De voorgestelde wijzigingen op de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (Wiv), ofwel de sleepwet, zijn onvoldoende. Dat stelt de digitale burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom tijdens het Radio1-Journaal van de NOS.
De organisatie reageert op de donderdagavond uitgelekte aanpassingen aan de wet naar aanleiding van de referendumuitslag van 21 maart. De meerderheid van de kiezers bleek tegen de wet te zijn. De uitslag is inmiddels door de Kiesraad bevestigd.
Bits of Freedom noemt de voorgestelde wijzigingen ‘cosmetisch’. Het voorstel is vandaag goedgekeurd door de Ministerraad.
Willekeurig
De wijzigingen moeten er volgens de regeringspartijen voor zorgen dat verzamelde gegevens minder willekeurig zijn. In plaats daarvan moeten ze specifieker zijn gericht op (verdachte) personen.
Verder wil het Kabinet eisen stellen aan het delen van afgetapte informatie met bijvoorbeeld buitenlandse veiligheidsdiensten. Voordat dit mag plaatsvinden moet er eerst een zogenoemde wegingsnotitie overlegd worden. Daarin moet onder andere duidelijk worden vermeld dat de betreffende geheime dienst volgens de Nederlandse democratische normen met de gegevens zal omgaan.
Bewaartermijn verkort
Daarnaast wordt de bewaartermijn verkort. In het voorstel was die drie jaar, maar dit wordt teruggebracht naar een jaar. Dat betekent dat ieder jaar bekeken moet worden of de gevonden en opgeslagen informatie bewaard moet of mag worden. Ook de bronbescherming van journalisten wordt verbeterd. Zo zullen toevallig aangetroffen gegevens van journalisten met hun bronnen meteen worden vernietigd.
Rechter
Bits of Freedom stelt echter tegenover de NOS dat de aanpassingen volstrekt onvoldoende zijn. Directeur Hans de Zwart stelt in een reactie dat de wijzigingen geen recht doen aan de uitslag van het raadgevend referendum. “De kern van het probleem, namelijk dat op grote schaal ongericht informatie over onschuldige burgers bij de diensten in het vizier gaat komen, wordt niet opgelost,” stelt de Zwart in zijn reactie. Hij voegde eraan toe dat de organisatie naar de rechter wil stappen.
Bits of Freedom is onder andere van mening dat de overheid sowieso geen gegevens moet bewaren die niet thuishoren bij de geheime diensten. “Maar de beslissing of we naar de rechter stappen, kunnen we pas maken, als we de wettekst met aanpassingen hebben gezien. Het ligt wel voor de hand,” stelt de Zwart tegenover de NOS.
Datacenter
Kort na de uitslag van het referendum bekend werd stelde datacenter BIT sowieso al naar de rechter te willen stappen.
Bit stapt niet alleen naar de rechter. Ook de Nederlandse Vereniging van Journalisten en de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten doen mee aan de zaak. Waarschijnlijk sluit BoF zich hierbij aan
Amendementen
De coalitie denkt bijvoorbeeld aan het doorvoeren van amendementen van de wet. Alex Bik, CTO bij BIT: “De gevolgen van deze sleepwet kunnen verstrekkend zijn. Niet alleen voor burgers, maar ook voor de gehele Nederlandse digitale economie. Organisaties brengen hun IT liever onder in een land waar de vertrouwelijkheid van hun gegevens beter beschermd is.”
