Voor het eerst in tien jaar was ik weer bij het Gartner-congres, al was het deze keer online. Mooie tijd om te kijken wat de nieuwe hype-woorden zijn en of ik ze al allemaal ken. Soort omgekeerde bull-shit-bingo. Veel IT-gerelateerde woorden en begrippen natuurlijk, te beginnen met composable dat een belangrijke rol kreeg in de eerste keynote. Verder kwamen op technologiegebied alle oude bekenden weer terug (AI, blockchain, IoT, edge). Weinig nieuws onder de zon, zoiets als DNA-opslag heeft nog tien jaar nodig voor we er gemakkelijk gebruik van kunnen maken.
Ik vond resilience (veerkracht) het mooiste begrip. Waar we de afgelopen tien jaar vooral agile (wendbaar) moesten zijn, moeten we nu resilient zijn, veerkrachtig. Mohammed Ali (fameuze bokser, voor de jongeren) had als motto ‘float like a butterfly, sting like a bee’. Hij danste om zijn tegenstanders heen, voortdurend stoten uitdelend. Mohammed Ali was een mooi voorbeeld van wendbaarheid. Maar een bokser die drie keer neergaat en elke keer weer opstaat en uiteindelijk wint, toont veerkracht, en dat hebben we in deze tijden hard nodig. Corona, lockdowns, economische tegenslagen, het klimaat en maatschappelijke onrust (‘turmoil’) kunnen ook stevige klappen uitdelen.
Wendbaarheid draagt bij aan veerkracht, maar het is bij lange na niet genoeg. Veerkracht kun je organiseren en veerkracht moet je organiseren, in ieder geval volgens Gartner en ik ben het hierin met Gartner eens. De beste manier om veerkrachtig te zijn, is natuurlijk om te voorkomen dat je geraakt wordt, of, second best, om te voorkomen dat de klap hard aankomt. Voilà, de terugkeer van scenarioplanning. Maar dat helpt niet tegen volkomen onverwachte gebeurtenissen. We zullen als organisatie iets moeten doen aan onze blinde vlekken. Hoewel er al jaren werd gewaarschuwd tegen de risico’s van een pandemie (en niet door de minsten: onder andere Bill Gates), kwam het pandemie-risico bij bijna geen enkele organisatie terug in de risicoanalyses. Risicoanalyse blijkt een enorm oogkleppenvak te zijn, in ieder geval in heel veel organisaties.
We moeten ons, dus, ook wapenen tegen klappen die we niet zien aankomen. Dan biedt antifragiel organiseren (lees dat boek van Nassim Nicholas Taleb!) mogelijkheden. Hoe dan ook, veerkracht wordt, net als wendbaarheid jaren geleden, een blijvertje. Goed om je in te verdiepen, goed om een eigen mening over te hebben en goed om een plan voor te hebben, want reken maar dat ze veerkracht komen verkopen, bij jou, of nog erger, bij je baas. Voor je het weet heb je naast dat huis-op-orde-programma ook nog eens een groot veerkrachtprogramma draaien. Dat zou de veerkracht van je organisatie zomaar te boven kunnen gaan.
Bart Stofberg is zelfstandig strategisch adviseur en organisatieveranderaar bij Out of the rabbit hole.
