De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) legt Clearview AI een boete op van 30,5 miljoen euro en dwangsommen met een maximum van ruim 5 miljoen euro. Het Amerikaanse bedrijf dat diensten voor gezichtsherkenning aanbiedt heeft onder meer een illegale database met miljarden foto’s van gezichten, waaronder van Nederlanders.
Clearview is een commercieel bedrijf dat gezichtsherkenningsdiensten aanbiedt aan inlichtingen- en opsporingsdiensten. Klanten van Clearview kunnen camerabeelden aanleveren om erachter te komen wat de identiteit is van personen die in beeld komen. Clearview heeft hiervoor een database met ruim 30 miljard foto’s van mensen. Het bedrijf schraapt die foto’s automatisch van het internet en zet ze vervolgens om in een unieke biometrische code per gezicht. Dit gebeurt zonder dat deze mensen dat weten en zonder dat zij daarvoor toestemming gaven. Daarom is het overigens in ons land ook verboden om de diensten van Clearview te gebruiken.
Nooit meer anoniem
“Gezichtsherkenning is een zeer ingrijpende technologie, die je niet zomaar mag loslaten op iedereen ter wereld”, zegt AP-voorzitter Aleid Wolfsen. “Staat een foto van jou op internet, dan kun je in de database van Clearview terechtkomen en worden gevolgd. Dit is geen doemscenario uit een griezelige film. En ook niet iets dat alleen in China zou kunnen.”
Volgens Clearview leveren ze alleen diensten aan inlichtingen- en opsporingsdiensten buiten de Europese Unie (EU). “Dat is al erg genoeg”, zegt Wolfsen. “Laat dit vooral niet verder gaan. We moeten een heel duidelijke grens trekken bij verkeerd gebruik van dit soort technologie.”
Wolfsen onderschrijft het belang van veiligheid en de opsporing van criminelen door officiële instanties. Ook erkent hij dat technieken als gezichtsherkenning daaraan een bijdrage kunnen leveren. “Maar zeker niet door een commercieel bedrijf. En door daartoe bevoegde instanties alleen in zeer uitzonderlijke gevallen. De politie bijvoorbeeld moet dan de software en database zelf beheren, onder strenge voorwaarden en onder toeziend oog van de AP en andere toezichthouders.”
Diensten van Clearview zijn illegaal
Wolfsen waarschuwt: maak zelf ook geen gebruik van de gezichtsherkenning van Clearview. “Clearview overtreedt de wet en gebruikmaken van deze diensten is daarmee illegaal. Nederlandse organisaties die het gebruiken, kunnen dan ook fikse boetes van de AP verwachten.”
Volgens de AP overtreedt het bedrijf op een paar punten de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Het bedrijf had bijvoorbeeld de database nooit mogen aanleggen en is daarbij onvoldoende transparant.
Vooral de gekoppelde unieke biometrische codes zijn de Autoriteit een doorn in het oog, omdat dit biometrische gegevens zijn, net zo uniek als vingerafdrukken. Daarom is ook zowel het verzamelen als gebruiken ervan verboden. Er is een aantal wettelijke uitzonderingen, maar daar kan Clearview zich niet op beroepen.
Wat de Autoriteit steekt is dat het bedrijf de mensen die in de database staan bovendien onvoldoende informeert over het feit dat hun foto en biometrische gegevens in de database staan. Mensen die erin voorkomen hebben bovendien het recht om hun gegevens in te zien. Maar Clearview werkt niet mee aan inzageverzoeken.
Clearview kreeg al vaker boetes in de EU
Ook na onderzoek van de AP stopte het bedrijf niet met de overtredingen. Daar komt dus ook de opdracht van de AP vandaan om die overtredingen te beëindigen. Doet Clearview dat niet, dan moet het bedrijf bovenop de boete dwangsommen betalen van in totaal maximaal 5,1 miljoen euro.
Clearview is een Amerikaans bedrijf zonder vestiging in Europa. Andere privacytoezichthouders in Europa legden Clearview ook al een boete. Het bedrijf lijkt het gedrag echter niet aan te passen. Maast de boetes loopt er daarom ook een onderzoek of de bestuurders van het bedrijf persoonlijk verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor de overtredingen.
Wolfsen: “Zo’n bedrijf mag niet straffeloos doorgaan met het schenden van de rechten van Europeanen. Zeker niet op deze ernstige en massale wijze. We gaan nu onderzoeken of we de leiding van het bedrijf persoonlijk aansprakelijk kunnen stellen en kunnen beboeten voor het geven van leiding aan die overtredingen. Die aansprakelijkheid is er ook al als bestuurders weten dat de AVG wordt overtreden, bevoegd zijn om dat te stoppen maar dat nalaten en zo die overtredingen bewust accepteren.”
Clearview heeft geen bezwaar gemaakt tegen dit besluit en kan dus ook niet in beroep tegen de boete.
Tip:
- Franse miljoenenboete voor Clearview AI