Aan de vooravond van aardverschuivingen in de IT treedt er een soort collectieve desoriëntatie op. Er vliegen dan allerlei nieuwe termen om de oren en je ziet met geen mogelijkheid wat die met jouw dagelijkse realiteit te maken hebben. Er is dan maar één remedie: bijscholen.
Op dit moment rammelt de blockchain aan de deuren van it-afdelingen en boardrooms. Zoals eerder het web zelf, mobile, SaaS en cloud alles op zijn kop zetten, gaan we dat nu nogmaals meemaken met een ketting van algoritmen. Geheel nieuw is het verschijnsel niet, want het is de onderliggende technologie in Bitcoin en BitTorrent en over die twee is al een heleboel te doen geweest. Nieuw is wel dat deze digitale schakelketting zich inmiddels verspreidt over veel meer gebieden dan valuta en file sharing. Alle businessprocessen zullen erdoor beïnvloed worden. Ja, inderdaad: alle.
Hoog tijd dus om er een goed boek bij te pakken. Bijvoorbeeld ‘Blockchain revolution’ van Don en Alex Tapscott. Het kwam begin mei uit. De ondertitel geeft goed aan wat er op het spel staat: ‘How the Technology Behind Bitcoin Is Changing Money, Business, and the World’.
Supercomputers
Het beeld dat na lezing van de eerste hoofdstukken bij mij is blijven hangen, is dat van een supercomputer. Niet één grote machine (of cluster van machines) op één centrale locatie (of een paar locaties), zoals de huidige supercomputers (denk aan Watson), maar een cloud van over de hele wereld verspreide machines die aan elkaar gelinkt zijn via de blockchain code. In technische termen: peer-to-peer, ofwel gedistribueerd. In tegenstelling tot gecentraliseerd. We spreken hier van een democratische supercomputer, want iedereen kan eraan deelnemen en ervan profiteren. Er is geen intermediair, geen aanbieder en geen it-dienstverlener die rekeningen stuurt voor het gebruik van die supercomputer. Simpelweg omdat wij met z’n allen en met al onze devices (servers, pc’s, laptops, smartphones, smart watches en allerlei andere smart devices) die supercomputer vormen.
Met behulp van de algoritmes in deze supercomputer kunnen we nu een-op-een zaken doen. Ze zorgen voor world-class-authenticatie, encryptie en reputatiemanagement. Kortom: voor veilig zakendoen. Vele malen veiliger dan nu het geval is met die idioot grote en dus zeer kwetsbare centrale databases van intermediairs. Ga er bij al je nieuwe plannen maar vanuit dat er nu democratische trustmachines zijn en dat je daarvan gebruik kunt maken. Er zijn verschillende platforms in ontwikkeling. Met Bitcoin is dit alles begonnen. Dan is er Ethereum (zie het artikel over het nieuwe internet in de ICT/Magazine van afgelopen mei) en ook Ripple en Stellar timmeren aan de digitale snelweg. De keuze van het juiste platform komt vroeger of later op ieders agenda te staan.
Airbnb krijgt het zwaar
In hoofdstuk 5 van het boek werken vader en zoon Tapscott het voorbeeld uit van Airbnb. Die organisatie werkt nu met een centrale database en strijkt als intermediair 15 procent op van de waarde van transacties. Direct contact tussen vragers en aanbieders van accommodaties – zoals uitwisseling van telefoonnummers op de website – wordt tegengegaan, omdat dit toekomstige omzet kost. Een blockchain-Airbnb daarentegen werkt als een coöperatie die het eigendom is van de gebruikers. De software zoekt in de blockchain naar de goede match. Er is geen centrale database voor deze connectie meer nodig. De grond valt dan weg onder het businessmodel van Airbnb. En ook onder die van bijvoorbeeld Apple (iStore), Spotify en Amazon. Op al deze zakelijke gebieden zullen gedistribueerde applicaties de kop opsteken die de intermediairs van het huidige web buitenspel gaan zetten.
Een goed voorbeeld is Storj. Storj levert peer-to-peer opslag van data met behulp van de blockchain. Het is een gedistribueerde Dropbox. Gebruikers betalen per Gb per maand. Omgekeerd: als ze opslagruimte aanbieden, dan levert ze dat inkomsten op. Dat is fair. En allemaal zonder intermediair. Zonder mega datacenter. Zonder overheden die op deze centrale locaties mee kunnen snuffelen en zonder het risico van megahacks.
Een stapje verder nog: ook het assortiment van groothandels kan ingebed worden in de blockchain. Een groothandel die slim is, gaat daar nu mee experimenteren. Wie te lang wacht, loopt het risico straks volkomen buitenspel te staan.
Autonome business
In het boek van de Tapscotts worden nieuwe businessmodellen beschreven waarvan we op dit moment het bestaan nog niet eens kennen. Ze doen dit aan de hand van een kwadrant. Op de x-as gaat het om (relatief) lage versus hoge complexiteit en op de y-as om een (relatief) lage versus hoge mate van automatisering. Zo ontstaan vier vlakken.
In het vlak linksonder van lage complexiteit en lage automatiseringsgraad draait het dan om Smart Contracts (powered by the blockchain). In het vlak met lage complexiteit en hoge automatisering vinden we ‘Autonomous Agents’ terug. Linksboven in dat van hoge complexiteit en lage automatisering staat ‘Open Networked Enterprises’ en rechtsboven in het vlak dat hoge complexiteit paart aan een hoge mate van automatisering ‘Distributed Autonomous Enterprises’.
Als je deze termen goed op je laat inwerken, weet je hoe laat het is. Dit gaat over toepassingen van kunstmatige intelligentie in het zakendoen. Bij Smart Contracts komen nog menselijke handelingen kijken, alhoewel daar al heel veel is geautomatiseerd. Bij Autonomous Agents zijn alle handelingen geautomatiseerd. Transacties en betalingen kunnen in de toekomst volautomatisch plaatsvinden. Zonder banken. Laat ik dat eens herhalen: zonder banken.
En het vlak rechtsboven, daarvan krijgen we nu nog kortsluiting in onze hersenen: virtuele coöperaties waaraan geen mens meer te pas komt en die op eigen houtje hun weg zoeken en handel drijven. Welkom in de 21ste eeuw! Alhoewel….
Contrarevolutie?
Er is een heel groot vraagteken bij deze ontwikkeling. Zullen centrale overheden een stokje voor de blockchain gaan steken? Bijvoorbeeld door het fenomeen dusdanig te reguleren dat de omwentelende kracht eruit gaat? Al was het maar omdat centrale overheden ook intermediairs zijn. Hun eigen wijze van bestaan staat op het spel. De vraag is ook of ze er – in technisch opzicht – wel een stokje voor kúnnen steken. Daarvoor zou de hele blockchain van staatswege gehackt moeten worden. Niemand twijfelt eraan dat er pogingen in die richting ondernomen worden. Omgekeerd zullen vrijheidslievende ontwikkelaars en hun collega-netwerkontwerpers alles in het werk stellen om overheidshacks te verijdelen. Mocht een autoritaire overheid zich op de een of andere wijze toch in het hart van de blockchain weten te wringen, dan zijn de rapen finaal gaar. Dan zitten we middenin een diep Orwelliaans scenario. Dit is een levensgroot risico en daarom is uiterste waakzaamheid geboden.
Intussen valt deze ontwikkeling niet meer te stoppen. Het afgelopen jaar werd door venture capitalists voor meer dan een miljard dollar geïnvesteerd in startups die zich op de blockchain richten. Tot deze investeerders behoren financiële instellingen zoals Goldman Sachs, New York Stock Exchange, Visa, Barclays, UBS en Deloitte. De financiële wereld voelt de hete adem in de nek en wil op de voorste rij zitten bij deze ontwikkeling. Heel verstandig. Want de blockchain is een ketting die iedere business – ook die van jou – de volgende fase van het internet in gaat trekken.
