In Amsterdam mogen snorfietsers sinds acht april niet meer op het fietspad, maar moeten ze op de rijbaan. Klinkt als een onschuldige maatregel, maar de halve stad is in rep en roer. Fietsers zijn blij dat ze niet meer hoeven te vrezen voor snelheidsduivels op opgevoerde scooters. Snorfietsers zijn boos omdat ze zich niet veilig voelen tussen de auto’s. De kern van de discussie: is het middel niet erger dan de kwaal?
De strijd om de Amsterdamse fietspaden doet me erg denken aan recente debatten over nieuwe regels voor het digitale domein. In beide gevallen proberen beleidsmakers grip te krijgen op een snel veranderend ecosysteem. In het Amsterdamse verkeer is het aantal snorfietsen sterk toegenomen. En dan heb je nog de e-bikes, riksja’s, Segways, Canta’s, Biro’s en bierfietsen. In die complexe situatie gebeuren er soms ongelukken. Ook in de digitale wereld gaat het razendsnel. Informatie kan makkelijker gedeeld worden dan ooit. Influencers, extremisten, gamers, trollen, politici en brave burgers communiceren met elkaar in een jungle aan platforms en diensten. En ook dan gebeuren er soms ongelukken.
Het is verleidelijk om te denken dat dit komt door een gebrek aan regels. Maar vaak ligt het ingewikkelder dan dat. Snorfietsers mogen niet harder dan 25 kilometer per uur. Het probleem is dat ze die regel massaal overtreden, waardoor het voor andere gebruikers van het fietspad onveiliger wordt. Al helemaal omdat mensen ook door rood rijden, geen richting aangeven, of zitten te appen in het verkeer. Ook online zijn er gewoon wetten waar je je aan moet houden. Het is verboden terroristische inhoud te delen, of mensen te bedreigen. Je mag niet zomaar films of muziek delen waar auteursrecht op rust. Maar ook hier houdt lang niet iedereen zich aan de regels.
Er zijn verkeersdeskundigen die daarom zeggen dat de nieuwe snorfietsregels het probleem alleen maar zullen verplaatsen. Het fietspad wordt veiliger, maar de rijbaan juist niet. Sneu voor alle snorfietsers die zich altijd netjes aan de regels hielden. Hoe het werkelijk zit durf ik niet te zeggen, maar ik herken het principe. Binnen de EU wordt de laatste tijd veel gesproken over nieuwe regels rond platforms, auteursrecht en ongewenste content. En ook deze regels dreigen het probleem vooral te verplaatsen.
In tegenstelling tot het fysieke verkeer zijn er online namelijk hosters, providers en platforms die kunnen worden gedwongen het gedrag van hun gebruikers te monitoren en te reguleren. Zij worden van doorgeefluik ineens verkeersregelaar. Daar zit een flinke perverse prikkel in, want bedrijven zullen het zekere voor het onzekere nemen en eerder te streng dan te soepel handhaven. En zo belandt de goedbedoelende internetter in het zelfde schuitje als de brave snorfietser. Slachtoffer van het middel, maar geen onderdeel van de kwaal.
