Blockchain: denk groot maar begin klein

Thomas Geelkerken, informatiemanager bij Pluryn, adviseert

Blockchain en privacy gaan perfect samen, net als blockchain en transparantie. Dat maakt deze technologie bij uitstek geschikt voor berichtenuitwisseling tussen zorgorganisatie, indicatiesteller en financier, ongeacht of die laatste nu de gemeente of een zorgverzekeraar is. Het grote nadeel: pas als veel partijen meedoen behaal je échte efficiencywinst. Toch wil Thomas Geelkerken niet wachten. “Laten we gewoon met een paar zorginstellingen, gemeenten en sociale wijkteams beginnen, dan haken vanzelf meer partijen aan.”

Thomas Geelkerken is informatiemanager bij Pluryn, een organisatie die mensen ondersteunt met complexe problematiek en derhalve vaak meerdere zorgvragen. Pluryn heeft 300 gemeenten als klant, die veelal andere rapportage- en berichtenformats hebben. “Sinds de decentralisatie hebben we onze cliëntenadministratie nagenoeg verdubbeld. En wij zijn niet de enige zorgverlener bij wie dat zo is. Dat betekent dat er nu meer geld gaat naar administratie en dat er dus minder geld overblijft om zorg te verlenen. Terwijl dat laatste toch is wat wij het allerliefste doen. Blockchain is een manier om de administratieve last terug te brengen.”

 

Efficiënter

Veel mensen denken dat blockchain een oplossing is voor betalingsverkeer. Daar begon het inderdaad allemaal mee. Iemand, onbekend is wie, bedacht in 2008, vlak na het uitbreken van de bankencrisis, de Bitcoin. Deze anonymus zag daarin het antwoord op de vraag hoe we weer vertrouwen konden krijgen in het financiële systeem. Het idee is simpel: zorg ervoor dat iedereen transparant ziet wat er gebeurt, want dan is fraude niet mogelijk. Dat gebeurt door een gedistribueerd grootboek. Iedere computer in het Bitcoin netwerk heeft exact dezelfde kopie van het grootboek. De transacties zelf zijn anoniem, maar wel volledig transparant.

Die combinatie van anonimiteit en transparantie maakt blockchain bij uitstek geschikt voor toepassingen in de zorg. Bovendien werkt een blockchain veel efficiënter dan traditionele manieren van informatieoverdracht. Zo zijn de real-time transacties via Bitcoin ongeveer een factor 100 goedkoper dan reguliere bancaire transacties. De kans op fraude of fouten is nihil omdat dit bij de controle meteen aan het licht komt. Bovendien is de volledige geschiedenis transparant. Iedereen kijkt naar dezelfde administratie, ziet wat er gebeurt en hoeveel uren zorg er nog over zijn binnen de gestelde indicatie.

 

Administratieve kerstboom

Geelkerken: “Stel wij spreken met een gemeente af dat wij aan een bepaalde cliënt gedurende drie maanden gemiddeld vier uur zorg in de week leveren. De ene week kan dat drie uur zijn, de volgende week vijf uur. Op de traditionele manier communiceren we wekelijks hoeveel zorg we hebben geleverd aan zowel de gemeente als de indicatiesteller. Alle drie houden we hier een administratie van bij, volledig gescheiden van elkaar. Eventuele fouten komen pas aan het eind van die drie maanden aan het licht. Ga dan nog maar eens na waar de fout is gemaakt. Bovendien vormen alle controles die je tussentijds wilt doen een extra handeling. Vind je het gek dat wij zoveel administratief personeel hebben moeten aannemen?”

Geelkerken betreurt het dat de zorg en gemeenten afspraken hebben gemaakt over berichtuitwisseling volgens standaarden, maar dat niet alle gemeenten daarvan gebruikmaken. Bovendien vragen gemeenten daarnaast vaak additionele rapportages uit. Ook verschillen de interpretaties van bedrijfsregels regelmatig. En de keten beschikt niet over één uitwisselingsplatform. Zie hier de diverse redenen waarom de keten continu druk is met het verklaren van verschillen tussen administraties. “We hebben met z’n allen een hele grote administratieve kerstboom opgetuigd, een complexe systeemwereld die heel ver af staat van wat er op de werkvloer gebeurt.”

Volgens hem biedt blockchain de mogelijkheid om dat hele systeem weg te snijden. “Ik geloof in de kracht van technologie die vóór ons werkt. Als een zorgverlener de registratie van de geleverde zorg op een blockchain zet, dan hebben wij, de gemeente en de indicatiesteller in dat hele proces minder administratieve krachten nodig. Je hebt alleen software nodig die alle zorg optelt en controleert of die binnen de indicatie blijft. Voeg daar wat intelligentie aan toe, zoals een signaal wanneer het afgesproken aantal uren significant wordt overschreden en je bent klaar.”

 

Samenwerkingsverband

Geelkerken is zich ervan bewust dat het simpel klinkt, maar hij gelooft ook dat dat zo is. “Er zijn al genoeg Proof of Concepts ontwikkeld, bijvoorbeeld door Radboudumc maar ook in andere markten (zie kader, red). De kunst is om van PoC naar de praktijk te gaan. Daarvoor heb je de samenwerking van alle schakels in de keten nodig, wat niet betekent dat je meteen landelijk moet beginnen. We kunnen het ook klein aanpakken, met een paar zorginstellingen en een paar gemeenten. Als het op kleine schaal werkt, kun je het daarna eenvoudig opschalen.” Daarom stelt hij voor een samenwerkingsverband op te richten van een aantal gemeenten, zorginstellingen, sociale wijkteams en CAK. “Op een soortgelijke manier hebben wij ook Quli ontwikkeld, een platform dat een persoonlijk gezondheidsdossier en social media combineert en dat door zowel de cliënt, zijn sociale netwerk en alle betrokken zorgverleners wordt gebruikt. Ook bij zo’n initiatief lukt het niet om vanaf dag één alle betrokken partijen aan te laten haken, maar dat is geen reden om niet te beginnen.”

Volgens Geelkerken moet het initiatief tot zo’n samenwerking niet van de centrale overheid komen. “Zij zijn immers geen eigenaar van het probleem.” Maar ministeries (VWS en BiZa) kunnen wel een stimulerende factor spelen. “Erik Gerritsen heeft als secretaris-generaal veel aanzien in onze sector en hij weet ook heel goed waarover hij praat. Als hij zo’n initiatief promoot, dan heeft dat impact. Natuurlijk zou financiële steun ook welkom zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat geld geen belemmerende factor hoeft te zijn. Je verdient de investeringen in deze technologie immers vrij snel terug als je je processen zoveel efficiënter kunt maken.”

Een groter probleem is dat de investeringen door alle partijen gedeeld moeten worden. “Hoe krijg je iedereen in de sector zo ver dat hij mee gaat doen? Daar ligt de echte uitdaging.”

 

Businessvraagstuk

Wat daarom vooral nodig is, zijn mensen met visie en lef. Daarmee doelt Geelkerken zowel op CIO’s, informatiemanagers en it-managers als op Raden van Bestuur. “Eigenlijk is dit geen it-vraagstuk, het is een businessvraagstuk. Willen we informatie gaan uitwisselen met grotere transparantie, hogere efficiency en kleinere foutkans? Of berusten we erin dat veel geld, dat bedoeld is voor de zorg, nu opgaat aan administratie.”

Duidelijk is dat overgaan naar blockchain voor veel mensen een hoop onzekerheid met zich meebrengt. Daarom is het heel makkelijk om te zeggen: het is nu nog te vroeg, of: er is nog geen vraag naar. Geelkerken: “We hebben leiders nodig, verbinders die partijen bij elkaar brengen. Die rol hoeft niet vervuld te worden door de it-manager of CIO, maar het helpt natuurlijk wel als de it-manager over deze eigenschappen beschikt en zijn organisatie enthousiast kan maken. Je moet dit niet willen omdat je als organisatie innovatief wilt zijn of voorop wilt lopen. Je moet dit willen omdat je oprecht vindt dat een zo groot mogelijk deel van je budget naar zorg moet gaan. En omdat je wilt dat cliënten tevreden zijn over de administratieve afhandeling van hun zorgvraag.”

 

Blockchain-scenario: kansen en bedreigingen

Bart de Vos is directeur van IFS Labs, het bedrijfsonderdeel dat grote vrijheid krijgt om te experimenteren met nieuwe technologie. “Blockchain kan een nuttige technologie zijn in scenario’s waarbij je met veel verschillende partijen consensus wilt hebben over waar data vandaan komt en of die data klopt.”

Dat is in de zorg het geval, maar ook in de luchtvaart, meer specifiek het onderhoud van vliegtuigen. De Vos: “Een vliegtuig bestaat uit vele miljoenen onderdelen en je moet zeker weten dat die onderdelen van de fabrikant komen die jij hebt uitgezocht. Je wilt immers geen namaak gebruiken met een dubieuze kwaliteit. Er zit daarom ontzettend veel administratie aan het onderhoud van vliegtuigen. En je bent gebonden aan zeer strenge wet- en regelgeving. Het kost luchtvaartmaatschappijen veel energie om aan te tonen dat ze compliant zijn, want de administratie gebeurt in veel verschillende systemen. Die kennen vaak incomplete records en dat komt mede doordat veel van de communicatie via e-mail en telefoon gaat. Dit alles leidt tot een gebrekkige traceability en hoge kosten.”

Op zoek naar een manier om de kosten te verlagen en de traceability te verhogen heeft IFS Labs een PoC gebouwd voor een blockchain in de onderhoudsmarkt van vliegtuigen. In een webportal zijn alle transacties die hebben plaatsgevonden met één onderdeel inzichtelijk voor alle betrokken partijen. Zo wordt de hele keten van events transparant, van productie tot en met de uiteindelijke montage in het vliegtuig. Het resultaat: hogere datakwaliteit, inzicht in de onderhoudshistorie en consensus in de hele keten – ook bij toezichthouders – dat het onderhoud op de juiste manier heeft plaatsgevonden.

De Vos waarschuwt wel: “Een PoC is relatief eenvoudig te realiseren. Het wordt veel lastiger dit naar productie te brengen, vooral omdat er veel stakeholders zijn die allemaal moeten meewerken: fabrikanten van onderdelen, distributeurs, onderhoudsbedrijven, luchtvaartmaatschappijen, softwareleveranciers en toezichthouders. Het duurt lang voordat je die allemaal op één lijn hebt.”

Of blockchain hét model gaat worden voor dit soort toepassingen, weet hij niet. “Natuurlijk is er veel hype rondom dit thema. Dat kan een reden zijn om af te wachten, maar dat vind ik persoonlijk geen goede strategie. Ik vind dat alle stakeholders in industrieën waar veiligheid een issue is de verplichting hebben te experimenteren en op zoek te gaan naar manieren om de veiligheid te vergroten, of het nu gaat om een kernreactor, een olieveld of een vliegtuig. We hebben allemaal hetzelfde belang. Als alle stakeholders gaan samenwerken dan komen we veel sneller tot resultaat dan wanneer iedereen op zijn eigen eiland blijft zitten.”

Laat dat voor de zorg nu precies hetzelfde zijn.

 

Gerelateerde berichten...