Eerder deze week was het van oorsprong Nederlandse NXP flink in het nieuws. De huidige Chinese topman werd afgezet en de overheid greep in bij het bedrijf. Dat heeft nu al gevolgen, want ook in China zelf is dit groot nieuws. Zo heeft het bedrijf daar een exportverbod gekregen, zodat alle producten die in het thuisland geproduceerd worden ook daar blijven.
De ingreep van de Nederlandse overheid bij Nexperia is groot nieuws in binnen- en buitenland. Nexperia-topman Zhang Xuezheng is door de Amsterdamse Ondernemingskamer uit zijn functie gezet en de Wet beschikbaarheid goederen is voor het eerst gebruikt in Nederland. Eigenaar Wingtech liet eerder al weten in beroep te gaan tegen de opgelegde sancties om ervoor te zorgen dat het Nederlandse besluit wordt teruggedraaid.
Sprake van belangenverstrengeling?
Zhang wordt verdacht van belangenverstrengeling, waarbij ook andere bedrijven betrokken zijn. Zo richtte hij in 2020 het bedrijf WingSkySemi (WSS) op en NXP en WSS tekenden twee jaar geleden een foundryovereenkomst om silicumwafers te produceren. Bestellingen die werden gedaan door Nexperia zouden grotendeels gebruikt worden om WSS te helpen, omdat dat bedrijf in zwaar weer verkeerde.
Volgens rechtbankdocumenten stuurde de topman onder andere aan op bestellingen bij WSS met een waarde van 200 miljoen dollar (momenteel zo’n 175 miljoen euro), terwijl Nexperia behoefte had aan wafers met een waarde van 70 a 80 miljoen dollar. Daarbij stond in de getekende overeenkomst dat NXP vooraf 70 procent van de aankoopprijs moest betalen aan WSS.
Chinese overheid legt exportverbod op
Internationaal is dit groot nieuws en ook in China is dit uiteraard opgepakt. Zo werd begin oktober al een exportverbod opgelegd aan Nexperia. Die geldt voor de producten die NXP in Guangdong (China) ontwikkelt en produceert. Volgens de Chinese autoriteiten gaat het om ‘dual-use producten’, die voor zowel civiele als militaire doeleinden gebruikt kunnen worden.
Dat opgelegde exportverbod zorgt weer voor onrust in Europa, vooral in de sectoren waarvoor het bedrijf chips ontwikkelt: auto en elektronica. Productieprocessen kunnen zelfs stilvallen of langdurige vertraging oplopen, omdat er voor sommige onderdelen niet direct een alternatief beschikbaar is. Nexperia is in overleg met de Chinese autoriteiten wel bezig om dit exportverbod weer ongedaan te maken. Wat de status hiervan precies is en of dit überhaupt gaat lukken is nog de vraag.
Nexperia was al sinds 2023 in overleg met het toenmalige ministerie van Economische Zaken en Klimaat rondom de negatieve perceptie van Nexperia en de Chinese eigenaar. Ook bleek dat NXP-eigenaar Wingtech in de gaten wordt gehouden. Zo staat Wingtech sinds december 2024 op de US Entity List. Op die ‘zwarte lijst’ staan bedrijven waar Amerika geen handel mee wil drijven en waar restricties aan zijn opgelegd. Andere bedrijven die op dezelfde lijst staan zijn onder andere Huawei en het Chinese halfgeleiderbedrijf Semiconductor Manufacturing International Corporation (SMIC).
Mogelijk zouden ook dochterondernemingen handelsbeperkingen opgelegd krijgen, wat weer gevolgen kon hebben voor Nexperia. Daarom wilde het bedrijf zorgen voor erkenning als Nederlands en Europees bedrijf. Er werd met het ministerie gesproken over ‘bepaalde herzieningen in het bestuur’ en er werden verschillende toezeggingen gedaan door Nexperia. Die beloftes werden echter niet nagekomen en volgens de rechtbank ging NXP juist de andere kant op. CEO Zhang wilde daarnaast verschillende topmensen binnen Nexperia ontslaan en trok betalingsbevoegdheden in van meerdere belangrijke stafmedewerkers.
Roerige tijden
Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Peking zegt openlijk dat Nederland aan economische discriminatie doet. De China Semiconductor Industry Association uitte ook kritiek en volgens de Chinese overheid rekt Nederland het begrip van nationale veiligheid op om zo Chinese bedrijven te weren. Diezelfde toon klinkt bij andere Chinese staatsmedia. Volgens analisten zorgt het opgelegde exportverbod er tot slot toe dat de spanningen tussen de genoemde regeringen alleen maar oploopt.