We leven in tijden van grote verandering. Organisaties moeten op verschillende plaatsen en op verschillende manieren verschillend reageren op verschillende veranderingen in de omgeving. Daar is geen proces tegen opgewassen. Als we wendbaar willen zijn, moeten mensen in de organisatie verantwoordelijkheid nemen. En dat is lang niet altijd eenvoudig.
Met die verantwoordelijkheid is namelijk iets raars aan de hand. Soms nemen mensen gemakkelijk en met plezier (hun?) verantwoordelijkheid, maar heel vaak schrikken mensen er juist heel erg voor terug. Daar is een eenvoudige verklaring voor.
Eigenlijk heb je twee soorten organisaties. Organisaties die in het verleden leven en organisaties die in de toekomst leven. Organisaties die in het verleden leven, kijken de hele tijd terug. Er is iets fout gegaan en de belangrijkste vraag is wiens schuld dat is. In dat soort organisaties is verantwoordelijkheid iets waarvan je een keer last gaat krijgen. Voor je het weet krijg JIJ de schuld. In organisaties die in het verleden leven, wil eigenlijk niemand verantwoordelijkheid. En dus zullen mensen daar ook niet gauw verantwoordelijkheid nemen.
Organisaties die in de toekomst leven, kijken natuurlijk juist de hele tijd vooruit. Dat soort organisaties heeft vooral ambities. We gaan het allemaal nog beter en echt anders doen. In organisaties die in de toekomst leven, is verantwoordelijkheid juist heel erg leuk. Verantwoordelijkheid is dan vertrouwen en mandaat van de organisatie om op een manier die ertoe doet, bij te dragen aan die ambitie. In dat soort organisaties willen een heleboel mensen juist wel verantwoordelijk hebben en nemen.
In organisaties die in het verleden leven, zit verantwoordelijkheid vast aan wantrouwen. Je bent verantwoordelijk, maar daar moeten we voortdurend op controleren en als het fout gaat dan weten we je te vinden. In organisaties die in de toekomst leven is verantwoordelijkheid juist een teken van vertrouwen. Wij denken dat jij uitermate geschikt bent om te doen wat er gedaan moet worden, ook al weten we nog niet wat dat is!
Enfin, we leven in tijden van grote verandering. Het is enorm belangrijk dat mensen hun verantwoordelijkheid nemen. En we weten ook dat organisaties en afdelingen na een tijdje het karakter van hun manager overnemen. Afdelingen moeten in de toekomst leven, de CIO, IT en informatiemanagement voorop. En als op jouw afdeling mensen geen verantwoordelijkheid willen of durven nemen, dan weten we wie er iets niet goed doet: jij. En we weten vanaf nu ook wat jij niet goed doet: je leeft te veel in het verleden, waardoor verantwoordelijkheid een last is en geen teken van vertrouwen. Jouw schuld? Hmmm, misschien doet dat er niet zo toe. Wel is het wellicht aan te bevelen om het mandaat zo zoetjes aan over te dragen aan iemand anders.
