Meer aandacht voor het menselijke aspect
Een verrassing is meestal positief. Dat ligt anders wanneer een verrassing zo omvangrijk, onverwacht en ingrijpend is dat het de gang van zaken flink kan verstoren. Gartner houdt de vinger aan de pols van toekomstig mogelijke disrupties. In dit artikel noemen we de zes belangrijkste.
Bij hun onderzoek kijkt Gartner in een glazen bol tot aan het jaar 2026 naar verstoringen die daadwerkelijk kunnen leiden tot een nieuwe realiteit. Door onconventioneel te denken, kunnen we deze verstoringen ontdekken en dat is nodig omdat we het ons niet kunnen veroorloven ze te missen. Ten eerste omdat ze elkaar steeds sneller opvolgen en uiteraard ook omdat een verstoring een businessmodel of een complete markt op z’n kop kan zetten.
Niet iedere disruptie heeft een even grote impact. Gartner hanteert hiervoor een vijftrapsraket, waarbij de eerste trap een verstoring betreft die hooguit tot een verbetering van het bestaande leidt en de vijfde trap niets minder dan een ware revolutie teweegbrengt. Interessant in dit kader zijn ook de secundaire effecten van een verstoring. Denk bijvoorbeeld aan de verstoring die zelfrijdende auto’s veroorzaken.
Een secundair effect hiervan kan zijn dat de parkeergarages in de grote steden langzaam maar zeker verdwijnen, omdat auto’s gewoon blijvend kunnen rondrijden en niet meer iemands eigendom hoeven te zijn. Dus niet alleen de verstoring zelf kan relevant zijn voor iemand als persoon of iemands business, maar ook het secundaire effect daarvan.
De disruptiecyclus
De aanbevolen cyclus in het omgaan met disrupties bestaat uit drie stappen: 1) herkennen, 2) prioriteren en 3) reageren. Dus in plaats van naar een verstoring te kijken en te roepen ‘Goh, dat is interessant’, is het zaak om onze bestaande aannames tegen het licht te houden. Wie dat regelmatig doet, zal ontdekken dat sommige aannames niet meer gelden en veranderd moeten worden. Op deze manier herken je een verstoring in een vroeg stadium. Het prioriteren helpt om te achterhalen of je snel moet reageren op iets of dat er nog enige voorbereidingstijd is om dat in een later stadium te doen.
En de daadwerkelijke reactie kan soms ook gewoon zijn: niets doen. Een verstoring kan nog zo veraf zijn, dat elke directe reactie zijn doel mist. Desondanks zou iedere organisatie deze cyclus actief moeten uitvoeren, want als je de herkenningssignalen niet opvangt, kun je ten prooi vallen aan de eerste de beste disruptie.
1. De ‘menselijke deal’
We hoeven niet meer na te denken over het feit dat we mensen als mensen benaderen en behandelen. Toch? Desondanks worden veel mensen niet als mensen behandeld. Over de hele wereld zijn er werknemers die niet als mens worden behandeld maar als bedrijfseigendom. De ‘menselijke deal’ zegt: stop daarmee! Behandel mensen als mensen, begrijp wat hen motiveert, wat hen gelukkig maakt en wat hen effectief houdt in hun werk. Met deze benadering worden medewerkers veel waardevoller en bovendien is de kans groter dat je ze voor jouw bedrijf behoudt. Want het tekort aan talent groeit langzaam maar zeker uit tot verstorende proporties.
Hoe behandel je mensen als mensen? Toon oprechte interesse in hun persoonlijke doelen en wat daarbinnen voor hen de winst is. Geef ze de middelen om hun taken goed uit te kunnen voeren en verminder de obstakels die ze nog steeds ervaren. En cultiveer hun passie, dat waar ze echt blij van worden. Neem bijvoorbeeld het al dan niet thuiswerken. Vraag naar hun voorkeur en in hoeverre hen dat helpt in hun werk. Het fysieke element zou geen verschil moeten maken. Op deze manier kun je monitoren hoe het gaat met jouw medewerkers qua geluk en tevredenheid. Als dat in orde is, zal het ook goed gaan met hun effectiviteit in de organisatie. De werkomgeving is nu ontwricht, maar dat zal alleen maar erger worden.
Tegen 2026 zullen er nieuwe markten en bedrijfsmodellen zijn ontwikkeld op basis van waar mensen werken en hoe flexibel ze daarin zijn. Daarnaast zullen we de waarde van de medewerkers anders gaan beoordelen. In plaats van de output in termen van geld of units te meten, zullen we meer kijken naar of iemand gelukkig is in wat zij/hij doet. Biedt ze daartoe faciliteiten als fitnessprogramma’s of kinderopvang aan kantoor.
2. Ethiek
Als we het over menselijkheid hebben, ontkom je er niet aan ook over ethiek te praten. Het probleem is dat we met de huidige snelheid van onze digitale transformatie onvoldoende de ethische consequenties kunnen overzien. Dat we iets kunnen doen met technologie, betekent niet vanzelfsprekend dat we het ook moeten doen. Gartner onderzoekt welke ‘morele voetafdruk’ een technologie heeft.
Het spreekt daarbij voor zich dat niet iedere technologie hetzelfde is, zoals ook niet iedereen dezelfde morele standaard hanteert. Technologie die kan worden gerealiseerd via databases, ontwikkeltools of zelfs IoT heeft een lage morele voetafdruk. Ongetwijfeld kun je ook hier ethische kwesties creëren, maar ze zijn niet ontworpen rond de notie van moraliteit. Dat ligt anders bij zaken als kunstmatige intelligentie, zelfrijdende auto’s, gezichtsherkenning of spyware. Hier zijn de morele implicaties veel ingrijpender.
Op dit ogenblik denken we weliswaar na over de ethiek van technologie, maar dat houdt geen gelijke tred met ons wereldwijde morele kompas. Tegen 2026 zou het markten kunnen veranderen, omdat ethiek zal worden ingebouwd in alles wat we doen. Over ruim vier jaar zal technologie noodzakelijkerwijs veel meer ethisch-by-design zijn.
3. De digitale menselijke economie
De derde disruptie gaat over een economie die gebouwd is op menselijke kenmerken. Technologie is steeds beter in staat om menselijke kenmerken na te bootsen, om goede en minder goede redenen. Generieke digitale persona’s zoals chatbots en virtuele digitale assistenten worden steeds levensechter en vinden we terug in een groeiend aantal rollen.
Van verkoper tot presentator, ja zelfs als advocaat. Avatars die gelijktijdig met duizenden mensen kunnen interacteren, zullen leiden tot een economie die is gebaseerd op menselijke kenmerken. Volgens een gewaagde voorspelling zal de digitale menselijke economie tegen 2035 uitgroeien tot een markt van $ 125 miljard.
Bedrijfspraktijken zullen veranderen en de scenario’s waarbij digitale persona’s kunnen worden ingezet zijn talloos. Denk bijvoorbeeld aan HR-oplossingen, zorgondersteuning zoals therapieën, digitale persona’s die eenzame mensen gezelschap kunnen houden. Nu al worden avatars gebruikt in de entertainmentindustrie, zoals concerten van een jeugdig ogende ABBA of overleden artiesten die wederom tot leven zijn gebracht. Ook zijn er al virtuele influencers en klantenservice-avatars.
Deze disruptie zal markten vooral verbeteren en uitbreiden, het is nu nog niet revolutionair. De digitale twins van vandaag worden de digitale mensen van morgen. In dit kader doen bedrijven er verstandig aan om digital-twin technologie te omarmen. Moedig het gebruik van digitale persona’s aan in de werkomgeving.
4. Synthetische data
Met data die door kunstmatige intelligentie wordt gegenereerd, zogeheten synthetische data, kunnen we nauwkeuriger informatie vergaren dan met werkelijke data. We kunnen heel veel complexe zaken met grote snelheid modelleren. We kunnen verschillende scenario’s uitspelen, dankzij de uit vele geanonimiseerde bronnen gegenereerde data. AI kan de relaties binnen deze veelheid aan bronnen en data zoeken.
Op deze manier vermijden we privacy-kwesties, omdat het niet om echte data van echte mensen gaat. Daarnaast blijven synthetische data altijd nieuw en up-to-date, anders dan echte data die snel veroudert en zich niet eenvoudig laat verzamelen. Met synthetische data kun je bijvoorbeeld iedere gewenste verkeerssituatie modelleren voor een fractie van de kosten.
Datzelfde is mogelijk met diverse scenario’s van menselijk gedrag of prognoses omtrent het wereldwijde verloop van vervuiling of het klimaat. Deze modellen zijn buitengewoon nauwkeurig en kunnen op ieder gewenst moment worden gemaakt. Iets wat met echte data lang niet altijd mogelijk is. Met synthetische data kunnen we werkelijk alles simuleren, zelfs onze complete planeet. AI zal efficiënter worden dankzij synthetische data, evenals portfolio optimalisatie en het sequentiëren van initiatieven. Naar verwachting zal synthetische data rond 2030 het gebruik van echte data in AI-modellen hebben verdrongen. We zien nu al dat de markt voor synthetische data zich uitbreidt en tegen 2026 zal het markten transformeren.
5. NFT-gamification
Het te gelde maken van NFT’s (non-fungible tokens) is de nieuwe goudkoorts. NFT’s zijn geen eenvoudige materie, maar Gartner legt het als volgt uit. Stel dat je iets digitaliseert, zoals de gedrukte foto van jouw eerste kus. Vervolgens maak je het zeldzaam, zodat niemand die ene, unieke weergave van die foto bezit, behalve jijzelf. Dat is het ‘tokeniseren’ of het vormen van bewijs van een niet-inwisselbaar iets. Het is uniek zoals iemands eerste homerun, of die keer dat je die beroemde filmster ontmoette. Eenmalige gebeurtenissen die absoluut niet-inwisselbaar zijn.
Zo werd de eerste tweet verkocht voor tientallen miljoenen dollars. Met name de kunstwereld kijkt hier nu al naar. Het gaat dus over het schaars of zeldzaam maken van digitale producten – die normaal gesproken eindeloos kunnen worden gekopieerd – door er unieke kenmerken aan toe te voegen. Via een gamification-element kunnen mensen ermee interacteren. Dus mensen kunnen met elkaar concurreren en op basis van hun score kunnen ze hun positie in het systeem verbeteren.
Zolang je mensen betrokken kunt houden bij jouw getokeniseerde content, biedt dat mogelijkheden om er geld mee te verdienen. Op dit moment breidt NFT-gamification markten uit en tegen 2026 zullen er nieuwe markten ontstaan. Ze stellen ons in staat om een geheel nieuwe economie te creëren op een schaal als die van een Silicon Vally van de virtuele wereld.
6. Emotionele ervaringen
Kan een werkgever jou ontslaan als je niet gelukkig genoeg bent? Die vraag klinkt misschien absurd, maar in het licht van sommige disrupties is niets onmogelijk. Emotiedetectie-software is namelijk steeds beter in staat om onze gemoedstoestand te peilen. Gezichtsuitdrukkingen, lichaamstemperatuur, bewegingen en stemgeluid geven een behoorlijk compleet beeld van iemands emotionele situatie op een gegeven moment.
Sensoren die fysieke biometrie kunnen monitoren worden steeds goedkoper, wat hyper gepersonaliseerde digitale ervaringen binnen handbereik brengt. Als je een online advertentie bekijkt, kan deze specifiek voor jou persoonlijk op maat worden gemaakt. Iedereen die op datzelfde moment naar hetzelfde scherm kijkt, krijgt haar of zijn eigen advertentie voorgeschoteld, onafhankelijk van elkaar. Je kunt je voorstellen in hoeverre dergelijke emotionele intelligentie aankoopbeslissingen kan beïnvloeden.
Tegen 2024 zal AI emotie-identificatie invloed hebben op meer dan de helft van de online advertenties die je ziet. Dit gaat zonder meer ontwrichtend werken op de manier waarop wij ons in de wereld begeven. Op dit moment breidt deze verstoring markten uit, maar tegen 2026 zal het markten transformeren. Bedrijven zullen erachter komen hoe ze op basis van emoties en gedrag met hun klanten kunnen omgaan.
De bovengenoemde zes verstoringen zien we misschien al aankomen, maar op dit moment hebben we nog nauwelijks een idee van de invloed die ze daadwerkelijk gaan hebben op onze business en op onze levens in de nabije toekomst. Houd daarom nauwkeurig een vinger aan de digitale pols.
Lees ook:
- Eerste tweet ooit geveild: nu al 3 miljoen euro
- Waarom pentesten alleen niet genoeg is
