Ben je IT-leverancier, dan bepaalt je software grotendeels de waarde van je organisatie. Regel je de rechten op je software niet goed, dan kan dat je duur komen te staan. In dit artikel leggen we uit hoe software en auteursrechten werken.
Intellectueel eigendom
Met intellectueel eigendom worden de verschillende rechten die rusten op intellectuele creaties bedoeld. Hieronder vallen bijvoorbeeld het auteursrecht, het octrooirecht en het merkenrecht. Over het algemeen is software algemeen auteursrechtelijk beschermd. De voorwaarde hiervoor is dat de software je eigen intellectuele schepping moet zijn. Hiermee wordt eigenlijk bedoeld dat het werk origineel is, dan ontstaat het auteursrecht hierop vanzelf. Je hoeft het dus niet aan te vragen of te laten registreren. In principe vervalt het zeventig jaar na het overlijden van de maker.
Wie is eigenaar van de software?
Hoofdregel is dat de ontwikkelaar van de software het auteursrecht heeft en de eigenaar is. Dit is niet het geval als de maker de software in dienstverband heeft ontwikkeld. In dat geval is de werkgever automatische de eigenaar. Het is dan wel van belang dat het maken van de software binnen de taakomschrijving van de werknemer valt. Iets dat iemand in zijn vrije tijd ontwikkeld gaat niet zomaar over op de werkgever. Om te zorgen voor duidelijkheid, is het van belang om afspraken vast te leggen over intellectuele eigendommen in de arbeidsovereenkomst.
Intellectueel eigendom overdragen
Het intellectueel eigendom kun je ook overdragen aan je klant. Dit gebeurt vaak wanneer er maatwerk is ontwikkeld voor een klant. Dit gebeurt niet vaak, want dit betekent dat de leverancier de software niet meer kan hergebruiken of aan andere klanten kan verkopen. Indien je dit toch wil doen, moeten de auteursrechten worden overgedragen via een daarvoor bestemde akte.
Gebruiksrecht
Hoe laat je software gebruiken door eindgebruikers? Dit wordt gedaan door eindgebruikers gebruiksrecht te geven op de software. Je verleent dan een softwarelicentie aan je klanten. Je spreekt af dat zij de software mogen gebruiken, maar dat het eigendom bij jou blijft en niet wordt overgedragen. In een licentieovereenkomst worden verdere afspraken gemaakt over de beperkingen en de omvang van het gebruik. Je kunt bijvoorbeeld beperkingen stellen in het aantal gebruikers, de onderhoudsmogelijkheden of in tijd. Zorg ervoor dat je je klanten geen licentie op de source code verstrekt, dat betekent dat zij ook aanpassingen aan de software kunnen verrichten en de software kunnen door ontwikkelen. Geef je je klanten een licentie op de object code, dan kan dat niet. Bij het opstellen van een licentieovereenkomst kun je het beste de hulp inroepen van advocaat ICT recht. Dan weet je zeker dat alles op een juiste manier geregeld wordt.
Exclusieve licenties en niet exclusieve licenties
Softwarelicenties kunnen exclusief of niet-exclusief zijn. Een niet-exclusieve licentie mag je aan iedereen verlenen, dus aan al je klanten. Een exclusieve licentie mag je maar aan één klant verlenen. Het verlenen van een exclusieve licentie kan alleen worden geregeld via een schriftelijk ondertekend document. Hierbij is het van belang dat duidelijk wordt opgeschreven welke gebruiksrechten er van toepassing zijn, wat de ander allemaal kan doen en wat je zelf met de software kan doen.
Open source software
Hoe zit het eigenlijk met open source software? Veel mensen denken dat hierop geen auteursrechten rusten. Dat is onterecht. Het feit dat je vaak gratis de beschikking kan krijgen over open source software betekent niet dat op de software geen auteursrecht rust. De ontwikkelaar heeft ervoor gekozen om de software beschikbaar te maken voor anderen via een open source licentie. Hierbij moet je je houden aan de licentievoorwaarden die hiervoor geldig. Houd je je niet aan deze bepalingen, dan maak je je alsnog schuldig aan het schenden van auteursrechten. In grote lijnen zijn er twee soorten open source licenties: permissive licenses en dwingende licenties.
Permissive license
Bij een permissive license, zoals (MIT, BSD of Apache-licenties) is in de licentievoorwaarden opgenomen dat de software wordt geleverd zoals deze is en dat je alles met de software mag doen, maar dat de leverancier niet aansprakelijk is. Vaak is er opgenomen dat de auteur moet worden vermeld.
Dwingende licenties
Bij dwingende licenties (GNU of GPL-licenties) is er in de licentievoorwaarden opgenomen dat als je de open source software gebruikt, jij je eigen code ook open source moet aanbieden. Bij dit soort licenties moet je er goed over nadenken of je open source software onder deze voorwaarden wil gebruiken.
Lees ook:
- Keiko’s Kijk: Log4J
