De doorbraak van kunstmatige intelligentie laat zich steeds sterker voelen op de arbeidsmarkt, vooral bij jonge professionals. Volgens nieuw onderzoek van Randstad is het aantal startersvacatures in Nederland sinds begin 2024 met 29 procent teruggelopen.
De cijfers komen uit het rapport Gen Z workplace blueprint: future focused, fast moving, gebaseerd op 126 miljoen vacatures wereldwijd en een enquête onder ruim 11.000 werknemers. Vooral sectoren die traditioneel populair zijn bij jonge werknemers, zoals technologie en financiële dienstverlening, laten scherpe dalingen zien. In de techsector ging het om een krimp van 35 procent in instapfuncties, terwijl de financiële wereld 24 procent minder kansen bood. Het verschil met seniorfuncties wordt intussen groter: in tech bedraagt de kloof tussen vraag naar junior en senior talent 37 procentpunten.
Startersvacatures
Die ontwikkeling verandert de manier waarop carrières beginnen. Waar eerdere generaties vaak via juniorfuncties de kans kregen om zich in te werken, worden taken die ooit leermateriaal vormden steeds vaker door AI overgenomen. Nieuwe medewerkers moeten sneller zelfstandig inzetbaar zijn, zonder lange inwerkperiode. Onderzoekers spreken van de noodzaak voor een nieuwe ‘leerschool’.
AI-tools
Tegelijkertijd groeit de ongerustheid onder jongeren. In Nederland maakt inmiddels 47 procent zich zorgen over de impact van AI op hun baan, tegen 43 procent een jaar eerder. Het gebruik van AI-tools op de werkvloer is ongelijk verdeeld: 66 procent van de kantoormedewerkers gebruikt de technologie om problemen op te lossen, tegenover 46 procent van werknemers buiten de kantooromgeving. Ook tussen mannen (58 procent) en vrouwen (52 procent) bestaat een kloof.
Ongelijke toegang tot training versterkt die verschillen. Terwijl de helft van de jonge kantoormedewerkers afgelopen jaar scholing kreeg in AI, gold dat voor slechts 35 procent in andere sectoren. Toch toont Gen Z veel leerbereidheid: drie kwart gebruikt AI-tools om zichzelf nieuwe vaardigheden aan te leren.
Langetermijndoelen
Ambitieus zijn ze zeker. Bijna 85 procent houdt bij het kiezen van een baan rekening met langetermijndoelen. Tegelijkertijd blijven jonge werknemers gemiddeld slechts 1,1 jaar bij hun eerste werkgevers, aanzienlijk korter dan eerdere generaties. Een gebrek aan doorgroeimogelijkheden speelt daarbij een hoofdrol: meer dan de helft solliciteert actief, terwijl slechts een derde verwacht langer dan een jaar te blijven.
Technologische disruptie
Randstad-topman Sander van ’t Noordende waarschuwt dat werkgevers hun aanpak moeten herzien. “Gen Z betreedt de arbeidsmarkt in een tijd van enorme verandering. Ondanks hun vertrouwen en ambitie, botsen ze op technologische disruptie en economische onzekerheid. Werkgevers die jong talent willen behouden, zullen meer moeten investeren in begeleiding en groeikansen.”