Dat eMental Health (EMH) in de GGZ in opkomst is, mag inmiddels een open deur heten. Door overheid, verzekeraars, management, aanbieders, maar ook steeds meer door zorgverleners en door patiënten zelf, wordt EMH gepropageerd. Maar hoe ver is die ontwikkeling inmiddels gevorderd? Zijn er successen te melden, mijlpalen, nieuwe doelen? Of staan tussen droom en daad wetten in de weg, en praktische bezwaren? ICT/Zorg sprak met René Rust, Hoofd Informatisering bij Dimence Groep, en maakte de balans op.
Dimence, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg, welzijn en maatschappelijke dienstverlening, is een fusieorganisatie die zeven jaar geleden ontstond en nu zo’n 2800 werknemers telt.
Sinds drie jaar is de instelling georganiseerd als Dimence Groep met zes stichtingen: stichting Dimence (specialistische/tweedelijns GGZ – verreweg de grootste unit), stichting Mindfit (basis-GGZ), Transfore (forensische psychiatrie), De Kern (maatschappelijke dienstverlening), Jeugd GGZ, en WijZ (welzijn).
René Rust is Hoofd Informatisering van de Dienst Informatisering & Automatisering, die de zes stichtingen ondersteunt. Zijn medewerkers verzorgen functioneel applicatiebeheer, webontwikkeling en interne informatievoorziening.
Minddistrict
Rust vertelt dat eMental Health eigenlijk al vanaf de start van Dimence op de agenda staat. “We hebben lang getwijfeld of we zelf moesten ontwikkelen of kopen. Uiteindelijk viel de keus op Minddistrict als leverancier van ons platform voor EMH, en tot op de dag van vandaag werken we met hen samen.”
“Sinds het begin zijn we continu bezig geweest, en nog steeds, met implementeren. Dat gaat in golfbewegingen. Er zijn succesvolle jaren bij en ook minder succesvolle. Vaak hangt dat samen met de aansturing en aandacht vanuit het lijnmanagement naar de verschillende teams.”
In de beginjaren stond het ontwikkelen van content, dus van toepassingen in eMental Health centraal. Dat gebeurde door mensen van Dimence in samenwerking met Minddistrict. Inmiddels heeft Minddistrict een samenwerkingsverband van zo’n tien grotere GGZ-instellingen gevormd, waaronder GGZ Eindhoven, GGZ Noord-Holland Noord, en dus ook Dimence Groep, die gezamenlijk content voor haar cliënten ontwikkelt. De grote concurrent van Minddistrict is IPPZ, dat eveneens een aantal grotere GGZ-instellingen als klanten heeft.
Volgens de eHealth-monitor 2015 van Nictiz vond in 2014 nog maar zo’n 6% van de GGZ-behandelingen online plaats. Een verrassend en toch ook wel wat teleurstellend laag cijfer. Hoe staat het met de ontwikkeling van EMH binnen Dimence?
Geconfronteerd met de Nictiz-cijfers toont Rust een recente factsheet van Dimence Groep, die hogere cijfers laat zien: de percentages voor online zorg bedragen respectievelijk 31,7% (voor basis-GGZ), 21,3% (specialistische GGZ), 17,9% (jeugd) en 15% (forensisch). Op die cijfers valt overigens nog wel af te dingen, omdat ook het gebruik van email tussen cliënt en behandelaar hieronder valt. Toch zit eMental Health bij Dimence Groep volgens Rust duidelijk in de lift.
“Vooral bij Mindfit, in de basis-GGZ gaat het goed met de invoering van EMH”, zegt Rust. Dat heeft volgens hem met een aantal factoren te maken: bij Mindfit is het beleid dat nieuwe cliënten altijd via het online platform ‘binnenkomen’ in de zorg, en gezien de minder complexe behandeltrajecten en ook de minder zware psychische problematiek van de Mindfit-cliënten zijn de drempels voor invoering van EMH lager dan bij de andere doelgroepen van Dimence Groep.
Gedragsverandering
Maar er spelen ook andere zaken bij de implementatie van EMH een rol. “EMH vereist een gedragsverandering, niet alleen van cliënten maar ook van behandelaars.” De behandelaars bij Dimence Groep zijn meestal psychologen en psychiaters, hoogopgeleide professionals die vaak al jaren volgens een bepaalde methodiek werken.
Het van bovenaf opleggen van werkprocedures pakt juist bij deze professionals vaak averechts uit. Niet iedereen is ook even handig in het online werken met verschillende toepassingen en devices. Dat geldt niet alleen voor behandelaars, maar vaak ook voor cliënten, zeker voor patiënten met complexere problemen. “EMH is nog geen gemeengoed”, zegt René Rust concluderend.
Inmiddels is Minddistrict bij Dimence Groep gevuld met een groot aantal verschillende toepassingen voor internettherapie, bijvoorbeeld op het terrein van angst, depressie, dwang, en ook met voorlichtingsmodules voor bijvoorbeeld ouders van kinderen met ADHD of autisme. Deze toepassingen bestaan uit geschreven tekst, instructiefilmpjes, in te vullen vragenlijsten, oefeningen, een dagboekfunctie en interactie (berichtenverkeer).
Beeldbellen
Beeldbellen zou in deze portfolio een belangrijke nieuwe impuls voor directe communicatie en behandeling op afstand kunnen vormen, ook in het kader van de ambulantisering van de zorg. Maar bij beeldbellen lopen Rust en zijn medewerkers tegen implementatieproblemen aan. Niet alleen gebruiken cliënten en behandelaars een veelheid aan verschillende devices, ook zijn er grote verschillen in kennisniveau en ervaring. Bovendien spelen er, zoals overal in de gezondheidszorg, veiligheidsissues. “Skype is niet veilig”, zegt Rust.
Daarnaast geldt bij een technologie als beeldbellen dat deze ook echt in 100% van de gevallen moet werken. “Negen van de tien keer is echt niet goed genoeg, dan haken gebruikers af”, aldus Rust. Zie dan maar eens, met de beperkte middelen die nu eenmaal beschikbaar zijn, het beeldbellen organisatiebreed uit te rollen…
VR
Een andere nieuwe ontwikkeling die veel belooft voor de GGZ is Virtual Reality (VR). Ook daarin experimenteert Dimence Groep momenteel. Dit organiseert men ‘bottom up’, via een roadshow langs verschillende behandelteams, die worden uitgenodigd om zelf na te denken over VR-toepassingen voor hun eigen doelgroepen.
Daarvoor bestaat veel enthousiasme en er zijn ook al de eerste ideeën ontstaan, bijvoorbeeld voor het behandelen van pleinvrees.
Sowieso denkt Rust, op grond van zijn ervaring met implementaties, dat het de voorkeur verdient om nieuwe methoden en technieken eerst te ontwikkelen in kleine teams van gedreven behandelaars en ontwikkelaars, en deze pas daarna te tonen en uit te rollen voor de rest van de organisatie.
EMH is, kortom, bij Dimence Groep weliswaar nog geen gemeengoed, maar het is in alle units wel sterk groeiend. Dat bevestigt ook Yvonne Roelofs, applicatiebeheerder op de afdeling van Rust, die dagelijks nieuwe aanvragen van behandelaars en cliënten binnenkrijgt.
Volgens Rust is de ontwikkeling naar EMH ook een onomkeerbaar proces. “De zorg wordt er flexibeler, efficiënter en daarmee effectiever door”, zegt hij. Maar het kost jaren van verandermanagement en communicatie voordat je een grote organisatie van professionals helemaal om hebt. “Het ligt niet altijd aan de ICT”, besluit hij met een glimlach.
