Er zijn wagonladingen artikelen geschreven, ook wetenschappelijke, over de positieve invloed van ICT op de kwaliteit van de zorg. Harde bewijzen ontbreken echter veelal, vooral in Nederland. Ziekenhuizen zijn niet scheutig met het publiceren van de kwaliteit van de verleende zorg en dan is het moeilijk om een verband aan te tonen. Maar zelfs als het wel gepubliceerd wordt door de zorgverleners, zoals in de USA gebeurt, dan nog blijft het een zoektocht.
Laten we er voor nu maar van uitgaan dat het een goede zaak is voor de patiënt als ziekenhuizen automatiseren. Wat ik dan wil weten is of het voor grote ziekenhuizen moeilijker is om dat succesvol te doen dan voor kleine ziekenhuizen. Toegegeven, grote ziekenhuizen ontvangen meer patiënten. Dat is nu eenmaal de definitie van een groot ziekenhuis lijkt me. Maar is dat moeilijker te automatiseren? Ik vermoed dat dit niet het geval is. Het effect is natuurlijk wel groter bij grote ziekenhuizen als je het goed doet. Vanzelfsprekend zijn er ook ziekenhuizen die niet goed automatiseren. Maar die laten we voor het gemak maar even buiten beschouwing.
Grote ziekenhuizen bieden vaak meer moeilijke zorgverlening of hoog specialistische zorg. Is dat dan moeilijker te automatiseren? Ik vermoed van niet. Helemaal als we bedenken dat de huidige systemen hiervoor nog nauwelijks (beslissings)ondersteuning bieden. Dan zijn er natuurlijk de patiënten die meer dan één aandoening hebben, zoals COPD én hartfalen én diabetes. Hebben grote ziekenhuizen met het oog op de automatisering daar meer ‘last’ van dan kleine ziekenhuizen? Ik vermoed eigenlijk van niet. Wat het automatiseren eerder lastig maakt, is dat kleine ziekenhuizen de specialistische zorg verdelen met andere ziekenhuizen.
Een populair onderwerp in dit verband is de medicatieveiligheid in ziekenhuizen. Naar schatting bevat 40 procent van alle medicijnvoorschriften fouten. Hier valt veel winst te halen is de algemene mening wanneer men slim automatiseert. Hebben kleine ziekenhuizen daar minder last van? Ik vermoed van niet. Kortom: kleine ziekenhuizen staat qua automatisering voor dezelfde uitdaging als grote ziekenhuizen.
Wat ik nu zo merkwaardig vind, is dat het aantal ict’ers dat werkzaam is bij ziekenhuizen enorm varieert, van 8 ict’ers tot 291 ict’ers. De helft van de ziekenhuizen heeft minder dan 35 ict’ers in dienst, terwijl er bij 10 procent van de ziekenhuizen meer dan 150 ict’ers werken. De slimme lezer zal zeggen dat die ziekenhuizen met weinig ict’ers hun ICT uitbesteed hebben. Ik vermoed dat dit er weinig mee te maken heeft, omdat uitbesteding van ICT bepaald niet populair is bij ziekenhuizen in Nederland. Het komt slechts mondjesmaat voor. Werken ziekenhuizen dan zo goed samen op dit vlak? Helaas, ook dat komt eigenlijk niet (meer) voor. Het laatste initiatief op dit gebied, van de zogenaamde SAP-ziekenhuizen, is inmiddels een zachte dood gestorven.
Blijft de hamvraag: gaan die ziekenhuizen – met veel of weinig ict’ers – het met die automatisering dan wel redden? Ik vermoed eigenlijk van niet. Of dat erg is of niet, zal snel genoeg blijken.
Rube van Poelgeest is extern adviseur bij Project COCO22 van Raedelijn en commissaris bij Itium ICT. Tevens is hij lid van de cliëntenraad van Amsta.
