Stop met zeuren, kom met oplossingen

Foto Brenno-de-winter

Bij verkiezingen is het inmiddels traditie: burgemeesters die zich beklagen over het tellen van de stemmen. We moeten of aan de stemcomputer of thuisstemmen. Eerst klonk het argument: ‘Als we een computer hebben die een raket op de maan zet, waarom kunnen we dan niet elektronisch stemmen?’ Bij de meest recente Tweede Kamerverkiezingen is dit argument vervangen door: ‘Als ik op afstand thuis de thermosstaat hoger kan zetten en het licht kan aandoen, waarom…’ enzovoort. Omdat er nooit echt inhoudelijke argumenten komen, draaien we eindeloos rond in hetzelfde cirkeltje.

 

Natuurlijk kun je uitleggen dat het zakelijke model anders is. Want bij inzet van digitale technologie moet nog altijd de garantie worden gegeven dat niemand meekijkt, het stemgeheim klopt, de systemen op het juiste moment beschikbaar zijn, het onmogelijk is om stemmen te manipuleren, iedere burger moet kunnen checken dat de stemmen correct worden geteld, manipulatie goed te detecteren is en het verkiezingsproces open en transparant is.

 

Bij DigiD-stemmen gooi je veel van deze basale principes van verkiezingen overboord. Het vertrouwen in het systeem delegeren we dan aan een onbekende groep mensen die zeggen dat het systeem klopt, niet hackbaar is, manipulatie wordt gedetecteerd, de uitslag correct is en de login echt niet aan een stem koppelen is (het stemgeheim geborgd is). Daarnaast ontbreekt de garantie dat de thuisstemmer niet onder druk wordt gezet. Ook daar staat het stemgeheim onder druk. En de openheid van de werking van verkiezingen staat onder druk.

 

In Rotterdam is geprobeerd DigiD-stemmen in te voeren bij een lokaal referendum. Ik deed een Wob-verzoek en de resultaten zijn zorgwekkend. Volgens de gemeente is er geen ontwerp gemaakt. Wat het kost, hoe de waarborgen werken en hoe het systeem gaat werken, is geheim verklaard. Er werden lekken in het systeem gevonden die moesten worden gerepareerd. Wat het resultaat van de hertest was, is geheim. Uiteindelijk zag Rotterdam af van de inzet van het systeem. Waarom? Ook dat is geheim. Wob – voor wie het even was vergeten – staat voor Wet openbaarheid van bestuur. Juist!

 

Verkiezingen zijn geen raketten die op de maan moeten landen of een thermostaat in een woning. Het is een fundamenteel ander proces. Ik twijfel er niet aan dat het proces op papier aan verbetering toe is. Dat je moet zoeken naar oplossingen is logisch. Maar laten we eerst iets bedenken dat klopt en op basis daarvan verder kijken. Inhoudsloos jengelen om een verbetering brengt dit debat geen steek verder. Dus stop met zeuren en kom met oplossingen.

Brenno de Winter

brenno de winter werkt al heel lang in IT

Gerelateerde berichten...