Nog even en dan mogen we naar de stembus. Op het moment dat ik deze column schrijf, weet 70 procent van de kiezers nog niet op wie ze gaan stemmen. Ook in de peilingen kan het nog alle kanten op. Het is, kortom, nog onzeker welke koers ons land de komende vier jaar gaat varen.
Ook op het gebied van de digitale economie blijft het voorlopig nog onzeker. In sommige partijprogramma’s zijn de termen ‘ICT’ en ‘digitaal’ op de vingers van één hand te tellen. Andere partijen staan weer uitgebreid stil bij de digitale transformatie. Sommige partijen hebben vooral oog voor digitale dreigingen. Anderen herkennen gelukkig ook de kansen die digitalisering biedt voor economie en maatschappij.
Wat ik wel zeker weet is dat digitalisering geen hoofdrol zal spelen in alle debatten die in aanloop naar 15 maart gevoerd worden. Dat is jammer, maar ergens snap ik het wel. Het is voor velen een abstract en moeilijk te vatten onderwerp. Een debat over digitalisering is ook eigenlijk een debat over alle andere thema’s. Digitalisering heeft grote impact op de toekomst van zorg, onderwijs, arbeidsmarkt, milieu. En binnen al die domeinen spelen andere onderwerpen die op korte termijn de aandacht van kiezers en politici vragen. Toch zou het goed zijn als we die onderwerpen eens in het licht van de digitale transformatie beschouwen. Wat voor zin heeft het immers om beleid te maken dat binnen tien jaar wordt ingehaald door een nieuwe digitale werkelijkheid?
Zo waarschuwde het Economisch Instituut voor de Bouw dat er de komende jaren 34.000 extra bouwvakkers nodig zijn. Een econoom zei in een reactie dat dit tekort opgelost kan worden door de productiviteit te verhogen met metselrobots, 3D-printers en slimme ICT. Blijkbaar is er de afgelopen twintig jaar in de bouw geen noodzaak geweest om te innoveren. Nu die noodzaak er wel is, moeten er fundamentele keuzes worden gemaakt. Heeft het nog wel zin om veel extra bouwvakkers op te leiden? Welke vaardigheden heeft de bouwvakker van morgen nodig?
Soms moet je terug in de tijd kijken om de impact van toekomstige ontwikkelingen te begrijpen. In 2007 was Social Media Influencer geen serieus beroep. Nu zijn er tieners die met sociale media in één maand meer verdienen dan met een jaar vakkenvullen bij de Albert Heijn. Vloog je tien jaar geleden met drones, dan werkte je waarschijnlijk bij het leger. Tegenwoordig is de kans net zo groot dat je cameraman bent. Of aardappelteler. In 2027 kunnen we waarschijnlijk precies zo’n lijstje maken met beroepen die we ons nu nog niet voor kunnen stellen. Toch moet ons dat er niet van weerhouden na te denken over toekomstscenario’s en te anticiperen op onzekerheid. Laten we bijvoorbeeld inzetten op een flexibele arbeidsmarkt en een leven lang leren. Laten we kinderen vanaf de basisschool leren problemen op te lossen met behulp van ICT.
Welke partijen er straks ook mogen regeren, met dit soort investeringen in de toekomst helpen ze iedereen vooruit. Dat weet ik zeker.
