Drempels weg voor slimme innovaties

Buurtzorg Nederland zet vaart achter eHealth-oplossingen

De wijkverpleging van Buurtzorg Nederland maakt in de dagelijkse praktijk steeds meer gebruik van eHealth-toepassingen. Verbetering van kwaliteit van zorg en zelfredzaamheid van de cliënt staan daarbij voorop; kostenreductie is een mooie bijkomstigheid. Marije Kuiper, adviseur bij BO, BlikOpener voor de Zorg, en extern projectleider bij Buurtzorg, inspireert, adviseert, faciliteert en begeleidt bij het implementeren van slimme innovaties in de zorg. “Minister Schippers heeft de sector opgeroepen meer met eHealth te gaan doen. Zinvolle apps en initiatieven zijn er volop, maar het zou goed zijn als drempels worden verlaagd.”

eHealth-oplossingen vinden langzamerhand hun weg in de wijkverpleging van Buurtzorg. Zoals de Obli, een slim hulpmiddel dat cliënten met beginnende dementie via licht en geluid helpt herinneren voldoende te drinken. Zorgverleners en mantelzorgers kunnen online zien of de cliënt voldoende heeft gedronken en zo nodig tijdig ingrijpen. Ook kan bij warm weer op afstand de hoeveelheid te drinken vocht worden aangepast. Hoeveel en wat er is gedronken, wordt gemonitord. Een slimme toepassing, waarbij Buurtzorg bij de implementatie ervan overigens wel wat problemen ondervond. “Het aan de praat krijgen heeft ons als zorgverleners veel tijd gekost”, vertelt Mandy Beuker, verpleegkundige Buurtzorg Lochem-Barchem. “Het bleek een uitdaging de juiste instellingen te vinden. En cliënten beschikken niet altijd over wifi.”

Zelfredzaamheid

Een andere innovatie is de medicatiedispenser, waarmee de juiste medicijnen op het juiste tijdstip worden afgegeven. Een ontwikkeling waardoor de cliënt zelfredzamer wordt, en het aantal bezoekjes van de zorgverlener eventueel kan verminderen. “Maar alleen als de cliënt dat zelf wil”, benadrukt Marije Kuiper, die Buurtzorg Nederland vanuit BO adviseert en begeleidt. “Alles gaat in overleg tussen cliënt, familie en team. Sommige cliënten vinden het prettiger als de zorgverlener niet zeven keer per dag binnenkomt om medicijnen aan te reiken. Kwaliteit van zorg, zelfredzaamheid, daar gaat het Buurtzorg om. Een eventuele kostenreductie is bijzaak, geen hoofddoel. Ook mag het niet ten koste gaan van face-to-face contact. De oplossing moet goed zijn voor de cliënt.”

Cliënten staan over het algemeen positief tegenover eHealth-oplossingen, zo blijkt uit ervaringen van Buurtzorg. Zowel het inzicht in de gezondheidssituatie als de zelfredzaamheid van cliënten nemen toe. Die zelfredzaamheid wordt onder meer bevorderd door de Pictoplanner, een agendatool, waarmee cliënt, mantelzorger en zorgverlener op een eenvoudige manier met pictogrammen de agenda kunnen bijhouden.

Verbanden

Met het in gebruik nemen van slimme eHealth-toepassingen is Buurtzorg er nog niet. Op termijn hoopt Kuiper op toenemende integratie van data. Daar waar het nu vaak nog gaat om losse appjes, zou ze graag zien dat gegevens worden samengevoegd en verbanden zichtbaar worden. “Nu wordt bijvoorbeeld de bloedsuiker gemeten en de waarde in een app ingevoerd. Daarbij is er sprake van een link naar het patiëntdossier, dat zich in de cloud bevindt. Met data-integratie en -analyse kan bijvoorbeeld het effect van therapietrouw op de bloedsuikerwaarde worden bekeken. Op die manier gaat het systeem de zorgverlener echt helpen om keuzes te maken. Daar moeten we naartoe!”

Initiatieven vanuit de praktijk

Initiatieven voor eHealth-toepassingen zijn over het algemeen vanuit de teams afkomstig. “Het heeft geen zin om innovaties van bovenaf op te leggen”, meent Henri van Raalte, projectmedewerker bij Buurtzorg. “Vaak is de toegevoegde waarde dan niet helder en ontbreekt het draagvlak. We kunnen elkaar wel op ideeën brengen, van elkaar leren, kennis bundelen en kanaliseren. Maar uiteindelijk beslissen de ruim 800 zelfsturende wijkteams zelf of ze een specifieke toepassing daadwerkelijk bestellen en implementeren.”

Zorgverleners van Buurtzorg die op zoek zijn naar een apparaat voor een specifiek probleem van een cliënt of via-via over een handige app hebben gehoord, kloppen bij Kuiper aan. Zij gaat vervolgens op zoek naar zinvolle oplossingen, start pilots op, faciliteert en begeleidt. “Wij bekijken of Buurtzorg de eHealth-toepassing echt wil. Daartoe zetten we pilots uit. Gedurende een maand of drie testen enkele teams de app of het apparaat, waarbij per innovatie wordt bekeken of het aan de randvoorwaarden voldoet. Die voorwaarden zijn vastgelegd in een standaardaanpak, die we samen met de provincie Overijssel en kennispark Twente hebben ontwikkeld. Pas daarna gaan we opschalen. Buurtzorgteams uit het hele land kunnen de oplossing dan bestellen, en wij begeleiden de implementatie.”

Hobbels

Natuurlijk zijn er uitdagingen. Zo draaien niet alle applicaties die op het eerste gezicht interessant lijken, op de tablets van de zorgverleners. Of ontbreken bij de cliënt wifi of een computer, terwijl die soms wel noodzakelijk zijn. Van Raalte: “Veel cliënten beschikken tegenwoordig wel over een tablet, maar niet over een laptop of wifi. Ook moeten we niet te gehaast te werk gaan. Tijdens de invoering van de medicatiedispenser bleken enkele cliënten gestrest te raken en daardoor negatief op de innovatie te reageren. Zorgverleners en cliënten waren aanvankelijk zo enthousiast, dat ze, achteraf gezien, de dispenser te snel hebben besteld. Het zou mooi zijn als cliënten zo’n toepassing eerst rustig kunnen uitproberen. Bovendien gaf de monteur tijdens de installatie summiere uitleg. Dit zorgde bij een aantal cliënten voor stress. In de toekomst nemen we er meer tijd voor, en zorgen we dat er een zorgverlener bij de uitleg aanwezig is. Dergelijke ervaringen delen we met alle teams.”

Kuiper vult aan: “Goede uitleg maakt het verschil tussen falen of slagen. We merken dat e-learning te weinig of op een verkeerde manier wordt gebruik. Instructiefilmpjes van ict-leveranciers ontbreken of zijn niet afgestemd op de doelgroep. Een ict’er zal het filmpje ongetwijfeld snappen, maar zorgverleners en cliënten haken nu soms af. Terwijl juist zij geprikkeld en geïnstrueerd moeten worden. En er verschijnen soms oplossingen op de markt die duidelijk achter een bureau zijn bedacht en niet handig blijken in de praktijk.”

Ook loopt Kuiper soms tegen een muur van bureaucratie op. Tal van regels en administratieve verplichtingen belemmeren de acceptatie van innovaties, stelt ze. “Vooral de financiering maakt het vaak onnodig ingewikkeld. Zorgverzekeraars kijken verschillend tegen nieuwe producten aan, en vereisen declaraties met andere prestatiecodes. Ik pleit ervoor drempels weg te nemen en te streven naar eenvoud. Op die manier kunnen we in de zorg opschalen. In het belang van cliënt, mantelzorger en zorgverlener.”

 

 

Buurtzorg

De landelijke thuiszorgorganisatie Buurtzorg levert met circa 800 kleine teams, bestaande uit (wijk)verpleegkundigen en wijkziekenverzorgenden, zorg aan huis. Het gaat hierbij om verpleging en persoonlijke verzorging.