Evenals onze honger naar data groeit de behoefte aan faciliteiten voor opslag en verwerking. Voor big tech is Nederland een aantrekkelijke locatie voor gigantische datacenters, onder meer door de aanwezigheid van het internetknooppunt AMS-IX. Maar deze hyperscales conflicteren met de Nederlandse klimaatdoelen en lokale bestemmingsplannen. Onvoorwaardelijke steun is niet langer een garantie.
Google en Microsoft hebben al megadatacenters in Nederland in respectievelijk Eemshaven en Middenmeer. En in Zeewolde verrijst binnenkort mogelijk een gigantische datahal van Facebook-moederbedrijf Meta. Ook in Appingedam zijn er plannen voor een nieuwe gigaserverfabriek. Met ieder nieuw plan voor een hyperscale groeit de kritiek van omwonenden. Een van de pijnpunten is het enorme energieverbruik van de datacenters.
Duurzame energie
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 minstens 70 procent van alle elektriciteit uit zon en wind moet komen. Als de vraag naar elektriciteit groeit, bijvoorbeeld door de komst van grote datacenters, moet er dus ook meer groene stroom worden opgewekt.
Alleen al het datacenter in Zeewolde gebruikt meer stroom dan alle woningen in Amsterdam. Zo lijkt het erop alsof de wind- en zonneparken, die onze energievoorziening moeten verduurzamen, uitsluitend ten behoeve van onze datahonger worden ingezet. En dat terwijl we nu al ternauwernood de vergroening van de huidige stroomvraag kunnen bolwerken, mede vanwege de groei van het aantal elektrische auto’s en warmtepompen.
Bezwaren
In het verlengde van de onrust rondom Zeewolde wil het kabinet landelijk de regie voeren over de komst van nieuwe hyperscales. Bedenk daarbij dat het Netherlands Foreign Investment Agency, een onderdeel van EZK, zich al jarenlang inzet om techgiganten binnen te slepen.
We herinneren ons allemaal de vrolijke foto’s uit 2014 toen toenmalig minister Henk Kamp ceremonieel een kleurrijke schep in de grond stak voor het Google datacenter. Nu klinkt van Hugo de Jonge, onze huidige minister van ruimtelijke ordening, dat nieuwe gigadatacenters alleen bespreekbaar zijn op plekken waar op zee opgewekte windenergie aan land komt, ‘als daar ruimte voor is’.
Gezien de reacties van wethouders van diverse kustgemeenten die in dit plaatje passen, zal dit niet zonder slag of stoot verlopen. Een veelgehoord bezwaar is dat de stroom die uit windenergie wordt opgewekt, niet is bedoeld voor nieuwe datacentra, maar voor de eigen inwoners. In het geval van Beverwijk staat de verduurzaming van Tata Steel bovenaan het wensenlijstje. Daarnaast is de eventueel beschikbare ruimte bedoeld voor woningbouw of voor natuur en goede verbindingen.
Ondertussen groeit onze honger naar data vrolijk door. Dus gigadatacenters zullen er komen, zo niet linksom dan rechtsom. Of Nederland daarvoor de aangewezen locatie zal zijn, moet de toekomst uitwijzen.
Lees ook:
- Kabinet wil wildgroei nieuwe datacenters beperken
- Waarom data science en data governance vaak niet hand in hand gaan
