De Autoriteit Consument & Markt (ACM) is van mening dat ‘de commerciële en technische strategieën van marktpartijen soms de concurrentie kunnen beperken, met negatieve gevolgen voor toetredings- en groeimogelijkheden, innovatie en de kwaliteit en veiligheid van zorg’.
Mark van den Houdenhoven van de Sint Maartenskliniek is het hiermee niet alleen hardgrondig eens. Hij voegt ook de daad bij het woord. Hij treedt deze ‘strategieën’ van de softwareleveranciers tegemoet met een tegenactie. Ongetwijfeld meer daarover in de komende edities van dit magazine.
We hebben het hier natuurlijk over leveranciers als ChipSoft, ZorgDomein, EPIC en hun gelijken. Marktwerking in de zorg zou wat leveranciers betreft gewoon moeten werken. Maar de positie van sommige leveranciers is inmiddels zo monopolistisch geworden dat zelfs de meest rabiate tegenstanders van overheidsbemoeienis dat nu als enige remedie propageren. Kennelijk zijn de ACM en minister Bruins (VVD) inmiddels ook zo ver, al lijkt het erop alsof die laatste zich voornamelijk richt op de zorgverleners zelf, en de softwareleveranciers meer als een terzijde meeneemt.
In een gezonde marktwerking geldt het adagium: wie de rekening betaalt, bepaalt. Dit gaat al niet op in de relatie tussen zorgverleners en patiënt. Maar kennelijk ook niet tussen zorgverlener en ICT-leverancier. Veel ICT-managers in de zorg hanteren een beleid van ‘één leverancier’. Zo streeft met bij de steeds groter wordende huisartsengroepen naar ‘één HIS’.
De meeste HiX-ziekenhuizen hanteren ook een zogenaamd ChipSoft-tenzij-beleid. Achter de ogenschijnlijke voordelen van een dergelijk beleid, gaat een serieuze vendor lock-in schuil. Waarom dan geen CRM-functionaliteit van een andere leverancier, of analytics, of goed werkende IC software? Omdat systemen van andere leveranciers niet aan HiX te koppelen zijn.
De zorg is in Nederland goed georganiseerd per sector: LHV, NVZ, NFU enzovoort. Kunnen die dan niet zorgen voor verdeel-en-heers-afspraken over leveranciers? Zo van als Amsterdam EPIC doet, dan doet Utrecht ChipSoft. Ook overkoepelend is er een aantal uitstekende instituten: Nictiz, VZVZ, RSO Nederland enzovoort. Die zouden dan toch kunnen zorgen voor uitwisseling van gegevens tussen bijvoorbeeld Amsterdam en Utrecht.
Verder kan ook de inspectie (IGJ) daar een rol in spelen. Is die software echt wel zo veilig als de leverancier beweren? In de USA is alle zorgsoftware gecertificeerd. Maar daar hebben ze het niet zo ver laten komen als hier. Marktwerking is daar een onomstootbaar heilig huisje. De medische specialisten hebben daar het Congres zelfs gevraagd om de softwareleveranciers te certificeren op een maximaal aantal ‘klikken’ bij de behandeling van een patiënt. Voldoen ze niet aan de standaarden, dan mogen ze niet gebruikt worden in de zorg.
Waarom hebben wij het eigenlijk zover laten komen? En met ‘zover’ bedoel ik dat nu alleen grove maatregelen de monopolisten nog tot inkeer kunnen brengen. Gesteld dat dit dan ook het gewenste effect heeft, uiteraard. Zelfs zie ik dat nog niet, aangezien een slordige zeventig ziekenhuizen in Nederland afhankelijk zijn van de ChipSoft systemen. Met het initiatief van de Sint Maartenskliniek – waarover later ongetwijfeld meer – is de beer weliswaar los. We hebben alleen nog geen idee waar hij naartoe gaat.
