Communicatietechnologie ontwikkelt zich in een hoog tempo. Daarmee zeggen we niets nieuws. Dit wordt al geroepen sinds mobiele telefonie en het Internet-Protocol (IP) in de jaren ’90 van de vorige eeuw aan een niet te stuiten opmars begonnen. De technologieontwikkeling heeft ervoor gezorgd dat de ooit zo gesloten telecommarkt met zijn traditionele leveranciers is geopend voor nieuwe spelers. Daarnaast zijn veel aanbieders uit het verleden inmiddels verdwenen.
De ontwikkelingen van vandaag spelen zich vooral af op mondiaal niveau. Het openbare telefoonnetwerk heeft er meer dan honderd jaar over gedaan om, vanaf de dag dat telefonie werd uitgevonden, te groeien tot een omvang van 300 miljoen vaste telefoonaansluitingen wereldwijd. Bij het mobiele netwerk heeft het 25 jaar geduurd voordat deze mijlpaal werd bereikt. Voor een moderner communicatiemiddel als Skype heeft dit tien jaar geduurd en als we kijken naar Facebook en Whatsapp zien we dat de periode tot wereldwijde ‘omarming’ nog veel korter heeft geduurd. Momenteel zijn er ongeveer 7 miljard mobiele aansluitingen en dit volume groeit nog steeds, vooral in de zogeheten opkomende economieën. Hiermee is het aantal vaste telefoonaansluitingen wereldwijd (circa 1,2 miljard) al ruimschoots overtroffen.
Op de huid
Voorzieningen als een telefooncentrale, breedbandverbinding, computer en mobiele netwerken stammen inmiddels uit een ver verleden. Ze hebben de wereld verbonden en daarmee de basis gelegd voor Het Nieuwe Werken, andere lifestyles en revolutionaire bedrijfsmodellen. Waar we tot voor kort nog dachten dat glasvezel de toekomst zou bepalen, zit mobiele communicatie ons inmiddels letterlijk op de huid, met devices en gadgets als Google Glass en de smart watch. De ontwikkelingen vinden tegenwoordig hun oorsprong in de consumentenmarkt. Dit geldt zeker ook voor de telecombranche. Bedrijven als Google en Apple hebben hier handig op ingespeeld. De zakelijke toepassing komt nu vaak op een later moment beschikbaar, wanneer de consument al met de nieuwe technologie vertrouwd is. Mooie voorbeelden hiervan zijn de smartphone, Wi-Fi en social media. Stuk voor stuk communicatievoorzieningen of -infrastructuren die nagenoeg iedereen al in de privésfeer gebruikt, maar waarvan de implementatie in zakelijke omgevingen vaak nog met allerlei haken en ogen gepaard gaat.
De introductie van 4G in Nederland heeft ertoe geleid dat het mobiele dataverbruik per device vrijwel is verdubbeld. Een belangrijke motor achter deze spectaculaire groei is de toename van videotoepassingen en het gebruik van social media. Het is slechts een kwestie van tijd voordat met mobiele communicatie dezelfde snelheden worden geboden als met bekabelde netwerken. Bovenop die connectiviteit ontleent een hele industrie haar bestaansrecht aan devices en apps. Op hun beurt beïnvloeden de mogelijkheden die hiermee ontstaan weer hele sectoren zoals de gezondheidszorg, retail, energie, transport en veiligheid.
Internet of things
Steeds meer zaken raken met elkaar verbonden. Via IP-communicatie en het world wide web worden in hoog tempo gegevens uitgewisseld tussen apparaten, systemen en netwerken. Mobiele communicatie en sensortechnologie zorgen samen voor de mogelijkheid om systemen te optimaliseren en processen te verbeteren én te versnellen. In de retailbranche heeft men inmiddels ontdekt dat informatie over klanten en met name over het gedrag van deze klanten een onschatbare economische waarde vertegenwoordigt. Om over de inzet van deze technologie bij veiligheidsdiensten maar te zwijgen. The internet of things en machine-to-machine zijn onderwerpen die dit jaar bovenaan de hype cycle van Gartner staan. Het gaat daarbij feitelijk niet over de ‘dingen’ of de ‘machines’, maar over de mogelijkheid om processen te optimaliseren. Mobiele communicatie is een keten geworden die begint met de ether (schaarse frequentiebanden) en via complexe en kostbare netwerken (die de gebruiker niet ziet) gaat naar mobiele devices (waar iedereen weg van is) en apps (die het leven veraangenamen) naar toegevoegde waardediensten die inmiddels sterk in ontwikkeling zijn.
Ook binnen zakelijke omgevingen is communicatie aan het veranderen. Met de komst van IP-technologie is telefonie feitelijk een applicatie op het netwerk geworden, waarmee allerlei nieuwe integratiemogelijkheden zijn ontstaan. Inmiddels zien we telefonie steeds vaker als onderdeel van een geïntegreerde suite van communicatietoepassingen: Unified Communications & Collaboration (UC&C). Dit is het antwoord van de markt op de communicatiebehoefte van organisaties en de medewerkers binnen deze organisaties. UC&C stelt organisaties in staat om de efficiëntie en effectiviteit van bedrijfsprocessen en medewerkers te verbeteren. Hoe? Door alle mogelijke communicatiekanalen in een applicatie of scherm te integreren, zowel real-time als niet real-time communicatie, spraak, tekst en video. Naast communicatie is het delen van kennis en het stimuleren van samenwerken een integraal onderdeel van UC&C. Hierbij wordt gebruikgemaakt van communicatie- en samenwerkingstools die eenvoudig in het gebruik zijn, consistent en onafhankelijk van de gekozen randapparatuur, of dit nu een smartphone, tablet, laptop of desktop PC is. De gebruiker maakt een keuze tussen de communicatiekanalen op basis van statusinformatie (presence) betreffende zijn communicatiepartners.
Regie
Onder al deze voorzieningen ligt nog altijd een infrastructuur. De complexiteit van deze infrastructuur en de investeringen die hiermee gemoeid zijn, zorgen ervoor dat het in eigen beheer houden van communicatievoorzieningen voor veel organisaties een te grote last wordt. In toenemende mate zien we daarom dat functionaliteit als een dienst wordt ingekocht. De markt speelt hier sterk op in en noemt het ‘de cloud’. Communicatiediensten zoals we die vandaag de dag kennen zullen meer en meer op basis van ‘pay per use’ vanuit deze cloud worden aangeboden. Of die cloud dan een private of een public cloud is, mag u als klant zelf beslissen.
Organisaties investeren dus steeds minder in eigen voorzieningen en de onderliggende infrastructuren, tenzij de beschikbaarheid van deze voorzieningen bedrijfskritisch is. Voor ict-organisaties aan de klantzijde van de markt betekent dit dat de focus verder verschuift van beheer op eigen systemen en infrastructuren naar het voeren van regie op diensten en leveranciers. Voor missiekritische communicatievoorzieningen, zoals private mobiele netwerken, meldkamer- of contactcentersystemen is en blijft specialistische kennis binnen de eigen organisatie of bij externe adviseurs van belang.
Toekomst
Wanneer we kijken naar de toekomst van telecom dan zien we een verdere ontwikkeling van mobiele communicatie. Nog snellere verbindingen maken realtime diensten als videocommunicatie gemeengoed op mobiele apparaten. Daarnaast zullen de functies van de smartphone verder toenemen. Contactloos betalen op basis van NFC (Near Field Communication), het gebruik van het mobiele toestel als afstandsbediening en de ‘connected car’ zijn slechts enkele voorbeelden. Mobiele apparaten zullen vooral ook worden gebruikt voor toegang tot de oneindige bron aan informatie die het internet en bedrijfsnetwerken zullen bieden.
Ook binnen de consultancypraktijk hebben we de transitie van telecom meegemaakt en maken we de ontwikkelingen nog dagelijks mee. Advisering over technologie verschuift meer en meer naar advisering over functionaliteit en totaaloplossingen. Daarnaast ligt het accent van de vraag steeds vaker op de inrichting van beheer en het voeren van regie. Inmiddels zien steeds meer organisaties in dat het in eigen beheer houden van communicatievoorzieningen een (te) grote uitdaging vormt en dat men daarmee continu achter de feiten dreigt aan te lopen. Een goede inkoopstrategie en de juiste sturing op leveranciers wordt daarmee cruciaal voor de komende jaren.
Jan-Hein Bastiaenen is algemeen directeur van Strict b.v.
