Waarom we AI kei- en keihard nodig hebben

Over AI lopen de meningen uiteen. Sommigen, zoals Stephen Hawking en Elon Musk, voorspellen dood en verdoemenis als we niet snel wakker worden. Anderen, zoals Gartner, manen tot kalmte en zeggen dat we nog jaren de tijd hebben om ons voor te bereiden op de kunstmatig intelligente toekomst. Wie heeft er gelijk?

“Laat je niet gek maken, doe rustig aan met AI, je hebt nog jaren de tijd.” Dat is – kort door de bocht – de recente boodschap die Gartner onlangs liet horen tijdens zijn grote najaarsconferentie in Barcelona. Ik vraag me af wiens voorsprong Gartner hiermee probeert te beschermen. De banken doen namelijk helemaal niet rustig aan met AI. Datzelfde geldt voor Google (Deepmind), Microsoft, Amazon en IBM (Watson). En wat te denken van de inlichtingendiensten? Bij de meest bekende daarvan, de CIA, lopen een slordige 137 pilotprojecten rondom AI. Dat vertelde CIA-directielid Dawn Meyerrieck, verantwoordelijk voor wetenschap en technologie, in september 2017 aan haar toehoorders tijdens de Intelligence and National Security Summit in Washington[1].

 

Focus

De AI-focus bij banken, globaal opererende techbedrijven en inlichtingendiensten is logisch, want hij past bij de nieuwe wereld waarin we leven. In die wereld kom er zoveel informatie op ons af dat we gedwongen zijn technisch meer geavanceerde hulpmiddelen te ontwikkelen om daar vat op te krijgen en te houden. Dat geldt niet alleen voor de inlichtingendiensten, maar ook voor iedere onderneming waarvoor informatie cruciaal is. En bij welke onderneming is dat niet het geval in dit informatietijdperk?

Laat mij dit verduidelijken met een voorbeeld uit mijn eigen ondernemingspraktijk. Ik heb een piepklein bedrijfje, een journalistieke eenmanszaak. Door de prachtige uitvinding, die internet heet, beschik ik over zoveel toegang tot informatiebronnen in mijn aandachtsgebieden, dat ik daar menselijkerwijs gesproken niet meer tegenop kan. Wat daaruit allemaal op me afkomt is op geen enkele manier meer bij te benen. Zelfs niet in de niches. Dus laat staan over de volle breedte van een bepaald terrein. Je kan dan je hoofd buigen en accepteren dat je geklopt bent. Maar je kan ook IT inzetten om greep te houden op overstelpende hoeveelheden informatie. Ik zet hiervoor bijvoorbeeld met succes een heel handige service van Google in, die Google Alerts heet. Daarin kan ik combinaties van trefwoorden opgeven en de AI van Google scant vervolgens het web voor me af en komt terug met een handvol treffers (nooit teveel) die opvallend vaak middenin de roos zijn.

 

All There Is

Of neem het fenomeen mappen. Tot voor kort sloeg ik mijn documenten netjes op in mappen. Zo heb ik dat geleerd. Een jaar of tien geleden heb ik een keer geprobeerd los te komen van dat gemap, maar deze poging ontaarde in een rommeltje en ik ben toen spoorslags teruggekeerd op mijn anti-mapschreden. Maar er is bij mij al enige tijd geen beginnen meer aan met al die mappen en submappen. Ik word er gek van en verlies er zee veel tijd mee. Hoe meer mappen hoe moeilijker het terugvinden wordt. Onlangs besloot ik alle mappen die ik voor onderzoek gebruik op te heffen, op één na. Die noem ik ATI, een acroniem voor All There Is. Dat is een knipoog naar de acroniemen die worden gebruikt voor supercomputers (ANI, ASI en AGI). Ik heb nu mijn eigen supercomputer: mijn ATI. Daar gaat alles in met een datumnotering en sommige documenten tag ik ook nog eens. En vervolgens laat ik zoekacties los op ATI. Gevolg: ik vind veel sneller wat ik zoek en alles is door de tijdsaanduiding ook nog eens keurig chronologisch gerangschikt. Al mijn documenten gaan met ingang van 2018 deze oceaan in. Ploep!
De moraal van dit verhaal: we kunnen niet meer om AI heen, omdat we de overload aan informatie alleen met nieuwe, geavanceerde tools goed kunnen behappen. Leve de AI! Iedereen zijn eigen ATI!

 

Nanobots

Waarom is Hawking[2] dan zo aan monkelen over de gevaren? De kern van zijn betoog is dat zich een nieuwe kunstmatige leefvorm kan ontwikkelen, die de natuurlijke mens buitenspel kan zetten. Dus dat we de controle compleet kwijtraken, zoals de tovenaarsleerling die door de betoverde bezem omver wordt gelopen. Hawking plaatst deze gevaren in de toekomst, maar naar mijn inschatting is de situatie waarvoor hij waarschuwt al geruime tijd operationele praktijk. Vooral in de vorm van nanobots die self organizing, self replicating en self repairing eigenschappen hebben. Zij worden aangestuurd door een combinatie van AI en elektromagnetische inwerking. Er zijn positieve, medische toepassingen van deze nano-biotechnologie, maar er zijn evengoed hele negatieve scenario’s mee denkbaar, denk aan hun inzet als biowapens.
Voor de grotere robots geldt in principe hetzelfde: ze kunnen humane doelen dienen of inhumane doelen. Dat hangt van hun inzet af. Voor hun groeiende slimheid ben ik niet zo bang. Zeer slim is op zichzelf niet gevaarlijk. Zeer slim zonder moraal: dat is een levensgroot gevaar.

 

Strategische AI-brainstorm

Hier schiet de bètawetenschapper in zijn eigen voet. Hij heeft immers het hele universum uitgeplozen, als was het slechts materie. Zonder aandacht voor van zijn hart en zijn diepe eerbied voor al wat leeft en groeit. Hij kan zich dan ook geen compassievolle, dienende AI voorstellen. Voor bètawetenschappers is AI bovendien een directe bedreiging in professionele zin. Supercomputers zullen naar mijn idee betere bètawetenschappers blijken te zijn en hun menselijke vakbroeders aan de kant schuiven. Dat is een persoonlijk element in de angst van Hawking. Voor de alpha- en gammawetenschappers en voor kunstenaars is AI daarentegen eerder een zegen. Het verrijkt hun creatieve mogelijkheden enorm en het bevrijdt ze van de last om met dingen bezig te zijn, die afleiden van hun kernvaardigheden.
Ik zou zeggen: geloof Gartner eens een keertje niet. Zorg dat je nog tijdens Q1 van 2018 voor het MT een strategische AI-brainstorm belegt. En wijs dan op zijn minst één persoon in je organisatie aan die dit gebied gaat monitoren en die relevante informatie doorgeeft aan het MT.

 

AI Agenda 2018

Rise of AI Conference 2018, Berlijn, 17 mei 2018
http://riseof.ai

IntelliSys 2018, Londen, 6 en 7 september 2018
http://saiconference.com/IntelliSys

AI Expo Europe, RAI Amsterdam, 1 en 2 oktober 2018
https://www.ai-expo.net/europe/

World Summit AI, Westergasfabriek Amsterdam, 10 en 11 oktober 2018
http://worldsummit.ai

 

[1] Why Intelligence Agencies Are So Interested in AI https://fedtechmagazine.com/article/2017/10/why-intelligence-agencies-are-so-interested-ai

[2] http://www.cambridge-news.co.uk/news/cambridge-news/stephenhawking-fears-artificial-intelligence-takeover-13839799