De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst heeft jarenlang gediscrimineerd door dubbele nationaliteit van aanvragers van kinderopvangtoeslag te registreren en gebruiken. Dit blijkt uit onderzoek van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Aleid Wolfsen, voorzitter van de AP, overhandigde het onderzoek aan staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen en Douane).
Volgens de Autoriteit waren de verwerkingen onrechtmatig, discriminerend en daarmee onbehoorlijk. dit zijn zware overtredingen van de privacywet, en de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
Met dit feitenonderzoek heeft de AP het eerste deel van het onderzoekstraject afgerond. De volgende stap is dat de AP beoordeelt of de Belastingdienst een sanctie opgelegd krijgt. De minister van Financiën krijgt eerst het recht om officieel te reageren op het onderzoek. Pas daarna kan de AP, in het najaar van 2020, een mogelijke sanctie bekendmaken.
Wissen
De Belastingdienst had de gegevens over dubbele nationaliteit al in januari 2014 moeten wissen. Maar in mei 2018 stonden in totaal nog 1,4 miljoen mensen met een dubbele nationaliteit geregistreerd. De AP stelt dat dubbele nationaliteit geen rol speelt bij het beoordelen van een aanvraag voor kinderopvangtoeslag. Daarnaast verwerkte de Belastingdienst de nationaliteit van aanvragers van kinderopvangtoeslag om georganiseerde fraude te bestrijden. Terwijl deze gegevens hiervoor niet noodzakelijk waren.
De Autoriteit verwijt de Belastingdienst vooral dat de Belastingdienst de nationaliteit van aanvragers als een indicator (wel/niet Nederlander) gebruikte. Dit gebeurde in een systeem dat automatisch bepaalde aanvragen als risicovol aanwees. Dit terwijl het voor het recht op kinderopvangtoeslag het niet uitmaakt welke nationaliteit iemand heeft. Alleen of diegene rechtmatig in Nederland verblijft is van belang. De AVG stelt dat gegevensverwerking geen inbreuk mag maken op fundamentele rechten. Zoals bijvoorbeeld het recht niet gediscrimineerd te worden.
Onacceptabele werkwijze
AP-voorzitter Wolfsen: ‘Uit ons onderzoek is naar voren gekomen dat de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst op meerdere manieren, op grote schaal en langdurig gegevens bewaarde en gebruikte op een manier die absoluut niet is toegestaan. Het hele systeem was op een discriminerende manier ingericht en werd ook als zodanig gebruikt. Welke concrete gevolgen dit heeft gehad voor individuele aanvragers, dat kunnen we in dit onderzoek niet zien. Wel was er permanent en structureel onnodige negatieve aandacht voor de nationaliteit en dubbele nationaliteit van de aanvragers.’
