Maatwerkdosering van medicijnen zorgt voor een sterke daling van de zorgkosten. Met algoritmes op basis van de patiëntendossiers kun je passendere doseringen voorschrijven. Daardoor worden mensen beter en sneller geholpen, slaan medicijnen beter aan en voorkom je bijwerkingen en het daarbij horende medicijngebruik.
Dit zal prof. dr. Birgit Koch hoogleraar klinische farmacometrie op 14 oktober 2022 uitspreken in haar oratie “Iedereen is een beetje gemiddeld”. Ze doet dat aan de Erasmus Universiteit, faculteit Erasmus MC in Rotterdam. Uit haar werk en onderzoek blijkt dat referentiegroepen voor medicijnonderzoek (gezonde blanke mannen) sterk afwijken van de beoogde doelgroep. Die zijn vaak van andere leeftijden of etniciteit, verschillende BMI’s, gezondheidstoestand en geslacht.
Het probleem hiermee is dat patiënten vaak niet de juiste dosering van medicijnen krijgen. En dat leidt weer tot extra medicijngebruik, extra kosten, en tot vervelende bijwerkingen. Vooral bij langduriger inname van medicijnen is maatwerk belangrijk. Met het juiste maatwerk kun je mogelijk miljoenen euro’s per jaar besparen.
Gemiddelde dosering
Doordat medicijnen testen meestal gebeurt op gezonde blanke mannen tussen de 18-55 jaar, ontstaat er een ‘gemiddelde’ dosering. Als de daadwerkelijke medicijninname bij de doelgroep plaatsvindt zoals bij kinderen, mensen met een ander genetisch profiel, andere BMI, onderliggend ziektepatroon, geslacht en dergelijke, ontstaat per definitie een minder optimale dosering. Daar kan, al naar gelang het doel, nut, duur, kosten en intensiteit van het medicijn, veel meer gericht maatwerk in plaatsvinden.
Met behulp van algoritmes op basis van de patiëntendossiers kunnen artsen betere doseringen voorschrijven. Met maatwerk, bijvoorbeeld bij kinderen, kun je impactvolle bijwerkingen zoals gewichtstoename, diabetes en hart- en vaatziekten, voorkomen of reduceren. Met maatwerk op de IC, zoals hogere dosering in het begin, kan een korter ziekbed en medicijngebruik betekenen.
Oplossingen
Door toepassing van klinische farmacometrie kan er veel meer maatwerk plaatsvinden bij het toedienen van medicijnen. Dat laatste is ook erg nodig omdat patiënten bijna standaard afwijken van het gemiddelde. Iedereen is een beetje gemiddeld, maar vooral ook niet gemiddeld.
In de toekomst zullen patiënten steeds meer maatwerk verlangen van artsen. Dat is ook goed mogelijk aangezien kennisuitwisseling over medicijngebruik en de toepassing van Artificial Intelligence en slimme algoritmen steeds meer voorkomen. De belangrijkste brug die je daarin moet maken is dat de huidige zorg-ict-sytemen deze nieuwe algoritmes ook kunnen ontsluiten op patiëntniveau.
Een andere belangrijke oplossing voor maatwerk is meer onderzoek. Waar de farmaceutische sector veel meer relevantie en onderzoekswinst kan realiseren door onderzoek te doen bij de juiste doelgroep, is tegelijkertijd meer geld nodig voor onafhankelijk academisch onderzoek. Dit laatste in het belang van patiënten en ook voor beheersbaar houden van de kosten. Voor de farmaceutische sector heeft onderzoek doen onder de relevante populatie het risico om minder medicijnen te verkopen en zelfs een grotere kans te lopen dat een medicijn wordt afgekeurd.
Bijwerkingen
“Gezien de ernstige bijwerkingen -vaak pas na registratie ontdekt-, de beperkte effectiviteit van geneesmiddelen en de stijgende kosten van geneesmiddelen is het van belang om dosering te optimaliseren.” Daarvoor is onderzoek in de juiste patiëntengroep essentieel. Aldus Birgit Koch, hoogleraar klinische farmacometrie. “Het voorkomt te veel en verkeerd medicijngebruik en daarmee veel onnodige kosten. Er zijn genoeg situaties te bedenken dat de juiste doelgroep onderzocht kan worden, van vrouwen tot en met kinderen. Lukt dat niet, dan kun je altijd nog uitwijken naar ‘traditionelere’ referentiegroepen. Het is toch schrikken als je weet dat 40 procent van de geneesmiddelen die gebruikt worden bij kinderen niet goed zijn onderzocht bij kinderen!”
Wat is klinische farmacometrie?
Bij farmacometrie worden wiskundige modellen gemaakt die de blootstelling aan geneesmiddelen, en het effect van het geneesmiddelen aan elkaar koppelen. In deze modellen worden gemiddelden, maar ook variaties ingebouwd en alle variabelen die van invloed kunnen zijn op deze koppeling.
Zo komt er een op-maat-voorspelling uit welke dosering optimaal is voor een bepaalde patiënt. Indien deze op-maat dosering wordt toegepast, spreekt men van klinische farmacometrie. Dit is de volgende stap in meer maatwerk in de zorg. Afgelopen jaren is klinische farmacometrie onder andere al toegepast bij antibiotica bij kritisch zieke patiënten op de intensive care, bij patiënten met een geïnfecteerde prothese die antibiotica moeten gebruiken en bij kinderen met autisme met gedragsproblemen.
Lees ook:
- OK-klompen en bruine brogues
- Tijd voor een goed verband tussen zorg en IT
