Onzekerheid is onze beste vriend

dobbelsteen onzekerheid is beste vriend IM dec22

Het lijkt erop alsof de tijden waarin wij leven onzekerder zijn dan ooit tevoren. Dat klinkt dramatischer dan het misschien is, want ook onzekerheden bieden kansen. Om die kansen te kunnen grijpen, moeten we ze eerst zichtbaar maken. En dat kan alleen als we onze bestaande aannames opnieuw definiëren.

Het metaverse – wat nu al tot ‘de’ metaverse is verwaterd in onze taal – is voor de één een virtuele omgeving waarin je games speelt, terwijl anderen geloven dat het een complete digitale wereld is. Ook lopen de meningen uiteen over de impact die deze allesomvattende virtuele omgeving zal hebben op ons leven.

Wanneer we toetreden tot deze meeslepende nieuwe wereld, hanteren we doorgaans het referentiekader van onze huidige wereld; dat wat we kennen en wat we gewend zijn. Neem het concept van een virtuele vergaderstoel. Zitten we dan (virtueel) aan een vergadertafel met onze collega’s in een kantoorruimte? Of gaan we er volledig in op en storten we ons in een compleet andere ervaring, die met niets uit onze werkelijke wereld is te vergelijken? Een wereld waar de interactieve ervaring bijna belangrijker is dan het uitwisselen van informatie. Dát is het herdefiniëren van bestaande aannames.

Van kantoor naar ervaring

Stel je voor: leidinggevenden van een oliebedrijf hebben een virtuele meeting over de recent ontdekte lekkage van een bron op de bodem van de Stille Oceaan. Zit je dan aan een vergadertafel waar ingenieurs plannen en ontwerpen laten zien om hun verhaal te duiden? Of zweef je vlak boven de oceaanbodem nabij zo’n bron? De ingenieurs leggen je uit dat de bubbels die je uit de bodem ziet opstijgen, de lekkende olie is. Ze lichten de situatie toe en wat de beste oplossing is. Niet alleen is de informatieoverdracht vele malen effectiever, maar het is bovendien ook een bijzondere ervaring.

Volgens onderzoek van Gartner zal tegen 2027 30 procent van de investeringsgroei in metaverse-technologieën betrekking hebben op volledig virtuele werkplekken. Tegen die tijd zal de ‘kantoor- of werkervaring’ een nieuwe vorm hebben aangenomen, al kunnen we beter gewoon spreken van een ‘ervaring’. Want dat is waar het metaverse over gaat: ervaringen. Het is niet ‘gewoon’ virtuele realiteit, maar het is virtuele samenwerking, virtuele relaties, virtuele betrokkenheid op alle niveaus. Daar vinden we kansen en mogelijkheden.

Arbeidsvolatiliteit

Onze ervaring als medewerker zal drastisch veranderen in de toekomst, en daarmee ook de rol van het fysieke kantoor. Dit raakt aan een van de grote onzekerheden: de huidige arbeidsvolatiliteit. Forrester stelt dat twee-derde van de Europese werknemers vaker vanuit huis zal werken. Ditzelfde onderzoeksbureau voorspelt dat het tekort aan IT-talent de komende tijd nog nijpender zal worden. Nu al neemt het invullen van een technische functie een kleine 70 dagen in beslag (41 dagen voor de totale arbeidsmarkt). Momenteel blijven er wereldwijd naar schatting 200.000 vacatures open. Zonder het juiste talent kan een organisatie geen succes opbouwen of groeien. Dus hoe we werken, waar we werken en met wie we werken zal de komende jaren onze focus hebben en houden. Een andere voorspelling van Gartner: arbeidsvolatiliteit is er de oorzaak van dat tegen 2025 40 procent van de organisaties materieel zakelijk verlies zullen lijden. Dit zal een strategische verschuiving veroorzaken van het aantrekken van talent naar het veerkrachtiger maken van het personeelsbestand.

Mensen willen niet meer voor lange tijd hetzelfde werk doen, ze willen variatie in taken en omgeving. Er is dus vluchtigheid in de gewenste bekwaamheid én in het gemak van overstappen naar een andere organisatie. Daarnaast is er volatiliteit in de behoefte aan waardering, zeker in het kader van inclusie.

Veerkracht

Bedrijven moeten dus investeren in het veerkrachtig maken van hun menselijk kapitaal. Mensen moeten veel verschillende dingen kunnen doen – ook onverwachte dingen – en ze moeten snel kunnen switchen. Werkgevers moeten oog hebben voor zogeheten zachte waarden, en ze moeten deze meten. Erken dat geluk een belangrijke component is van het functioneren, van iemands mentale en fysieke welzijn. Al jaren roepen werkgevers dat ze dit belangrijk vinden, maar als puntje bij paaltje komt, kijken ze nog altijd het eerst naar de cijfers onder de streep. Gartner adviseert CIO’s om een ‘multidimensionale oplossing’ te creëren, waarbinnen veelzijdige medewerkers goed kunnen gedijen. Mensen met veel vaardigheden moeten snel van de ene rol in de andere kunnen stappen. Met veelzijdige medewerkers dalen de risico’s die zich nu nog voordoen als specialisten vertreken. Kortom, de organisatie wordt veerkrachtiger. Veerkracht wordt belangrijker dan het aannemen en behouden van mensen.

Diversiteit, gelijkheid en inclusie

Het is niet voor niets dat ICT/Magazine met enige regelmaat aandacht besteedt aan inclusie en ‘Women in Tech’. Volgens Gartner zullen organisaties die de loonkloof tussen mannen en vrouwen verhelpen, de druk op hun talenttekort merkbaar verminderen. Daar zal tegen 2025 het verloop van vrouwelijke collega’s met 30 procent zijn teruggelopen. Uit onderzoek blijkt dat 36 procent van de ondervraagden menen dat ze redelijk worden betaald, terwijl 40 procent vindt dat er sprake is van een onevenwichtige loonkloof tussen vrouwen en mannen. Als je de loonkloof serieus gaat documenteren en communiceren, moet je het goed doen. Meet het consistent; bekijk een jaarlijks schema, of baseer je cijfers op basis van één project. Erken niet alleen dat er een probleem is, maar doe er ook iets aan en bouw aan echte gelijkheid. Daarmee maak je een giftige werkcultuur aanmerkelijk gezonder. Dit vereist bestuurlijke moed, niet alleen voor een betere positie van vrouwen of mensen van kleur, maar voor alle initiatieven met betrekking tot diversiteit, gelijkheid en inclusie.

Gezond en gelukkig

Maatstaven voor medewerkers, zoals welzijn, burn-out en merktevredenheid – hoe tevreden ben ik over het merk van mijn werkgever? – zijn tegen 2025 in 30 procent van de succesvolle groei-investeringen belangrijker dan de ROI-overwegingen. We bewegen dus weg van de centjes en komen dichter bij hoe iemand zich voelt. Het hele idee van het gezond en gelukkig maken (en houden) van de mensen wordt een zakelijke waardepropositie die meetbaar is. We kunnen het beschrijven en daadwerkelijk berekenen of het tot verbeteringen leidt. Als we dat goed doen, willen de mensen bij het bedrijf blijven werken en willen ze verschillende taken uitvoeren. Dat is ongeveer het tegenovergestelde als de zweep die Elon Musk boven de resterende Twittermedewerkers laat knallen, waarbij ze meer werk moeten verstouwen en maar moeten zien hoe ze dat voor elkaar boksen. Hoewel tech-giganten zich wereldwijd realiseren dat hun menselijk kapitaal het kostbaarste is van hun onderneming, voeren ze sinds enkele maanden ontslagrondes door. Dit zal het voor tekort aan talent op de lange termijn weinig verschil maken.

AI en duurzaamheid

Veel organisaties zijn bezig met het inzetbaar maken van AI. Alleen worden de toepassingen vanuit het oogpunt van duurzaamheid nogal lukraak gekozen. Men realiseert zich onvoldoende dat ook AI bijdraagt aan de uitstoot van CO2. Als we AI niet op een duurzame manier inzetten, zal het tegen 2025 meer energie verbruiken dan een gemiddeld Europees land. Dit betekent dat eventuele milieuwinst die AI behaalt voor hooguit 25% de uitstoot die het veroorzaakt compenseert. Het is dus zaak dat algoritmen zo min mogelijk processorkracht aanspreken, anders blijft het dweilen met de kraan open. Een fysieke euromunt kost na fabricatie geen energie, maar een cryptomunt kost wel degelijk energie, ook als er helemaal niets mee wordt gedaan. Dus met dit in het achterhoofd moeten we AI wijs gebruiken. Hoe train je de machines, hoe verzamel en bewaar je data, worden die veelvuldig verplaatst? Alles verbruikt energie. De efficiëntie van machines moet echt verbeteren voordat wij er met z’n allen op vooruitgaan. En als het milieu organisaties niet op het puntje van hun stoel brengt, dan doen de consumenten dat wel. Volgens Forrester zal het aantal Europese ‘actief groene’ consumenten volgend jaar met 50 procent toenemen. Nu al controleert 58 procent van alle Europeanen online hun energieverbruik. De tijd van ‘alleen woorden zonder daden’ ligt definitief achter ons.

Controle bij het individu

In de wereld van social media zijn de gebruikers het product in plaats van de klant. Facebook, TikTok, Insta en noem ze maar op gebruiken onze betrokkenheid, onze woorden en onze deelname om adverteerders te verleiden deel te nemen. Zij adverteren gericht – op basis van onze eigen input – om ons te bewegen hun producten te kopen. Dat is het huidige model, maar dat gaat veranderen. Gartner voorspelt dat tegen 2027 de social media modellen verschuiven van ‘klant = product’ naar ‘platform = klant’. Nu nog moeten gebruikers herhaaldelijk hun identiteit bewijzen. Dat is niet efficiënt, niet schaalbaar en onveilig. De markt zal evolueren naar draagbare digitale identiteitswallets. Een gebruiker hoeft zijn identiteit dan slechts één keer te bewijzen en kan die vervolgens veelvuldig bevestigen. Dit nieuwe model biedt een meer gepersonaliseerde gebruikersinteractie. Gebruikers bepalen contractueel de gebruiksvoorwaarden voordat ze hun identiteitsgegevens vrijgeven. Kortom, wij, de klant/product, krijgen controle over onze eigen data. In de nabije toekomst worden wij pas lid van een platform als we iets terugkrijgen dat wij voldoende waardevol vinden. Misschien is dat geld, loyaliteitspunten, een product, dienst of activiteit. Social media moeten straks namelijk expliciete toestemming van ons krijgen om onze data op dezelfde manier te mogen blijven gebruiken. De controle keert terug bij het individu.

Moed en focus

Gartner en Forrester doen nog meer voorspellingen, maar in essentie komt het erop neer dat veel ingrediënten tot onzekerheid leiden: oorlog, pandemie, energiecrisis, milieu, talenttekort in combinatie met onze eigen veranderende voorkeuren en wensen. Maar dat hoeft geenszins het recept te zijn om bij de pakken neer te zitten. Integendeel. Zoals Forrester het zegt: de kansen liggen voor het oprapen voor wie moedig is en de juiste focus heeft.

Input voor dit artikel kwam van het Forrester onderzoek ‘European Predictions 2023’ en de keynote van Daryl Plummer tijdens de Gartner ITxpo in Barcelona afgelopen november 2022: ‘Top Strategic Predictions for 2023 and Beyond, Seizing Opportunity’.

Lees ook:

Gerelateerde berichten...