Het afgelopen jaar heeft de ICT binnen de zorgsector zich grotendeels gefocust op ZIS/EPD-projecten. Hierdoor kregen andere onderdelen minder aandacht dan ze verdienden, zoals image management. Als belangrijke component binnen de diagnostiek, is dit een vitaal onderdeel van de zorg. In 2017 zal hier verandering in komen, weet Peter Osinga, managing director van Sectra Benelux: “Image management en gegevensuitwisseling in bredere zin zal de volle aandacht krijgen.”
Qua imaging zijn de diverse afdelingen historisch gezien afzonderlijk van elkaar begonnen. Iedere afdeling heeft zijn eigen competenties ontwikkeld voor het maken en beschikbaar stellen van beelddata. Daarbij wordt wel gebruikgemaakt van losse viewers en losse archieven. Dat lijkt in eerste instantie goedkoop, maar leidt bij integratie en beheer tot een nachtmerrie. Deze wildgroei en silo’s van informatie moeten nu om verschillende dwingende redenen echt gaan samenwerken. Peter Osinga geeft als voorbeeld het multidisciplinaire overleg (MDO): “Tijdens zo’n bespreking hebben de specialisten maar enkele minuten de tijd om de diagnose van één patiënt te bespreken. Op dat moment moet alle benodigde informatie gewoon beschikbaar zijn. Tijd om te stuntelen met systemen is er niet. Juist omdat geïntegreerde diagnostiek steeds meer een vereiste wordt, verwachten wij dat het komende jaar serieus zal worden geïnvesteerd in Enterprise Image Management (EIM).”
Krachtpunt
Iedereen onderkent de meerwaarde van het integreren van informatie uit de verschillende onderzoeken. Maar in de praktijk werken specialisten nog altijd op eilandjes; de cardioloog, internist en patholoog werken vrijwel uitsluitend met hun eigen informatie.
Toch wordt ziekenhuisbrede uitwisseling van informatie in het kader van de marktwerking binnen de zorg steeds urgenter. “Daar ligt nu precies ons krachtpunt”, legt Osinga uit. “Met onze expertise op het gebied van workflowmanagement kunnen wij alle onderzoeksresultaten en patiëntinformatie met elkaar integreren, zodat specialisten beter kunnen samenwerken. Wij zorgen ervoor dat alle beelddata netjes in één patiëntdossier te raadplegen is. Hierdoor wordt het vergelijken en het stellen van de diagnose bijzonder eenvoudig voor de eindgebruiker tijdens een MDO of een gestructureerde rapportage. De beelddata is direct vanuit het EPD te openen, zodat de eindgebruiker één centraal punt heeft voor alle patiënt-gerelateerde informatie. Technisch is dit al mogelijk bij veel systemen door gebruik te maken van de standaarden en het omarmen van een zogeheten ‘Vendor Neutral Archive’. Alleen wordt het beschikbaar stellen van de informatie en het voorzien van een gestroomlijnde workflow hierbij vaak over het hoofd gezien.
Huidige infrastructuur
Dit archief slaat de input op van alle oude beeldmanagement systemen in standaard formats, zodat het met een standaard mechanisme kan worden geraadpleegd. “We zitten nog in de fase dat ziekenhuizen dat nog werkend moeten krijgen”, vertelt Osinga. “Nogmaals, niet vanwege de technologie – die is er klaar voor –, maar voornamelijk vanwege organisatorische drempels binnen ziekenhuizen en over regio’s heen. Op het gebied van het zogeheten ‘Cross Document Sharing’ (XDS) – en de imaging-variant XDS-I – zijn er diverse initiatieven in het land. Dit zijn zonder meer goede initiatieven, maar nog steeds kan iemand uit Maastricht die plotseling in Groningen naar het ziekenhuis moet, daar niet bij zijn medische gegevens. De minister heeft de ontwikkeling van een nationale infrastructuur voor XDS en XDS-I bij ‘de markt’ gelegd. Dus de vraag die wij steeds zien terugkeren is: wie betaalt nu eigenlijk voor deze uitwisseling?”
Goed voorbeeld
De Engelse National Health Service (NHS) heeft ongeveer vijf jaar geleden een aanbesteding uitgeschreven voor een nationale infrastructuur. Met als resultaat: een uitstekende uitwisseling van medische gegevens over het hele land. Ook in Zweden is een nationale aanpak voor een dergelijke landelijke infrastructuur. “Sectra in Zweden kijkt met verbazing naar hoe wij in Nederland het allemaal doen”, aldus Osinga. “Daar regelen zij dit soort systemen voor complete kantons en sluiten ze in één keer vijftien ziekenhuizen aan.”
Een goed voorbeeld zou goed doen volgen, alleen is er in Nederland geen overkoepelend orgaan dat dit regelt. Hier moeten de ziekenhuizen, die vanwege de marktwerking met elkaar in concurrentie zijn, dit gezamenlijk oplossen. Osinga: “Dit wordt alleen succesvol als de overheid het eigenaarschap op zich neemt. Nu blijft het afwachten of partijen elkaar gaan vinden om te integreren. Vooralsnog overstijgt dat niet het regionale. En hoe meer lokale initiatieven, hoe complexer het wordt om dat straks allemaal in één landelijke standaard te krijgen. In Engeland zijn ongeveer 460 ziekenhuizen aangesloten op één nationale infrastructuur. Dat is dus een eenmalige investering geweest, en per aansluiting kost dat een ziekenhuis nog geen € 20.000. Dat is al minder geld dan wat ieder afzonderlijk ziekenhuis hier in Nederland kwijt is aan de consultancykosten voor een soortgelijk traject. In plaats van 90 keer afzonderlijk een informatiemigratie te doen, koppelingen te maken, adviestrajecten te doorlopen, kan dat ook in één keer. Daar zit toch een goede businesscase in.”
De patiënt
Onafhankelijke partijen tonen aan dat integratie op gebied van medische informatie mogelijk is. Desondanks vindt Osinga dat Nederland in internationaal opzicht achterop raakt. “Gestroomlijnde uitwisseling van medische informatie op regionaal, landelijk en zelfs internationaal niveau komt uiteindelijk vooral de patiënt ten goede. Die kan dan overal terecht, ook voor een second opinion. In de toekomst zal de gezondheidszorg ook veel meer preventief werken. We zijn nu al bezig met DNA-diagnostiek, daarmee kunnen we op cel- en molecuulniveau zaken vaststellen en wellicht bepaalde bevolkingsgroepen beter begeleiden in hun leefstijl. Maar ook dit verhaal staat en valt bij het feit dat er één infrastructuur moet zijn waarop je alles met elkaar kan uitwisselen. Sectra – Secure Transmission – staat garant voor veiligheid. Vanuit onze Sectra Communication tak beheren wij data op EU- en NATO-niveau, dus wij begrijpen uitstekend wat datasecurity omvat. Vanzelfsprekend moet ook die landelijke XDS-infrastructuur veilig zijn.
Goedkoper
Osinga voorziet dat ziekenhuizen in 2017 stappen zullen zetten op het gebied van hun Enterprise Image Management: “Vrijwel ieder ziekenhuis heeft nu vier of vijf PAC-systemen. Het uitfaseren van deze silo’s, zodat er daadwerkelijk één EIM zal ontstaan, zal het komende jaar beginnen. De uitwisseling van informatie op afdelingsniveau zal veel gemakkelijker worden, waardoor geïntegreerde diagnostiek mogelijk wordt. Wij weten dit, omdat we hierover nu al gesprekken aan het voeren zijn. Daarnaast zullen we een nationale infrastructuur moeten neerleggen in plaats van te wachten tot de markt het op eigen kracht oplost. Dat is voor de minister uiteindelijk ook veel goedkoper.”
