Vandaag de dag zien we bij de ziekenhuizen veranderingen in de overweging voor implementatie van een Vendor Neutral Archive (VNA). Een paar jaar geleden werd deze overweging nog primair gedreven door het besparen van ict-kosten. Nu richten ziekenhuizen zich meer op de processen rondom de patiënt met het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) als primaire applicatie.
Het doel hiervan is een effectiever zorgproces rondom de patiënt voor het sneller kunnen bepalen van de diagnose en het behandelplan. Om dit te realiseren is inzicht in alle patiëntinformatie, inclusief multimediabestanden vanuit het EPD, een vereiste. Laten we niet vergeten dat iedereen er tegenwoordig aan gewend is om informatie overal en op elk moment in te zien. Ook patiënten verwachten dat ze deze functionaliteit en flexibiliteit hebben, net als in hun dagelijks werk.
De uitdaging
Vaak worstelen ziekenhuizen bij het contracteren met de vraag: “Kan van deze oplossing die ik nu koop ook weer eenvoudig af, of teken ik hiermee levenslang voor dezelfde leverancier?” Een terechte vraag; een Raad van Bestuur wordt niet gelukkig van hoge kosten en risico’s door een complex datamigratie-project. Een aantal componenten die te onderscheiden zijn in het aanschaftraject:
- Zorgsystemen voor ondersteuning van de ziekenhuisprocessen (workflow);
- De gebruikersinterface voor de medisch specialist;
- Een centrale en gestandaardiseerde opslag van alle medische patiëntgegevens;
- Vanuit de centrale opslag gecontroleerd ontsluiten van patiëntinformatie naar het EPD;
- Delen van informatie met andere zorginstellingen in de keten en de patiënt.
De oplossing
Het VNA is de spin in het web van eenvoudig uitwisselbare infrastructuur en zorgsystemen. Het VNA moet op zijn beurt eenvoudig te vervangen zijn. Dat is niet eenvoudig en de heilige graal op het gebied van VNA is dan ook nog niet gevonden. De implementatie van een VNA vereist visie van het ziekenhuis en de leverancier. Deze visie gaat niet zozeer over een feature checklist.
Maar over het maken van afspraken in een open discussie over wat de partijen van elkaar mogen verwachten voor de lange termijn en bij een eventuele exit na bepaalde tijd. Op deze manier voorkom je dat standaarden het doel worden in plaats van het middel om te borgen wat je van elkaar mag verwachten in de toekomst.
De rol van het VNA
Om als spin in het web te fungeren in het opslaan van medische patiëntinformatie en het ontsluiten ervan, moet het VNA een aantal functionele eisen invullen. Zo moet ieder type Picture Archiving and Communication System (PACS) of modaliteit gekoppeld kunnen worden. Dit is te realiseren door te kiezen voor in de markt wijd geaccepteerde standaarden qua bestandsformaat en interface, zoals DICOM, HL7, XDS en IHE. Dat klinkt eenvoudig maar binnen een ziekenhuis is er een verscheidenheid aan zorgsystemen die digitale medische informatie genereren.
Niet allemaal ondersteunen ze de genoemde standaarden. Het VNA heeft de taak om deze bestanden te standaardiseren en van de vaak ontbrekende relevante patiënt- en onderzoekinformatie te voorzien (de zogeheten metadata).
Het toevoegen van metadata is essentieel om deze bestanden te kunnen delen. Voor video’s, foto’s, ingescande briefjes en PDF-bestanden met medische patiëntinformatie bestaat de voorkeur om deze te converteren naar DICOM. Eén ziekenhuisbrede viewer kan deze bestanden samen met de radiologie- en cardiologie-onderzoeken tonen. Deze universele viewer maakt gebruik van web-technologie en vereist alleen een gangbare internetbrowser. De viewer is daarom ook toegankelijk op tablets en smartphones en gemakkelijk te integreren in het EPD. In die situaties waarin converteren niet wenselijk is, kunnen bestanden in het originele bestandsformaat (‘native’) worden opgeslagen in het VNA.
Regionaal VNA
In andere Europese landen zien we de toepassing van een VNA op regionaal niveau, waarbij meerdere ziekenhuizen gezamenlijk een centraal archief gebruiken. Voor Nederland is dit ook mogelijk door virtuele schotten tussen de sets van patiëntinformatie van de verschillende ziekenhuizen te plaatsen. De XDS-standaard kan gebruikt worden voor gecontroleerde uitwisseling. Voor een regionaal VNA is de overweging om het als een private cloud in te richten. Voordelen zijn schaalbaarheid, flexibiliteit en continuïteit. Door het VNA en het ziekenhuis te koppelen aan de regionale glasvezelnetwerken ervaart de medisch specialist dezelfde snelheid van archiveren en ophalen als voorheen.
De ‘grootverbuikers’
Traditioneel is radiologie sinds de digitalisering de grootste producent geweest van data in het diagnostisch proces. Ziekenhuizen hebben inmiddels een behoorlijk archief opgebouwd met historie. Het PACS speelt bij alle zorginstellingen een centrale rol in het diagnostisch proces en in Multidisciplinaire Overleggen (MDO). Een recente ontwikkeling vindt plaats op een afdeling die zeer verwant is aan radiologie, namelijk pathologie. De preparaten worden steeds vaker ingescand met speciale scanners en enkele pathologen stellen hun diagnose reeds achter een werkstation op basis van de digitale beelden. Iets wat de komende jaren wel eens gemeengoed kan gaan worden, zeker als het scannen en diagnose op verschillende locaties plaatsvinden.
Een groot verschil met radiologie is de hoeveelheid data die geproduceerd wordt. Ondanks de compressietechniek die toegepast kan worden, is er al snel tien maal zoveel opslagcapaciteit nodig als bij radiologie. Met recht kunnen we zeggen dat we aan de vooravond staan van een data-explosie.
Integrated Diagnostics
De bovenstaande verschillen zijn interessant, maar juist de overeenkomsten tussen radiologie en pathologie zijn treffend. Beide afdelingen spelen een cruciale rol in veel diagnostische processen en vaak zijn het de specialisten van beide afdelingen die als consultant optreden voor de behandelend artsen in een MDO.
Digitalisering van de pathologie betekent dat er nieuwe mogelijkheden komen voor samenwerking. Zo kan gedacht worden aan betere afstemming tijdens het diagnostisch proces of het gezamenlijk presenteren van de beelden, zowel radiologisch als de ‘microscoopbeelden’. Het is zelfs niet ondenkbaar dat pathologen en radiologen zij aan zij zullen werken in het diagnostisch proces om op deze manier de patiënt sneller en accurater te helpen.
Sectra zal haar systemen hierbij laten aansluiten met het doel: de zorgverlener in staat te stellen nog betere zorg te bieden aan de patiënt. Sectra investeert hiervoor een aanzienlijk deel van haar innovatiebudget in ondersteuning van digitale pathologie en toepassingen van ‘Integrated Diagnostics’.
Met de ingeslagen weg naar Integrated Diagnostics kan Sectra een goede balans van functionaliteit en performance bieden aan haar eindgebruikers. Door inzet van het VNA en goede contractuele afspraken ontstaat een flexibel partnership, waarbij individuele systemen of het VNA zelf eenvoudig kunnen worden uitgewisseld.
Over de auteur
Bart Thielen is Sales Director bij Sectra Imaging IT Solutions, Almere. Sectra’s portfolio bestaat uit regionale oplossingen voor distributie en archivering van big data van medische beeld- en documentensystemen. Sectra – de naam staat voor Secured Transmission – is ook gespecialiseerd in dataencryptie op het hoogst mogelijk veiligheidsniveau.
