In de strategie van ieder ziekenhuis staat dat patiëntdata moet worden gedeeld met andere zorgverleners in de regio én met de patiënt zelf. Concrete stappen worden echter nog nauwelijks gezet. Sectra helpt klanten met het ontwikkelen van een roadmap en biedt met de Image Exchange Portal een laagdrempelig instapmodel.
Sectra is een Zweeds bedrijf en derhalve als geen ander bekend met ‘het Zweedse model’: schaalbare regionale systemen om patiëntdata in de hele zorgketen te delen. Alle zorgverleners in een regio haken erop aan en wisselen op die manier informatie uit. Als we het hebben over patiëntdata, dan hebben we het niet alleen over de gegevens in het EPD, maar over álle data, inclusief de medische beelddata.
In Nederland zijn we nog lang niet zo ver. Er zijn ketenzorginformatiesystemen die uitwisseling van data rondom specifieke patiëntgroepen mogelijk maken (COPD, hartfalen, diabetes). Er zijn regionale stichtingen die zich bezighouden met het uitwisselen van informatie, zoals Gerrit en Rijnmond Portaal. Sommige ziekenhuizen hebben een huisartsenviewer om huisartsen inzage te geven in het EPD. Maar vrijwel nergens wordt in ons land alle medische data ketenbreed gedeeld.
Laagdrempelige overgang
Peter Osinga, managing director van Sectra Benelux, weet wel hoe dat komt. “In het ziekenhuis is het medisch dossier al versnipperd over vele systemen. Als dat al niet op orde is, hoe kun je dan transmuraal data delen? Laat staan dat je patiënten inzicht geeft in al hun data.”
Het is duidelijk: er is veel werk aan de winkel. Maar Osinga vreest dat het daar met de huidige fusiegolf nauwelijks van komt. “Bij een fusie is het vrijwel altijd zo dat de ict-afdeling zo druk is met het integreren van grote EPD-systemen dat ze geen tijd meer hebben de blik naar buiten te richten. Het leidt er vrijwel altijd toe dat zorginnovatie dichterbij de zorgprofessional en de patiënt tot stilstand komt.”
En dat is een situatie die de meeste ziekenhuizen zich niet kunnen permitteren. Marges staan onder druk door verschuiving naar de eerste lijn. Het is van het allergrootste belang de efficiency te verhogen en vooral te doen waar je goed in bent. “Het delen van informatie in de hele zorgketen levert een belangrijke bijdrage aan efficiencyverbetering en kwaliteitsverhoging,” weet Osinga. “Hierover is iedereen het wel eens. Maar in de uitvoering gebeurt dit onvoldoende omdat ict-afdelingen door de bomen het bos niet meer zien en behoefte hebben aan advies en een helder te volgen ict-roadmap.”
Natuurlijk, er zijn mondjesmaat al koppelingen voor beelduitwisseling met Cross Document Sharing (XDS), maar de implementatie is een traject van zeker één à twee jaar. Daarom heeft Sectra een Internet Exchange Portal als tussenstap ontwikkeld, een beveiligde cloudoplossing waar alle medische beelden in kunnen worden gezet en waar gebruikers op basis van hun identiteit toegang krijgen tot de data die ze nodig hebben. “Dit maakt samenwerken voor alle zorgprofessionals direct een feit,” vertelt Osinga. “Je kunt meteen aan de slag en je betaalt per maand, dus je hebt geen eenmalige investering. Dit is een laagdrempelige overgangsmethode naar XDS, die direct voorziet in de basisbehoefte van uitwisseling van patiëntinformatie (beeld en verslag) binnen de keten.”
Onterechte angst voor cloud
Hij raakt wel aan een gevoelig punt: de public cloud. “Er bestaat nog altijd veel angst om data buiten de deur te zetten, al zie ik wel dat die afneemt. De private health cloud is niet meer weg te denken en zal komende jaren een vlucht nemen. Zaak is om vroegtijdig een strategie te bepalen, waarin hybride oplossingen een uitkomst bieden. Ziekenhuizen beginnen in te zien dat het beveiligen van data een specialisme is dat ze zelf eigenlijk nog onvoldoende in de hand hebben. En dat is niet gek, want er komt veel bij kijken en het is bovendien een onderwerp dat voortdurend aandacht vraagt, omdat een negatief verhaal in de pers direct afbreuk doet aan het imago van de zorginstelling. Die aandacht kan de eigen ict-afdeling niet geven.”
De cloud biedt daarom een kans bij uitstek om data op een veilige manier op te slaan en vervolgens via ieder device en op iedere plek toegankelijk te maken. “Daarmee slaan ict-afdelingen drie vliegen in één klap,” zegt Osinga. “Ze komen tegemoet aan de wensen van dokters op het gebied van mobiel werken (BYOD). Ze hoeven zelf geen investeringen te doen in hard- en software. En ze zijn zelf niet langer verantwoordelijk voor het beheer en de beveiliging van de omgeving.”
Radiologie heeft de weg gewezen
Dat Sectra, een speler die groot is geworden met Radiologie PACS, voorop loopt in deze ontwikkelingen is niet vreemd, vindt Osinga. “Het vakgebied radiologie loopt van oudsher voorop in het gebruik van ICT. Ziekenhuizen hebben inmiddels jarenlange ervaring met stabiele PACS-systemen. En leveranciers weten door het ontwikkelen van VNA-systemen (Vendor Neutral Archive) wat er komt kijken bij het standaardiseren van data naar één formaat, zodat ze met iedere willekeurige viewer bekeken kunnen worden. De daarmee opgebouwde kennis wordt nu ook ingezet bij andere beeldvormende technologie. PACS- en VNA-systemen migreren daardoor nu naar Enterprise Image Management (EIM)-systemen, waar alle medische beeldinformatie in staat, ook van andere specialismen.”
Het is dan ook logisch dat ziekenhuizen Sectra regelmatig vragen mee te denken over hun roadmap. “We denken mee op het gebied van technologie, over aspecten als de beveiliging van data, maar ook over procesinrichting. Want uiteindelijk moeten mensen ook op een andere manier gaan werken.”
2015 jaar van de doorbraak
Osinga verwacht dat over vijf jaar de meerderheid van de patiënten in Nederland zijn eigen medische dossier kan inzien. Dat betekent dat er nu veel vaart gemaakt moet worden. “Ik denk echt dat 2015 het jaar van de doorbraak wordt voor private health cloud als middel en platform om informatie in de keten te delen. Ziekenhuizen kunnen het zich simpelweg niet permitteren om nog langer te wachten. De patiënt neemt meer en meer de regie over zijn zorgproces en wil eigenlijk vandaag al via zijn telefoon of tablet kunnen communiceren en zijn informatie inzien.”
