De overheid heeft het niet gemakkelijk. Met argusogen worden ict-projecten in de gaten gehouden. Want als we de commissie Elias moeten geloven is het wachten op nieuwe mislukkingen.
Mogelijkheden zijn er genoeg, maar de aanpak blijkt een lastige kwestie. Met het aanstellen van een digicommissaris zet de overheid stappen richting de ambitie van een digitaal 2017. Een overzicht van de digitale ontwikkelingen voor de overheidsmarkt, die hun diepgang vinden tijdens de vernieuwde vakbeurs Overheid 360° op 22 en 23 april 2015.
Een betere dienstverlening voor burgers en bedrijven, een nieuwe omgevingswet, verantwoordelijkheid voor zorg, slimme oplossingen voor smart cities en dit alles open source, optimaal beveiligd en als het even kan, in de cloud. De agenda van de overheid is op zijn zachtst gezegd vol.
Samenwerken
Samenwerken is daarbij voor elk agendapunt een belangrijk devies. Voor decentralisaties moeten gemeenten meer samenwerken, maar liever nog gegevens uitwisselen. Ook bij e-dienstverlening en aanbestedingen wordt geadviseerd om meer samen te werken en vooral ook bij elkaar te kijken. ‘Gemeenten hoeven niet telkens het wiel opnieuw uit te vinden’ is daarbij een veel gehoorde leus.
Die samenwerkingen zijn op verschillende manieren al in de praktijk succesvol gebleken. Zo zijn er diverse gemeenten die samen hun aanbesteding doen en is eind 2014 een grote samenwerking door middel van operatie NUP afgerond. Toch is er ook een schijnbare tegenstelling. Zo stelt het nieuwe werken dat de overlegcultuur beperkt moet worden en is uit menig falend project gebleken dat teveel betrokken stakeholders en te grote complexe projecten vaak de eindstreep niet halen.
Ondanks Elias
Maar hoe voorkom je dat projecten vertragen, budgetten worden overschreden of implementaties niet de gewenste oplossing opleveren? De commissie Elias krijgt nog een staartje in 2015. Zo zal er tijdens Overheid 360° een debat plaatsvinden genaamd Ondanks Elias. Hierbij kunnen bezoekers in debat over wat overheden nu al kunnen doen ondanks Elias.
Volgens Rinke Smedinga en August Hans den Boef, initiatiefnemers van het debat, was de onderzoeksopdracht aan de commissie Elias helder, maar de uitvoering allerbelabberdst. Smedinga: “De analyse klopt niet, en de aanbevelingen lossen de ict-problemen dus ook niet op. Dat is goed nieuws voor de grote ict-bedrijven, maar wat moet je daar als gemeente nou mee?
Het onderzoeksvoorstel van de tijdelijke commissie uit 2012 heet ‘ICT-projecten bij de overheid’. ICT-projecten van de overheid beperken zich niet tot het Rijk. Toch deed de commissie alleen maar onderzoek op landelijk niveau. Dat onderzoek moest ook de maatschappelijke effecten in kaart brengen inclusief (toekomstige) kosten, beveiliging en privacy. De commissie keek echter slechts naar een deel van de kosten en de aansturing. De rest had het onderzoek ingewikkelder gemaakt, zodat het nog langer zou duren, zei de commissie, alsof je het één los van het ander kan zien. Ook valt er af te dingen op het uitnodigingsbeleid bij de hoorzittingen en het voorbij gaan aan architectuur. In het debat willen we de wortels van het kwaad uitgraven en blootleggen, om te bepalen wat overheden nu kunnen doen.”
Volgens Den Boef en Smedinga is het belangrijk dat overheden niet te lang afwachten, maar alvast starten en doen wat zij nu al kunnen realiseren. Daarbij geven zij het advies om integriteitsprincipes in de leveringsvoorwaarden op te nemen om onduidelijkheid of verkeerde verwachtingen te voorkomen.
Ook zien ze hoe overheden de problemen gelaten over zich heen laten komen en geen eigen verantwoordelijkheid nemen. “Het is belangrijk om niet weg te kijken, maar verantwoordelijkheid te nemen. Spreek bestuurders ook aan op die (politieke) ambities en verantwoordelijkheden.”
E-dienstverlening
De ontwikkelingen op het gebied van e-dienstverlening concentreren zich op het creëren van portalen, om transacties zoals het verlenen van een vergunning efficiënter af te handelen. Volgens John Schattorie, director public sector bij Deloitte, richten steeds meer organisaties hun dienstverlening multichannel in. Hierdoor wordt via elk kanaal, telefonie, e-mail, balie enzovoort, dezelfde informatie aan burgers en bedrijven verstrekt en wordt de dienstverlening, waar wettelijk mogelijk, via verschillende kanalen aangeboden. “Door de combinatie met zaakgericht werken is het mogelijk aan burgers en bedrijven de status van een (aan)vraag via elk kanaal terug te koppelen.”
“Een relatief nieuwe ontwikkeling is dat de afhandeling van een (aan)vraag zoveel mogelijk automatisch plaatsvindt door gebruik te maken van zelflerende systemen en intelligente gebruikersinteractie. De implementatie hiervan vergt een andere kijk op de processen binnen de overheid, waarbij de klant centraal staat. De interactie met klanten wordt namelijk vormgegeven door slim gebruik te maken van kennis over de klant.”
In aanvulling op het afhandelen van transacties merkt Schattorie dat er steeds meer wordt geëxperimenteerd met e-participatie. “Burgers kunnen aangeven wat ze belangrijk vinden en hoe ze tegen diverse onderwerpen aankijken. Dit type communicatie neemt toe en wordt steeds belangrijker in de verantwoording richting de burgers over de genomen besluiten. Daarmee wordt de transparantie over het functioneren van de overheid ook vergroot.”
Smart society
Naast het verbeteren van de dienstverlening zijn er ook diverse gemeenten gestart met meer tastbare innovaties. Daarbij vormen de inzet van sensoren en data analytics de kern voor de ontwikkeling van smart cities. Als lichtstad is Eindhoven een voorbeeld van hoe gemeenten met slimme oplossingen hun stad veiliger kunnen maken, zonder stijging van de kosten. Via sensoren kunnen lichten enkel branden wanneer er beweging in de buurt is. Hierdoor is er wel licht wanneer men door de stad fietst, loopt of rijdt, maar branden lichten niet de gehele nacht.
Daarbij kunnen lichten fungeren als verkeersregelaar bij regen of om bij evenementen automobilisten via licht te leiden naar de juiste bestemming. Op 23 april presenteren Gaby Sadowski en Ad Steenbakkers de smart city-aanpak van Eindhoven. Dat de overheid moet innoveren is bekend, maar hoe zij dit structureel aan kunnen pakken is voor veel lokale overheden nog een grijs gebied. Het is de doelstelling van Overheid 360° om overheden te inspirearen en organisaties de ruimte te geven elkaar te ontmoeten, kennis te delen en nieuwe samenwerkingen te stimuleren.
Gratis toegang
Registreer nu voor gratis toegang en meld u aan voor een of meerdere activiteiten tijdens de vakbeurs. U kunt zich aanmelden voor onder andere kennissessies, debatten, rondetafelgesprekken of rondleidingen tijdens de vakbeurs Overheid 360°.
Praktische informatie:
Datum:22 en 23 april 2015 Tijd: 9:30 – 16:30 uur
Locatie: Jaarbeurs, Utrecht – Hal 1
