De Belastingdienst, Microsoft en de Politie behoren dit jaar tot de genomineerden voor de Big Brother Award, de jaarlijkse prijs voor de grootste privacyschender van Nederland. Ook het medisch laboratorium Clinical Diagnostics en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn voorgedragen. De nominaties zijn bekendgemaakt door burgerrechtenbeweging Bits of Freedom, die de prijs organiseert.
Big Brother Award
Vorig jaar ging de Big Brother Award naar DPG Media en de toenmalige minister van Financiën. Dit jaar kan het publiek stemmen op de vijf genomineerden voor de Publieksprijs, terwijl een vakjury zich buigt over de Expertprijs.
Bits of Freedom nomineerde de Belastingdienst vanwege het onrechtmatig inzetten van algoritmen. Volgens de organisatie lopen burgers hierdoor ernstige risico’s, omdat deze systemen kunnen discrimineren. Het toeslagenschandaal geldt daarbij als pijnlijk voorbeeld van de impact die foutieve en discriminerende algoritmen kunnen hebben op het leven van duizenden mensen.
Zeer intimiderend
De nominatie van de politie is gebaseerd op het monitoren van activisten via sociale media en het vervolgens thuis opzoeken van demonstranten zonder wettelijke grondslag. Volgens Bits of Freedom zijn dergelijke onaangekondigde huisbezoeken zeer intimiderend en zorgen zij voor een zogenoemd ‘chilling effect’, waarbij mensen afzien van deelname aan demonstraties uit angst voor repercussies.
Microsoft is genomineerd vanwege het leveren van diensten aan de Israëlische militaire inlichtingeneenheid Unit 8200. Volgens Bits of Freedom werd Microsoft-infrastructuur gebruikt voor het opslaan en analyseren van gegevens die zouden zijn ingezet bij het selecteren van bombardementsdoelen in Palestina. De betrokken data zouden zijn verwerkt in een Microsoft-datacenter in Middenmeer, in Noord-Holland.
Nominatie
Clinical Diagnostics kreeg een nominatie vanwege een groot datalek waarbij gegevens van circa 850.000 vrouwen werden buitgemaakt. Het gaat om deelnemers aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker en patiënten van huisartsen en privéklinieken. Volgens Bits of Freedom heeft het laboratorium de hack bijna een maand lang verzwegen, terwijl organisaties wettelijk verplicht zijn datalekken binnen 72 uur te melden.
Tot slot is de VNG genomineerd omdat zij gemeenten actief ondersteunt bij de overstap naar Microsoft-clouddiensten. Bits of Freedom wijst erop dat hierdoor privacyrisico’s ontstaan voor zowel inwoners als ambtenaren, onder meer vanwege Amerikaanse wetgeving zoals de Cloud Act, die Amerikaanse autoriteiten toegang kan geven tot gegevens.
Stemmen
Het publiek kan tot aan de uitreiking stemmen op de genomineerden. De prijsuitreiking vindt plaats op vrijdagavond 20 februari volgend jaar. Naast de Big Brother Awards reikt Bits of Freedom ook de Felipe Rodriguez Award uit, een positieve onderscheiding voor voorvechters van digitale rechten.