De afgelopen vier jaar is het aantal start-ups dat zich op AI toelegt vrij plotseling gestegen. Een onmiskenbaar signaal dat AI aan het landen is in de wereld van de business. Waar staan we op dit moment en wat komt er op ons af?
Enig idee hoeveel AI-start-ups er inmiddels zijn in Europa? Tientallen? Honderden? We zijn hard op weg naar de eerste duizend, zo blijkt uit een artikel van de hand van technologie watcher Ha Duong dat afgelopen januari op de website TechEU werd gepubliceerd. Basis voor het artikel is een lijst van 600 Europese AI start-ups. Dat lijkt misschien nog niet zo heel veel, maar drie kwart daarvan is van 2013 of daarna. En 200 van die 600 zijn in 2016 opgericht. Cijfers die indicatie zijn voor een aanzwellende golf.
Uit de lijst op TechEU blijkt dat de meeste AI start-ups zich richten op de financiële sector. Gevolgd door security, zorg en maakindustrie. Dit doet sterk denken aan de beginjaren van de online software en later die van de cloud. Het begint met enkele start-ups. Plotseling zijn dat er heel veel meer en voor je het goed en wel in de gaten hebt is de algehele situatie ingrijpend veranderd. Het is dus oppassen geblazen voor alle betrokkenen, want ook AI is een omwentelende technologie. Alle gevestigde businessmodellen zullen erdoor worden beïnvloed, dan wel compleet op hun kop worden gezet.
Disruptieve marketing
Een voorbeeld is Nine Connections, een in Amsterdam gevestigde start-up, die zich toelegt op marketing, powered by AI. De grondgedachte daarbij is dat iedere werknemer een ambassadeur is en de waarden en de missie van de onderneming online uitdraagt in social media. ‘Employee advocacy’ wordt deze aanpak genoemd. De moderne werknemer blogt, Facebookt en Pinterest naar hartenlust. Maar waarover? Hier schiet AI te hulp, in de vorm van een link met IBM’s supercomputer Watson. De toepassing van Nine Connections struint het hele web af naar die content die precies past bij de functie en belangstellingssfeer van een werknemer. Bovendien geeft de toepassing aan welke van zijn relaties daarin op hun beurt waarschijnlijk het meeste geïnteresseerd zullen zijn. En nog een stap verder analyseert de applicatie het kijk- en klikgedrag van die relaties, zodat deze werknemer feedback krijgt en steeds bedrevener wordt in deze vorm van content marketing. Dit is een totaal andere aanpak van marketing dan we gewend zijn. Ondernemingen kunnen hierdoor met heel wat minder menskracht toe. In ieder geval op hun afdelingen marketing en communicatie. De vraag is zelfs of die in hun huidige vorm achterhaald beginnen te raken. Disruptie dus. En in elke branche en industrietak zal zich vroeg of laat iets dergelijks in een eigen verschijningsvorm gaan afspelen. You’d better be prepared.
…the place to be
Uit het overzicht op TechEU komt Londen naar voren als de Europese AI hoofdstad. Ongeveer de helft van de start-ups op de lijst is in Londen opgericht of heeft er een vestiging. De focus van nogal wat startpups op de financiële sector speelt hier een rol en ook de ruime beschikbaarheid van venture capital, aldus de auteur. Andere hotspots zijn Berlijn (13%), Parijs (8%), Amsterdam (3%), Zurich (3%), Dublin (2%) en Stockholm (2%). In Nederland gaat het om een twintigtal start-ups, waarvan het merendeel gevestigd is in Amsterdam. Zij ontwikkelen een breed scala aan toepassingen. Zie het kader voor een kleine selectie. Er is nog geen duidelijke lijn te herkennen in ‘Nederlandse AI’. Wat wel opvalt is dat het vooral om toepassingen gaat van elders ontwikkelde brontechnologie. Scyfer, dat zich presenteert als een AI technologiebedrijf, is wat dit betreft mogelijk een uitzondering.
Misbruik van AI
AI is een containerbegrip. Er valt van alles onder. In het hierboven aangehaalde artikel wordt een splitsing gemaakt naar zes deelgebieden, die elk ook weer hun eigen subdomeinen kennen.
1) redeneren (reasoning), 2) kennissystemen (waaronder deep learning), 3) planning en navigatie (waaronder autonome voertuigen), 4) natural language processing (waaronder real-time vertalen), 5) perception (waaronder computer vision) en 6) general intelligence (inclusief emotionele intelligentie, creativiteit en intuïtie).
Een ander type indeling kunnen we maken als we kijken naar de interface die de ‘superintelligentie’ verbindt met de gebruiker. Dat kan een applicatie zijn die via een API wordt verbonden met de AI-power. Deze wordt door een it-serviceprovider beschikbaar gesteld, bijvoorbeeld vanaf een neuraal netwerk. De interface kan echter ook een sensor of een robot zijn. Dan komt er geen mens meer aan te pas. En uiteindelijk kan ook de mens zelf worden ‘aangehaakt’ in de vorm van een ingebouwde neurale link in onze hersenen. Elon Musk is van mening dat ‘gewone’ interfaces te traag zijn. Met het nieuwe bedrijf Neuralink ontwikkelt hij ‘ultra high bandwidth brain-machine interfaces’, alias neurale stopcontacten in onze hersenen.
Het is duidelijk dat vooral bij de laatste twee interfaces sprake is van zeer aanzienlijke persoonlijke en maatschappelijke risico’s. AI draagt bij aan volautomatische bedrijfsprocessen en daarmee aan uitstoot van arbeid. Dat is een zegen als de rijkdom die dit oplevert eerlijk wordt verdeeld, maar het kan een ramp worden als deze zich concentreert in handen van een klein groepje oligarchen.
Ook het SF-beeld dat je direct, zonder ‘device’ in contact staat met ongekend krachtige computers heeft twee kanten. Het opent nieuwe perspectieven van menselijke activiteit, interactie en creativiteit. Tenminste, als de gebruikers de baas zijn en blijven over zulke verbindingen. De kans daarop lijkt momenteel alleen niet bijster groot. Daarom is grote alertheid ten aanzien van mogelijk misbruik van AI geboden.
In de watten
Incubator Rockstart stookt het AI-vuur in ons land stevig op met AI Accelerator, een programma dat veelbelovende initiatieven voor de duur van het project voorziet van een riant budget (€ 20.000 cash en € 80.000 voor projectuitgaven), gratis kantoorruimte in Den Bosch en deskundige begeleiding. Belangstellenden kunnen zich vanaf mei melden, waarna een selectietraject volgt. Het programma start op 1 september 2017. Het zijn vooral de hele grote ‘AI belanghebbenden’ die dit programma sponsoren en onze cognitieve whizzkids in de watten leggen, zoals blijkt uit het primaire partnerschap van onder andere Google, Amazon en IBM. Zie: https://www.rockstart.com/accelerator/ai/
Enkele Nederlandse AI-start-ups
Algoritmica (Utrecht): predictive maintenance
https://www.utrechtinc.nl/companies/algoritmica/
Cupenya (Amsterdam): next generation customer service
http://www.cupenya.com
Crowdynews (Groningen): social content creation
https://www.crowdynews.com
HAL24k (Amsterdam): predictive intelligence for smart cities
http://www.hal24k.com
Resnap (Amsterdam): automatic image selection
https://www.resnap.com
Scyfer (Amsterdam): machine learning services
http://scyfer.nl
Agendatip
Machine Intelligence Summit Amsterdam
28 en 29 juni, Postiljon Hotel
https://www.re-work.co/events/machine-intelligence-summit-amsterdam-2017
Overzicht van 600 Europese AI start-ups
