De CIO als realiteitsmanager

stempels rood en groen CIO realiteitsmanager

Is het echt of nep?

Hoe vanzelfsprekend is het straks nog dat er ware gezichten verschijnen tijdens een videovergadering? De nieuwe deepfake-tool DeepFaceLive waarmee je in Teams, Zoom en Twitch realtime gezichten verandert, zorgde onlangs voor veel ophef. Opnieuw een bewijs dat het steeds makkelijker wordt om met de inzet van technologie de realiteit te manipuleren.

Op sociale media als Snapchat, TikTok en Instagram is het al de normaalste zaak van de wereld om Hollywood-waardige effecten te gebruiken. Dat lijkt voor veel IT-managers nu misschien nog een ver-van-mijn-bed-show. Maar er komt een tijd dat CIO’s een keuze moeten maken: of er komt een deepfake detector of die technologie wordt juist geïntegreerd als dienst binnen de bestaande Teams omgeving. Kortom, realiteitsethiek wordt een nieuwe verantwoordelijkheid op het bordje van de IT-manager.

Echt versus nep

De nieuwe DeepFaceLive technologie werkt met vooraf geladen of geuploade ‘facesets’. De app draait uitsluitend als een Windows 10-toepassing en vereist een krachtige computer die de meeste professionals nu nog niet gebruiken. Het algemene oordeel op internet fora is dat deepfake-detectors de meeste vervalsingen direct zullen herkennen. Tegelijkertijd hangt dat uiteraard ook af van de uiteindelijke kwaliteit en tweaks van de gebruiker. Een vrolijker gezichtsmanipulatie is Snap Cam, die alle AR-trucjes van Snapchat beschikbaar maakt voor de laptop. Met het downloaden van de app kun je Snap Cam gebruiken als virtuele camera in Teams. Zo hoef je bij een gespeelde ziekmelding niet meer alleen een nepkuchje te laten horen. Je kan ook ‘jouw’ rooddoorlopen ogen laten zien, dankzij de inzet van een virtuele ‘griep-look’. Papieren slingers ophangen om je collega te feliciteren, is ook niet meer nodig, want het opzetten van een virtuele verjaardagsmuts is zo gepiept.

Hollywood-to-the-home

Dankzij synthetische media breekt een tijdperk aan waarin creatie van beeld, tekst, geluid en video geen monopolie meer is van de filmindustrie en montagestudio’s. Met behulp van kunstmatige intelligentie kan iedereen creatief aan de slag. Dit ‘Hollywood-to-the-home’ effect zorgt voor toegankelijkheid en daarmee democratisering van creativiteit. Meer dan ooit heeft iedereen de gelegenheid een eigen realiteit te creëren die net zo makkelijk en snel met elkaar te delen is. Zo kan iedereen een Hollywood-studio in huis hebben.
Bestuurder Victor Riparbelli van het digital human bedrijf Synthesia maakt het waar. “Met synthetische media kun je video’s maken zonder camera’s, zonder acteurs, zonder studio’s, zonder filmploegen en zonder postproductie”, vertelt hij. Via een dienst van Synthesia.io geef je aan op welke digital human je een beroep wilt doen. De gekozen digitale persoon spreekt vervolgens een video in conform zelf opgegeven taal, tekst, accenten en intonatie.

Metaversum realiteiten

Ondertussen begeeft de jeugd van al geruime tijd in deze virtuele werelden, bijvoorbeeld op Roblox, Fortnite en Minecraft. Zangeres Ariana Grande gaf onlangs nog een groots concert in Fortnite. Terwijl spelers naar haar luisterden, zweefde de zangeres in unieke mini-games door de ruimte en rende ze door een magisch doolhof. Dit zijn allemaal voorboden van het zogeheten Metaversum waar Facebook, Microsoft en Nvidia op dit moment stevig in investeren. Het is de wereld waarin contact niet langer wordt gelegd via platte apps en websites. Het is een permanente 3D virtuele wereld van rijke ervaringen waarin je samen geweldige digitale herinneringen maakt. In zo’n metaversum nemen gebruikers hun eigen identiteit aan met eigen data, kleding, status en andere digitale bezittingen. Het is een vergezicht waarin alles met alles en iedereen verbonden is en de realiteitsbeleving fluïde wordt.

Realiteitsethiek

In die toekomst van het metaversum wordt de CIO een realiteitsmanager. Welke realiteit is toegankelijk voor wie? Wat draait waar? Technologiegebruikers maken inmiddels steeds vaker realiteitskeuzes. Bewust of onbewust heeft iedereen nu al eigen ideeën over in hoeverre een foto bewerkt mag worden. Iets meer kleur in een foto is op zich prima. Waarom dan niet direct ook een paar rimpels automatisch weggewerkt? Niemand die het ziet, toch?
Organisaties nemen ook steeds vaker stelling in dit realiteitsdebat. Zo besloot Google eind 2020 om op hun Pixel telefoons de schoonheidsfilters niet meer standaard aan te zetten en neutralere woorden te gebruiken om de manipulaties te omschrijven, Snapchat sloot zich hierbij aan. In het kader van inclusiviteit kondigde levensmiddelen- en beautygigant Unilever aan niet langer excessief digitaal te sleutelen aan producten en de lichamen van modellen.

Het is naïef om te denken dat het innemen van dergelijke ethische standpunten puur vanuit ‘de business’ moet gebeuren. Ook IT moet zich hiermee bemoeien. IT-managers moeten deel uitmaken van de beleidsmakers die aangeven wat de mogelijkheden zijn in nuances, grenzen en speelvelden op het vlak van realiteitsethiek. Zo krijgt de CIO er weer een nieuwe verantwoordelijkheid bij: de rol van realiteitsmanager.

Auteur: Thijs Pepping, trendanalist van het Verkenninginstituut Nieuwe Technologie (VINT) van IT-dienstverlener Sogeti

Lees ook:
  • Het is niet de vraag óf maar wannéér uw eigen metaversum beschikbaar is
  • De volgende stap na thuiswerken

Gerelateerde berichten...