Het kabinet heeft dit jaar de twijfelachtige eer om de publieksprijs van de Big Brother Award te ontvangen. Profielhandelaar Focum wint de expertprijs.
Het kabinet krijgt dit jaar de prijs, die in het leven is geroepen door Bits of Freedom, vanwege de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, ofwel de sleepwet. Kasja Ollongren, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties nam de prijs zelf ook daadwerkelijk in ontvangst.
“Het Kabinet sleepte 47% van de stemmen in de wacht. Het publiek heeft grote moeite met de introductie van een zogenaamd sleepnet voor de geheime diensten,” schrijft BOF in haar bekendmaking. “Eerder negeerde het kabinet de overweldigende kritiek van burgers, adviesorganen en maatschappelijke organisaties.”
“Nu wil het kabinet de wet zo snel mogelijk van kracht laten zijn, ongeacht de uitslag van het referendum. De inzenders vinden dan ook dat het kabinet de prijs verdient voor het doordrukken van een sleepnetwet.”
Ook de Belastingdienst valt in de prijzen. Zij krijgen een oneervolle vermelding voor hun jacht op data waarbij ze de wet op de privacy uit het oog waren verloren.
Focum wint de prijs voor het profileren en beïnvloeden van levenskansen, zonder daar de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor te nemen.
Positieve prijs
Bits of Freedom reikte ook een positieve privacyprijs uit. Deze Felipe Rodriguez Award wordt dit jaar uitgereikt aan de Amerikaanse journaliste Kashmir Hill. Volgens BOF zorgt zij ervoor dat privacyvraagstukken voor iedereen begrijpelijk worden.
Iedereen kon kandidaten nomineren en daarna op de top-drie stemmen. De andere kandidaten waren CDA-fractievoorzitter Buma vanwege zijn minachtende houding voor het referendum rond de sleepwet. Verder had GGZ Nederland, voor het overboord zetten van het medisch beroepsgeheim ten behoeve van een betere zorg, ook goede kansen.
Expertprijs voor Focum
Nederlands grootste handelaar in kredietprofielen, Focum, werd genomineerd voor hun handelen in de coulissen van de profileringsmarkt. Partijen zoals Focum adviseren bedrijven over de kredietwaardigheid van hun klanten.
Die adviezen blijken in de praktijk grote gevolgen te hebben, omdat ze vrijwel altijd worden overgenomen. Voor burgers is het intussen niet inzichtelijk op welke gegevens die profielen zijn gebaseerd of hoe die adviezen tot stand komen.
De consequenties voor de burger kunnen groot zijn. Zo wordt op basis van deze profielen besloten over het toelaten tot of de premiehoogte van verzekeringen.
Focum profiteert van de rol die zij inneemt en zal zich bewust zijn van de verregaande gevolgen van hun adviezen voor de samenleving. Maar de maatschappelijke verantwoordelijkheid die daarbij komt, wordt niet genomen. Daarom is Focum de winnaar van de Expertprijs.
Belastingdienst en Translink
De andere twee kandidaten waren de Belastingdienst en Translink. De Belastingdienst was genomineerd voor het structureel overtreden van de privacyregels op de Data & Analytics-afdeling en kreeg daarvoor een oneervolle vermelding. Translink kreeg de nominatie omdat het veel te soepel privacygevoelige gegevens overdroeg aan DUO en andere organisaties in hun zoektocht naar fraudeurs.
Over de totstandkoming van de Expertprijs
Experts dienen jaarlijks nominaties in voor de Big Brother Awards Expertprijs. Bits of Freedom kiest daar een top 3 én een winnaar uit. Deze experts dienden nominaties in:
- Bart de Koning (onderzoeksjournalist)
- Bart Schermer (Considerati)
- Corinne Cath (onderzoeker Oxford Internet Institute)
- Dennis Broeders (Erasmus Universiteit Rotterdam)
- Frederik Zuiderveen Borgesius (onderzoeker Universiteit van Amsterdam)
- Gerrit-Jan Zwenne (Brinkhof)
- Marleen Stikker (directeur De Waag)
- Mieke van Heesewijk (programmamanager SIDN fonds)
- Ot van Daalen (onderzoeker Universiteit van Amsterdam)
- Jelle Klaas (PILP)
