“Waanzinnige jaren in een achtbaan”
1973 – geboren te Wellington, Nieuw Zeeland
1992 – 1999 Universiteit Utrecht, Cognitieve Kunstmatige Intelligentie
1999 – 2003 @Amsterdam, softwareontwikkelaar en hoofd techniek
2003 – 2006 Bibit, softwareontwikkelaar
2007 – 2015 Adyen, hoofd softwareontwikkeling
2015 – heden Adyen, directeur (SVP) systeemarchitectuur
Michiel Toneman is directeur systeemarchitectuur bij Adyen. Een bedrijf dat de markt van betalingen aanvalt met een fabriek voor transactieverwerking. Het geldt als succesvolste Nederlandse startup, maar is inmiddels een multinational met vestigingen in onder meer Sao Paolo, Singapore en San Francisco.
Waarom alleen it-bouw in Amsterdam?
Alle it-ontwikkeling vindt in principe plaats in Amsterdam. Maar we zijn nu wel een uitwisselingsprogramma begonnen om andere vestigingen technisch te ondersteunen. Dat doen we met tweewekelijkse bezoeken van een it’er uit Amsterdam. Het is goed als technisch support en verkopers direct kennis, ervaringen en suggesties uitwisselen met ons. Het is immers een kennisintensieve business.
Je helpt mee aan die verbreding. Leuk om te reizen?
Dat doe ik al lang. Op de eerste plaats verwachten klanten, vooral de groten in Silicon Valley, zoals Facebook, Netflix en Uber, direct contact met it’ers om aansluitingen en features te bespreken. Ik vind die ontmoetingen op de grote campussen enerverend. Je ziet en voelt hoe het eraan toegaat bij de belangrijkste techspelers van deze wereld.
Houdt Adyen die lenigheid vol met zo’n enorme fabriek vol kritische applicaties?
Ja, we beginnen in scrumteams zo generiek en eenvoudig mogelijk met nieuwe en te vernieuwen applicaties. Zo snel mogelijk naar een werkend product en vervolgens dat iteratief steeds verbeteren en aanpassen. Bijvoorbeeld een beperkte user interface, dat je later nog wel kunt aanpassen. Dat werkt veel beter dan een project voor drie jaar optuigen en tegen het moment dat je het product eindelijk lanceert, merken dat je omgeving veranderd is en het product gedateerd. Dat risico kunnen we niet lopen.
Hoe delen jullie projecten in?
Elke developer krijgt een eigen project dat we zoveel mogelijk afbakenen, eventueel door een groot project te splitsen. Uiteraard moet hij of zij samenwerken als het een deel van een groter project is of afhankelijk is van expertise van anderen. Maar elke developer is aansprakelijk voor het eigen project.
Wat was baanbrekend?
Het gehele kader dat we hebben neergelegd voor Adyen, vanuit intensieve samenspraak tussen management en IT. Dat we van daaruit tot op de dag van vandaag alles zelf hebben opgetuigd en niets van de plank hebben gekocht. We zijn niet uitgeleverd aan de grillen van een leverancier.
En vervolgens de complete integratie van steeds meer systemen en features met één back-office, en multichannel inclusief risicomanagement op hoog niveau. Als je in de achteruitkijkspiegel blikt, iets om trots op te zijn. Dat we dit zelf hebben mogen neerzetten, ik kijk er met verwondering naar.
Wat was je Eureka-moment?
We hebben het betalingsproces in onafhankelijke services opgesplitst: een Service Oriented Architecture. Dit bleek bijzonder efficiënt te zijn en is makkelijk te schalen.
De nieuwste mode is het nog verder loskoppelen in de vorm van microservices, die los van elkaar worden ontwikkeld, zoals bij veel startups van Rocket Internet in Berlijn.
Ook iets voor jullie?
Nee, microservices hebben zo hun eigen uitdagingen, en voor ons weegt de investering niet op tegen de voordelen. Daarnaast kunnen we vanwege de PCI-veiligheidseisen – van creditcardmaatschappijen – niet in de cloud opereren, waardoor veel van de voordelen aan onze neus zouden voorbijgaan.
We proberen wel over te gaan naar het configureren van eigen hardware en het dynamisch inzetten daarvan, zonder tevoren alles te configureren, bijvoorbeeld met Docker. Hierdoor kunnen we cloud-achtig gaan werken, zodat we straks veel eenvoudiger capaciteit kunnen schalen.
Grote storingen meegemaakt?
De laatste twee jaar geleden, het systeem vertoonde onverklaarbaar gedrag en transacties gingen soms langzaam. En dat terwijl we enorme volumes aan transacties verwerken, per maand bijna het jaarlijkse volume van heel iDeal in Nederland. Als je er één minuut uitligt, heeft dat al flinke gevolgen. Ja, dan slaap ik een paar nachten heel slecht. Het is toch je kindje…
Nog wel een leuk kindje of kijk je naar ‘nieuwe uitdagingen’?
Het zijn bij Adyen waanzinnige jaren in een achtbaan geweest. De groei is zo enorm. Natuurlijk komen er veel aanbiedingen langs. Van banken, maar ook van de grote spelers in Silicon Valley, soms start-ups die dezelfde markt willen veroveren. Maar ik houd ze aan de voordeur af.
Hoe groot kan Adyen worden?
Pieter van der Does zei recent dat we nu op een marktaandeel zitten van ruwweg 1 procent van alle betalingsverkeer wereldwijd. En hij ziet mogelijkheden voor groei naar 10 procent. We bereiken nu jaarlijks ruimschoots een verdubbeling.
Bij een gelijkblijvend volume zit Adyen over ruim drie jaar op die 10 procent. Wat vraagt dat van IT?
Dat je verder moet denken dan optimalisatie. Gewoonlijk kun je je capaciteit op servers en systemen steeds uitbreiden, vaak met wat trucs. Met onze groei volstaat dit niet. Dan moet je ‘100x exercities’ gaan houden: wat moet je doen als je honderd keer zo veel nodig hebt als nu? Je moet dan je processen en datastromen anders gaan inrichten om bottlenecks op te lossen. Je slaat stadia over of schuift die ineen.
Een voorbeeld?
Vroeger inden we geld van kopers bij webwinkels en gingen pas over tot uitbetaling als we informatie kregen over elke individuele transactie. Nu gaat het geld alvast naar een tussenrekening en betalen we direct na een signaal van Mastercard of Visa.
Is het, gezien je grote bijdrage aan Adyen, niet jammer dat je geen mede-eigenaar bent, zeker nu de waardering op 2 miljard euro staat?
Bij Bibit vond ik het jammer dat ik zo laat aan het feestje deelnam, maar hier heb ik kunnen meewerken aan de fantastische opbouw. Ik had bij de oprichting een jong gezin en investeerde niet. In latere rondes konden de ‘founding employees’ deelnemen.
Je studeerde Kunstmatige Intelligentie aan de faculteit wijsbegeerte. Hoe wordt een filosoof een top-it’er?
Als autodidact heb ik mij in mijn eerste baan bij webbouwbedrijf @Amsterdam de IT eigen gemaakt. Daar heb ik veel websites en steeds meer en ook ingewikkelder achterliggende systemen van de grond af aan opgebouwd. Helaas ging het bedrijf ten onder in de dotcom-crisis.
Wat is jouw link tussen IT en maatschappij?
Er is een groot spanningsveld tussen maatschappelijke behoeften en de invulling daarvan met IT. Dat geldt voor systemen als de OV-chipkaart, maar vooral voor technologieën die staten bedreigend vinden, zoals encryptie, Bitcoin en Tor.
Bitcoin is de democratisering van het betalingsverkeer, maar wordt in de praktijk vooral gebruikt voor illegale transacties en afpersing. Er is geen vertrouwen zoals in het bancaire systeem.
Encryptie en surfen met Tor zijn zo belangrijk voor privacy, maar overheden willen het gebruik indammen om massaal te kunnen aftappen en afluisteren. Gaan we die technologieën toch breed gebruiken, of smoren we ze in de kiem of worden ze zelfs verboden? Dat soort maatschappelijke vragen vind ik fascinerend… Ja, dan komt de filosofie weer terug.
