“Het gaat niet meer om het device, maar om de applicatie”
Binnen een ziekenhuis kun je niet of nauwelijks spreken van dé werkplek. De vele domeinen en disciplines creëren wat dat aangaat een divers landschap aan wensen en vereisten. Toch kunnen we zien hoe de aard van de werkplek in de zorg de komende twee jaar zal veranderen. Op welke devices wordt er gewerkt? Zijn alle applicaties ‘anytime, anyplace’ op ieder device beschikbaar? Hoe is het gesteld met de authenticatie op de werkplek? Wordt data voldoende veilig benaderd, bewerkt en opgeslagen? Is de bescherming van persoonsgegevens goed geregeld?
De afgelopen tien jaar heeft de ict-adaptie in de zorg voor enorm veel vooruitgang gezorgd. Denk alleen al aan de enorme efficiëntiewinst, de toegenomen flexibiliteit, de indrukwekkende afname van foutgevoeligheid in de processen, de toegenomen veiligheid, veel betere beheersing van kosten enzovoort. Allemaal zaken die vanwege nieuwe wetgeving en slinkende budgetten absoluut noodzakelijk waren. Dat geldt ook zonder meer voor de veranderende werkplek. Hierover spreken we met Berry Haveman en Dave de Rijder, beiden Platform Consultants bij Cam IT Solutions. Dankzij de inzet van het applicatieplatform de CAMCUBE, beschikt Cam IT Solutions over jarenlange ervaring en expertise in de zorg.
Applicatie staat centraal
De desktop van weleer is allang niet meer het device van voorkeur voor veel zorgmedewerkers. “Dat komt onder meer door de veranderde zorgprocessen”, vertelt Haveman. “Daardoor werkt de zorgprofessional veel ambulanter dan voorheen. Een ander oorzaak is dat applicaties de laatste jaren steeds makkelijker beschikbaar zijn gekomen op laptops, tablets en smartphones. De werkplek gaat dan ook niet langer meer over het apparaat, maar vooral om de vraag: ‘hoe kan ik een bepaalde applicatie zo snel en zo goed mogelijk gebruiken?’ De applicatie staat centraal. De gebruiker start nu de applicatie volledig onafhankelijk van device, locatie, tijd of wat dan ook.”
Sterke authenticatie
Niet alleen is het belangrijk dat de applicaties beschikbaar zijn, ook de data moet veilig kunnen worden benaderd, bewerkt en opgeslagen. De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) bevat steeds dwingender richtlijnen met betrekking tot de privacy van de cliënt. Welke patiëntgegevens worden waar en op welke wijze bewaard, en hoe zijn de datastromen beveiligd? Wanneer we security – vanwege de AVG of in algemene zin – puur benaderen vanuit de werkplek, is sterke authenticatie een belangrijk hulpmiddel. De Rijder legt uit dat het inloggen op devices en/of applicaties de afgelopen jaren sterk is ontwikkeld. “Voorheen moest een gebruiker regelmatig een inlogprocedure doorlopen vanwege het verwisselen van werkplek of het openen van een andere applicatie. Dat is tegenwoordig veel sterker gecentraliseerd en die tendens zet zich door. Nu al kunnen gebruikers binnen enkele ziekenhuizen via één portaal met sterke authenticatie inloggen, om toegang te krijgen tot alle diensten. Het maakt dan niet uit of de benodigde applicatie on-premise draait of als SaaS (Software-as-a-Service) beschikbaar wordt gesteld. Alle applicaties worden via de CAMCUBE ontsloten. Met diezelfde eenmalige inlog – One Time Password (OTP) – kan de gebruiker vanaf een andere locatie ook naar zijn virtuele desktop. Zodoende hoeft hij niet herhaaldelijk gebruikersnamen en wachtwoorden in te toetsen, maar gewoon één keer. Deze transitie van het centraliseren van applicaties onder één portaal is nu volop gaande.”
Automatisch inloggen
Bij het inloggen op een werkplek buiten het ziekenhuis wordt de sterke multi-factor authenticatie nu nog vaak via SMS gedaan. Haveman: “Op de werkplek van 2019/2020 zal de gebruiker tijdens het inloggen met zijn account een melding krijgen op zijn smartphone: ‘We zien dat je aan het inloggen bent. Klopt dat?’ Op basis van de respons gaat de inlog verder of wordt afgebroken. Deze manier van authenticatie vereist uiteraard dat alle devices van een bepaalde gebruiker met elkaar zijn verbonden. Op deze manier hoeft de gebruiker zo weinig mogelijk handelingen te verrichten, zoals het overtikken van codes of het bij zich dragen van een losse inlogpas. Terwijl het veel gemakkelijker wordt – één simpele actie op de smartphone via een vingerafdruk of een knop – blijft het veilig. Bovendien ontlast het de helpdesk omdat een account minder vaak meer hoeft te worden gereset.”
In de verdere toekomst zal een gebruiker al bij het binnenlopen van een bepaalde ruimte automatisch zijn ingelogd op een werkplek. “Biometrische authenticatie of authenticatie via wearables (polsbandje, smartwatch) is qua techniek al vergevorderd”, weet De Rijder. “Het inloggen met de vingerafdruk is daar slechts de voorloper van. Gezichtsherkenning of andere biometrische controles worden al getest door CAM. Op dit moment is er nog geen vraag naar in de zakelijke markt, omdat het nog te duur, te omslachtig qua implementatie of te onbetrouwbaar is. Maar CAM is er klaar voor wanneer de markt eraan toe is.”
Flexibiliteit
De werkplek van de nabije toekomst moet in ieder geval flexibel zijn en niet alleen vanwege veranderde werkprocessen. In onze privésituatie raken wij gewend aan altijd beschikbare, snel werkende en gemakkelijk te bedienen applicaties. De tijden dat de it-beheerder volledige controle had en desgewenst de boel kon dichttimmeren, zijn definitief voorbij. “De afgelopen tien jaar was de CAMCUBE heel erg sterk in het minimaal houden van de zogeheten shadow IT”, aldus Haveman. “Maar beheer op de oude manier wordt links en rechts ingehaald. Je kunt medewerkers wel een mooie iPhone geven, maar als dat apparaat niet de vrijheid biedt die mensen gewend zijn in hun thuissituatie, zal het niet worden gebruikt. Stelregels binnen deze toegenomen flexibiliteit zijn en blijven: 1) iedere applicatie is (of komt) beschikbaar op elk device anywhere, anytime en 2) data – zeker persoonlijke data – blijft op geen enkel device achter, maar wordt centraal en goed beveiligd beheerd.”
Beheer
Veel applicaties en veel data worden nu nog on-premise beheerd. De Rijder voorspelt evenwel dat de meeste applicaties uiteindelijk vanuit de cloud zullen draaien. “Sommige applicaties lenen zich daar voorlopig nog niet voor, zoals het EPD of PACS-systemen, vanwege te grote complexiteit of privacygevoelige data. Dat betekent overigens niet dat deze systemen alleen via een desktop kunnen worden benaderd. Wanneer een zorgprofessional sporadisch iets moet bijwerken in een legacy-applicatie, zorgt CAM voor een virtuele applicatie. Nog los van het gebruikersgemak en de flexibiliteit, scheelt dit ook enorm in de kosten. Voor die af en toe gebruikte virtuele applicatie hoeven bijvoorbeeld geen Office- of Windowslicenties meer te worden betaald.”
Persona’s en use-cases
CAM faciliteert iedere werkplek, van die van de chirurg tot aan die van de baliemedewerker. Dat is geen sinecure als we bedenken dat een ziekenhuis gemiddeld 600 applicaties gebruikt. Op basis van hun ruime kennis van soorten functies en applicaties binnen ziekenhuizen, gebruikt CAM standaardvoorzieningen. “Daardoor hoeven wij niet bij iedere nieuwe werkplekaanvraag opnieuw na te denken over hoe die eruit moet komen te zien”, aldus Haveman. “Hiertoe combineren we zogeheten persona’s met use-cases. Voor de cure hebben we nu zestien use-cases uitgekristalliseerd, en eenzelfde aantal voor de care. In een persona zijn gemeenschappelijke ict-behoeftes gedefinieerd, zoals de mate van ambulant werken, de behoefte of noodzaak om op verschillende devices te werken, om webbased te kunnen werken, werktijden enzovoort. Door een use-case te koppelen aan een persona wordt er onder meer een bepaalde applicatieset toegekend.”
In het artikel ‘Op weg naar de cloud’ (ICT/Zorg, december 2017) staat het concept van persona’s uitvoerig beschreven.
Data
De vraag welk device het meest als ‘werkplek’ zal worden gebruikt, is gezien de enorme variatie aan functies binnen een ziekenhuis nauwelijks te beantwoorden. Volgens De Rijder wordt de tablet steeds vaker in de werkprocessen opgenomen. “Verpleegkundigen die nu nog met COW’s rondlopen, zullen straks een veel handiger tablet uit een rek kunnen plukken voor hetzelfde werk. Deze verandering is nu al doorgevoerd bij twee ziekenhuizen. Ook maakt de laptop weer een comeback. Het belangrijkste is dat er geen data op het device blijft staan.”
Het gebruik van opslag van data in de cloud neemt schoorvoetend toe. Voor de CAMCUBE maakt het niet uit waar de data of de applicatie vandaan komen.
Samenwerking
Om ervoor te zorgen dat alle 600 applicaties goed landen op de CAMCUBE platform – of die nu als on-premise platform of als PaaS (Platform-as-a-Service) wordt ingezet – werken de specialisten van CAM nauw samen met vrijwel alle leveranciers van applicaties, consultants en implementatiepartijen. “We wisselen kennis uit en leren elkaar goed kennen”, vertelt Haveman. “Dankzij deze samenwerking verloopt de technische integratie van applicaties binnen de CAMCUBE vlekkeloos. Het ziekenhuis hoeft zich geen zorgen te maken of een applicatie goed wordt gemonitord, of het wel veilig is enzovoort.” (Zie het kader ‘Medicijnkar’.)
Ook wat de opmars van Unified Communication betreft, werpt de samenwerking van CAM met leveranciers vruchten af. De Rijder vertelt dat Skype for Business momenteel bij diverse ziekenhuizen serieus wordt geïmplementeerd. “Dit is voor overleg met collegae binnen en buiten het ziekenhuis, maar ook voor consulten met patiënten. Wanneer een patiënt binnenkomt met een waarschijnlijke dwarslaesie moet een dergelijke diagnose zo snel mogelijk worden gesteld. Voorheen moesten specialisten – niet zelden van verschillende ziekenhuizen – fysiek bij elkaar komen voor patiëntoverleg, maar nu kan dat heel snel via Skype. Niet alleen kan die levensreddend werken, maar het is tijd- en kostenbesparend bovendien. Skype is op zich niet nieuw. Een belangrijke stimulans voor de huidige centrale facilitering vanuit ICT is dat zorgverzekeraars vanaf 1 januari 2018 nu ook videoconsulten vergoeden. De EPD’s ondersteunen het ook. Kwalitatief is het prima in orde en kunnen bijvoorbeeld röntgenbeelden prima worden gedeeld en beoordeeld dankzij de HD-kwaliteit.”
Medicijnkar
Een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen Cam IT Solutions en andere aanbieders van digitale diensten binnen de zorg, is de medicijnkar anno 2018. Voorheen zat de medicijnkar op slot met een sleutel, die door diverse handen ging en soms wel eens zoekraakte. Later werd dit geautomatiseerd en kon de medewerker de medicijnkar openen door een pincode in te toetsen op de computer. Na verloop van tijd had iedere medicijnkar ongeveer dezelfde pincode, zodat praktisch iedereen erbij kon. Bovendien was er geen enkele controle of registratie, zodat onduidelijk was wie welke medicijnen aan welke patiënt had verstrekt. Bij fouten kon men dus op niets terugvallen. Een ander groot nadeel was dat iedere medicijnkar decentraal werd beheerd. Dankzij een samenwerking tussen Imprivata (specialisten in security) en Alphatron Medical (leverancier van onder meer medicijnkarren) gebruikt de zorgmedewerker nu een pas voor de authenticatie. Dit is overigens dezelfde pas waarmee hij/zij zich authentiseert voor de werkplek of voor toegang tot het gebouw en bepaalde ruimtes. Daarmee is de registratie van medicijnuitgifte volledig traceerbaar. Wanneer welke medicijnen aan welke patiënt moeten worden verstrekt, wordt in de centrale database bijgehouden. Het kan zelfs zo worden geconfigureerd dat het systeem zelf bijhoudt welke medicijnen in welke lades liggen. Alleen de lades voor de benodigde medicijnen zijn op een bepaald moment of bij een bepaalde patiënt toegankelijk. Om applicaties en de dataverwerking probleemloos te ontsluiten, werkt Cam IT Solutions samen met beide leveranciers.
Voor de werkplek in de zorg staat de applicatie de komende jaren centraal, ongeacht het device, locatie en tijd. De toegevoegde waarde van Cam IT Solutions vindt haar basis in de jarenlang opgebouwde kennis van het rijke applicatielandschap binnen de zorg. Daarnaast draagt de samenwerking met leveranciers en dienstverleners bij aan een vlekkeloze integratie van applicaties en infrastructuur.
Dit artikel is een samenvatting van een whitepaper. Lees de volledige white paper op: https://www.ictmagazine.nl/whitepaper/werkplek-zorg-2019-2020/
