De energiesector digitaliseert en dat is maar goed ook. Want dat brengt extra kansen met zich mee. Zo stellen Microsoft en PWC dat digitalisering in 2030 tot 4% emissiereductie mogelijk maakt. Hoe kan de sector die virtuele droom in praktijk brengen? Op donderdag 9 juli wezen twee experts in een webinar van de Topsector Energie de weg: Kees van der Klauw, strateeg van de Nederlandse AI Coalitie, en Pallas Agterberg, directeur Strategie Alliander.
Volgens Agterberg leent de energiemarkt zich technisch heel goed voor digitalisering. Alleen kan regulering die ontwikkeling in de weg staan, hoewel de speelruimte in de open Nederlandse markt relatief groot is. “De dynamiek van de markt gaat veranderen van verkoop van kilowatturen naar het moment van verbruik, door wind, zon en miljoenen elektrische auto’s. Dit vraagt om een open, transparante markt waarop je technologie kunt toepassen.”
Paranoia ontwikkelen
Veel nieuwe aanbieders zijn er nu nog niet, maar de gevestigde marktpartijen kunnen het zich niet permitteren om achterover te leunen, stelt Van der Klauw. Vernieuwers komen vaak van buiten de sector, is zijn waarschuwing “Je moet paranoia ontwikkelen. Het is belangrijk dat bedrijven door scenarioplanning nadenken over er wat er zou kunnen gebeuren in de markt.”
Een regelrechte trigger om te investeren in digitale technologie en kunstmatige intelligentie is de klimaatopgave. “Elke maatregel om je bedrijf CO2-neutraal te maken betekent kostenverhoging en dat je internationaal niet meer kunt concurreren”, zegt Agterberg. “Maar voeg je digitalisering toe, dan krijg je nieuwe verdienmodellen waardoor je wel competitief bent. Je pakt zo 30% op je kosten door betere integratie met je klanten.”
Kunstmatige intelligentie nodig
Volgens Van der Klauw is 4% emissiereductie door digitalisering zeker realistisch. “Door dataverwerking en slim omgaan met end to end-energiesystemen kun je enorm veel besparen. Net als met bufferen en predictiemodellen. Die zijn wel zo complex, daar heb je kunstmatige intelligentie voor nodig.”
Digitalisering komt met risico’s. Alle data en sturingsinformatie zijn een goudmijn voor hackers die het als topsport zien om in kritische systemen in te breken. “Het is een ratrace”, erkent Agterberg. “Je moet er bovenop zitten.” Alliander heeft ervoor gekozen om slimme meters en onderstations niet aan het internet te koppelen. “Daarmee hebben we niet alles geregeld, het is een eerste verdedigingslijn.” Ook zo’n eigen netwerk heeft kritische massa en kan daardoor aantrekkelijk zijn voor hackers, stelt Van der Klauw. “Kijk eerder naar je architectuur en doe het decentraal, dat is meer schokbestendig.”
Digitale tweelingen
Met digitalisering kun je zowel kansen als bedreigingen mooi inzichtelijk maken. Door een digitale tweeling te maken van je eigen netwerken ontstaat een virtuele simulatie van de werkelijkheid om allerlei scenario’s te testen.
“Zo zie je bij hoeveel elektrische auto’s een laagspanningsnet moet komen. Je kunt er big data aan koppelen om te zien waar die elektrische auto’s aangeschaft worden waardoor je op voorhand de netten kunt upgraden” zegt Agterberg. “Er is haast geen investeringsbeslissing die niet even langs onze simulatieomgeving gaat.”
Terugkijken?
Bekijk het complete gesprek van de webinar Digitalisering van de energiesector. Daarin ziet u ook gastbijdragen van Paul Mignot (WithTheGrid, over het monitoren van energienetwerken), André Stoorvogel (Semiotic Labs, aansturing van motoren met kunstmatige intelligentie) en Luisella ten Pierik (Stedin, over cyberweerbaarheid) en Jan-Martijn Teeuw (Soltegro, over digitale tweelingen).
