ERP+ versus Agile Apps: hoe snel wil je ERP hebben?

Fred Teunissen

Wie hoor je nog over kostenreducties? Jarenlang werd de IT afgerekend op zijn vermogen om aan dit nobele doel bij te dragen, maar inmiddels zijn de prioriteiten verschoven. Vandaag de dag draait alles om VAART, om soepel te kunnen inspelen op snel wisselende klantwensen en marktomstandigheden. En dat mag heus wel wat kosten. Maar wat blijkt? Onze it-systemen zijn niet gebouwd op het trekken van sprintjes. Ze kraken onder de tempodruk. Wat is dan verstandig? Vervangen? Upgraden? Of een handvol agile apps inpluggen op logge legacy?

Ik ga graag naar de VNSG-dagen, de jaarlijkse samenkomst van SAP-gebruikers met functionarissen uit de SAP-organisatie en business-partners van deze grote softwareleverancier. Wat ik prettig vind aan dit evenement is de sfeer van openheid over de belangentegenstellingen die er bestaan. Zo vond er in deze arena de afgelopen jaren een stevige worsteling plaats over een door SAP voorgenomen verhoging van de onderhoudskosten. Die strijd, waarbij het er af en toe stevig aan toeging, is nu wel gestreden. In beider voordeel, want SAP kreeg de gewenste verhoging en de gebruikers dwongen in ruil daarvoor meer zeggenschap af over de richting van de productontwikkeling.
Dit jaar, op 3 en 4 april in het MECC Congrescentrum in Maastricht, werd er wederom een robbertje geknokt. Ditmaal over het vermogen van SAP om zijn software snel aan te passen aan de eisen van de tijd. Daar worstelen meer ERP-leveranciers mee, dus dat is op zichzelf niet zo bijzonder. Wat het bijzonder maakte, is dat de zaal hierover mobiel zijn stem mocht uitbrengen via een speciaal voor deze gelegenheid ontwikkelde app. Dat moet je als grote, gevestigde leverancier toch maar durven, vind ik. Casper Joustra, algemeen-directeur van SAP Nederland, bewoog dan ook lichtelijk zenuwachtig op zijn stoel, vlak voordat dit klantenparlement zijn harde oordeel velde:
Ik zie duidelijk beweging, stemde 12 procent.

Ik zie enige beweging, meldde 34 procent.

Ik zie maar een heel klein beetje beweging, vond 43 procent.

En ruim 10 procent zag helemaal niks bewegen.
Dat is een uitkomst waar het management van SAP Nederland zich toch wel even stevig van achter de oren zal krabben. Je klanten mogen immers van je verwachten dat je soepel meebeweegt met de ontwikkelingen in de markt. Of, om in de termen van deze peiling te blijven, dat er duidelijk beweging kan worden vastgesteld. Je zou willen zien dat een ruime meerderheid van je klanten zich in deze zin uitspreekt. Nu is dat slechts 12 procent. SAP staat op dit punt dan ook al enige tijd voor een omvangrijke uitdaging.

Bescherming
Joustra verdedigde zich door de zaal erop te wijzen dat SAP toch ook het nodige moet doen om de door zijn klanten gedane investeringen te beschermen, lees: onderhoud te doen aan de bestaande softwaresystemen. “Veel organisaties hebben tientallen jaren achtereen in onze technologie geïnvesteerd,” aldus Joustra, die vervolgens concludeerde: “Dan kun je niet zeggen: ‘We gooien alles weg en beginnen van voren af aan.’” En wat voor zijn klanten geldt, geldt ipse facto voor SAP zelf. SAP staat letterlijk met gebonden handen, want veel energie gaat naar ‘keeping the lights on’ oftewel naar het in de lucht houden van de bestaande systemen. Hoe je op die behoudende basis aan snelheid kunt winnen is de grote vraag.

SAP probeert dit door technologische innovaties door te voeren en dan met name in de gedaante van zijn real-time HANA-database en daarmee samenhangende applicaties. Maar de paradox is dat het wel een half jaar kan duren voordat je deze snellere software hebt geïmplementeerd. En daarna moet je dan nog de specifieke functionaliteit – waarvoor je deze stap zette – gaan finetunen. Dat is een kostbaar, langdurig en risicovol traject.

HANA as a Service
SAP ziet dit ook wel en kwam begin maart 2014 zijn klanten tegemoet door SAP HANA Enterprise Cloud ook op abonnementsbasis, dus als een service, of liever als Platform as a Service (PaaS) aan te bieden. Dat scheelt een smak geld. De ruimte die zo ontstaat, kan door organisaties worden aangewend voor de ontwikkeling van de benodigde business-functionaliteit. Dat SAP een groot deel van het HANA-productportfolio zelf – dus direct en niet via partners – als platformservice aanbiedt, is nieuw. Het betekent dat de koppeling aan het licentiesysteem – jarenlang een onaantastbare pijler onder het SAP-gebouw – nu voor het eerst is losgelaten. De afgelopen jaren was SAP HANA met enige moeite ook al wel op abonnementsbasis te verkrijgen, maar dan via grote partners die daarvoor toch weer licenties afnamen. Dat hoeft nu niet meer. Het kan direct bij de bron en zonder licentie. De nieuwe service heeft betrekking op de SAP HANA Business Suite, SAP Netweaver Business Warehouse, de Database Edition van SAP BW, de HANA Platform Edition, de Base Edition en nog negen andere HANA-applicaties.
Of deze directe on demand PaaS-aanpak van SAP vruchten afwerpt valt nog te bezien. We horen het vast op de VNSG-dagen van 2015, want dan zal er ongetwijfeld weer een peiling plaatsvinden. Het zou mooi zijn als dan precies dezelfde vraag wordt gesteld als dit jaar. Dan kunnen we de voortgang zien.

 

Kansen ruiken

Parallel aan de VNSG-dagen vond op 3 en 4 april Mendix World plaats in de cruiseterminal aan de Wilhelminakade in Rotterdam. Mendix is een pijlsnel groeiende nieuwkomer en uitdager in het landschap van de business-software. Alles draait bij Mendix om apps. Kleine, flexibele programmaatjes, die binnen enkele dagen kunnen worden samengesteld en dat ook nog eens zonder dat je daarvoor diepgaande it-kennis nodig hebt. Aangezien ook ik mezelf niet in tweeën kan delen, besloot ik deze parallelle congressen te splitsen: de eerste dag VNSG en de tweede Mendix. Voordeel bij dit nadeel: je kunt de verschillen goed signaleren. En contrasten waren er te over.
Mendix mag dan een nieuweling zijn, naar het bezoekersaantal te oordelen zou je dat niet zeggen: 1600 deelnemers over twee dagen (900 en 700). Dat is iets meer zelfs dan bij het evenement in Maastricht. Een vergelijking die mank gaat, want de VNSG heeft de N van Nederland in de naam; het is een nationaal congres. Mendix World is internationaal en trekt deelnemers van over de hele wereld. Maar toch. Het geeft te denken.

Zoals ook geldt voor de sfeer. De VNSG-dagen vinden in een gemoedelijke, ietwat bourgondische atmosfeer plaats. Bij Mendix World daarentegen overheerst pure, onversneden opwinding. Het is een soort bijenkorf waarbinnen het zoemt en vibreert aan alle kanten. Je ruikt de kansen. Hier gebeurt iets.
Ook opvallend: in de pauzes bij de VNSG-dagen blikt 80 procent van de congresgangers in iPad of mobieltje om mail te checken of dringende zaken af te handelen. Weinig deelnemers spreken diepgaand met elkaar. Althans, niet in de wandelgangen. Bij Mendix World wordt er aan de randen van het evenement wel wat gebeld door sommigen, maar in het hart ervan is het een oorverdovend communicatief gekrakeel. Niks turen op je iPad. Er zijn dringender zaken. Om het eens anders te formuleren: bij de VNSG is men tijdens de pauzes bezig de lichten aan te houden. Bij Mendix World worden de pauzes benut om ander licht te verzinnen.

Blurring the lines

Mendix heeft zich toegelegd op Model Driven Development (MDD), een visuele methode van programmeren, waarbij gaandeweg steeds meer kale code onder de motorkap verdwijnt. Stukjes functionaliteit, bepaalde services en apps verschijnen als bouwblokjes op je scherm en je kunt ze naar believen rangschikken. Het pure codekloppen is hier geautomatiseerd. Dat wil niet zeggen dat je het niet kunt doen, want Mendix werkt met Java en ook onder de motorkap kun je ermee aan de slag. Maar in veel gevallen hoeft dat niet. Grote voordeel: tijdwinst en nog veel belangrijker: business-verantwoordelijken kunnen direct bij de bouw van apps aanschuiven en richting aangeven. Een eerste opzet is al snel gemaakt en vervolgens kun je daar in korte, snelle ‘sprints’ samen met de betrokkenen steeds meer verbeteringen in aanbrengen. Het is programmeren on the fly. Je hoeft er geen it’er meer voor te zijn. Of zoals de Mendix woordvoerders het lekker jongensachtig-brutaal verwoorden: “We are blurring the line between developers and end users.” Eindgebruikers en business owners die – dankzij automatisering van het programmeerwerk en toepassing van agile projectmethodieken – maatwerk-apps in elkaar schroeven in een fractie van de tijd die daar vroeger voor stond. Het blijkt te kunnen.
Tijdens de lunchpauze spreek ik Johan den Haan, de CTO van Mendix, die deze tweede dag geopend heeft met een keynote speech. Hij zegt zich er nog altijd over te verbazen dat alle grote leveranciers van business-software de afslag naar MDD hebben gemist. “Ze produceren nieuwe functionaliteit in Java of C sharp en in allerlei andere talen en trekken die dan in de vorm van standaardapplicaties de cloud in. En vervolgens rollen ze die uit naar hun klanten, deployment in it-jargon. Dat is de methode van de oude wereld, want het past nooit precies en dan moet je in code alsnog maatwerkaanpassingen maken. Aan deze aanpak is al jarenlang niets veranderd.”
Scooters
Moet alle stugge ERP dan maar worden vervangen door flexibele maatwerk apps? Nou nee, dat is nou ook weer niet de bedoeling. Mendix hanteert – in navolging van Gartner – een drielagen-model voor de it-infrastructuur van organisaties. De onderste laag bestaat uit ‘systems of record’. Die zorgt ervoor dat de basisprocessen worden ondersteund. Je onderscheidt je er niet mee van je concurrenten. ERP-systemen bevinden zich in deze laag. De tweede laag wordt gevormd door ‘systems of differentiation’. Hier onderscheid je je wel van je concurrenten. Dit kunnen standaardapplicaties zijn die zijn aangepast of heel speciale maatwerkapplicaties. En tenslotte, in de bovenste laag, draait het om ‘systems of innovation’. Dat zijn systemen waarmee je een markt op zijn kop zet. Disruptieve systemen. Het spreekt voor zich dat dit geen standaardapplicaties kunnen zijn.
Hoe sneller de ontwikkelingen in een markt gaan, hoe groter de behoefte zal zijn aan onderscheidende en aan innovatieve systemen. De boodschap van Mendix is dan ook: laat ERP-systemen vooral blijven doen waar ze goed in zijn en gebruik de data die ze genereren voor de applicaties in niveau twee en drie. Maar ga niet proberen ze aan te passen aan de eisen van de tijd. “ERP-systemen lijken op de spoorwegen,” schetst Den Haan. “Het zijn zware en kostbare infrastructuren, die je niet zomaar even een paar honderd meter kunt verleggen. Maar in aanvulling daarop kun je auto’s en scooters laten rijden. Die kunnen hun route pijlsnel wijzigen.”

AppCloud
Wordt dat op den duur dan geen rommeltje met al die maatwerk appjes? Het kan natuurlijk uit de hand lopen, maar het hoeft niet. De nieuwe rol van de it-afdeling kan hier juist zijn deze ‘app-revolutie’ in goede banen te leiden. Te zorgen voor onder meer de kwaliteit en de effectieve beveiliging. Voor dit beheer heeft Mendix een AppCloud ontwikkeld. Sommige – niet bedrijfskritische – apps kunnen ook aan ‘de buren’ ter beschikking worden gesteld, oftewel open source worden. Of op dezelfde basis van ‘de buren’ worden geleend. Het wiel niet twee keer uitvinden is hier het uitgangspunt. Dat geldt zowel intern (is er door ons eerder al zo’n type functionaliteit of proces ontwikkeld?) als extern (zou dit elders misschien als open source bouwsteentje al beschikbaar zijn?).
Nieuwtje op Mendix World was de lancering van de Mendix Community Edition. Deze is gratis online beschikbaar. Voor wie het verhaal van Mendix niet gelooft en het eerst zelf wil zien. Maar ook voor wie het wel gelooft en snel, zonder enige investering vooraf, aan het bouwen wil slaan. Er is slechts één restrictie: boven de tien gebruikers moet je gaan betalen voor deze ontwikkelomgeving.

Best of both worlds?
De oude wereld in ere laten, maar daar niet al teveel meer aan knutselen. De nieuwe tot bloei brengen en goed laten aansluiten op de oude. Dat lijkt een lucratieve dubbele tactiek. Althans voor de korte termijn. Want een groot nadeel van dit combineren van het beste van beide werelden is de toenemende complexiteit. Wie het simpel wil houden zal op den duur niet aan de keuze ontkomen: legacy aanvullen met een handvol apps dan wel apps ruimbaan geven en langzaam maar zeker je legacy laten leegeten.

Twee werelden verkennen
Wie wil weten wat SAP op HANA-gebied zoal on demand in de aanbieding heeft, gaat naar het SAP HANA Cloud Platform: http://marketplace.saphana.com
De tegenvoeter daarvan in de app-wereld is de Mendix App Store: http://appstore.mendix.com

Gerelateerde berichten...