Nederlandse forensische onderzoekers hebben een veelbelovende nieuwe methode ontwikkeld voor het detecteren van deepfake-video’s. Deze techniek maakt gebruik van subtiele gezichtsveranderingen die samenhangen met de hartslag van een persoon, een innovatie die kan helpen bij het identificeren van gemanipuleerde beelden in een tijdperk van snel ontwikkelende kunstmatige intelligentie, aldus het Nederlands Forensisch Instituut (NFI).
Hartslag
Zeno Geradts, digital forensics-expert bij het NFI en hoogleraar Forensic Data Science aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), onthulde de methode deze week tijdens de European Academy of Forensic Science (EAFS) 2025 conferentie in Dublin. Zijn techniek richt zich op het detecteren van bloeddoorstromingspatronen in het gezicht, specifiek de uitbreiding en samentrekking van kleine gezichtsaderen die synchroon lopen met de hartslag.
“Voor zover ik weet, wordt dit nog niet gebruikt in forensisch onderzoek”, zei Geradts in een persverklaring van het NFI. “We bevinden ons nog in het proces van wetenschappelijke validatie, maar het is een veelbelovende aanvulling op bestaande methoden.”
Authenticiteit van video’s
De nieuwe aanpak maakt gebruik van hoogwaardig video-opnames om subtiele verschuivingen in huidskleur te detecteren die veroorzaakt worden door bloedstroom onder het huidoppervlak, veranderingen die optreden bij elke hartslag. Deze minuscule verschuivingen zijn vooral zichtbaar rond de ogen, het voorhoofd en de kaak, waar bloedvaten net onder de huid liggen. Volgens Geradts is dit biologische signaal afwezig in deepfake-video’s, wat het tot een belangrijk indicator maakt voor de authenticiteit van video’s.
Detectie van hartslag
Het idee om hartslagdetectie toe te passen in digitale forensische technieken ontstond meer dan tien jaar geleden. In 2012 werd het NFI af en toe gevraagd om zogenaamde ‘snuff-films’ te analyseren. Video’s waarin extreme geweldsdelicten, zoals marteling en moord, worden afgebeeld. Tijdens deze gevallen stuitte Geradts op een studie van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) waarin werd aangetoond dat gezichtsaderen gebruikt kunnen worden om de hartslag te monitoren. “Ik realiseerde me direct dat we dit konden gebruiken voor beelddetectie”, aldus Geradts.
Het nieuwe onderzoek werd geïnitieerd door Paula Pronk, wetenschappelijk medewerker bij het NFI, en later uitgebreid door stagiair Sanne de Wit. De Wit, die een bachelor Computer Science van de TU Eindhoven heeft en momenteel een master Forensic Science volgt aan de UvA, verzamelde nieuwe gegevens en trainde het model. Ze filmde proefpersonen met zowel een smartwatch als een hartmonitor en vergeleek de metingen met subtiele huidskleurveranderingen die zichtbaar waren op camera.
Geopolitieke spanningen
Deepfake-video’s, waarin AI-gegenereerde beelden van echte mensen worden gebruikt om dingen te laten zeggen of doen die nooit zijn gebeurd, vormen een groeiend risico voor individuen en de samenleving. Deze technologie kan slachtoffers in expliciete inhoud plaatsen of misleidende nepnieuws-video’s creëren, wat geopolitieke spanningen kan verergeren. Naarmate de technologie achter deepfakes zich verder ontwikkelt, wordt het steeds moeilijker om echte beelden van nepbeelden te onderscheiden.