Vrijwel alle gemeenten willen AI vaker inzetten. Tegelijkertijd vindt bijna de helft van de gemeentesecretarissen dat de gemeentelijke informatiehuishouding hiervoor nog niet op het juiste niveau is.
Dit blijkt uit onderzoek van Binnenlands Bestuur en de Vereniging van Gemeensecretarissen (VGS). Twee derde van de 85 gemeentesecretarissen die de enquête invulden, heeft hoge verwachtingen van AI. Zij scharen zich achter de stelling dat AI een gamechanger is.
Bijna alle gemeenten gebruiken AI. En er is geen enkele gemeente níet van plan om er in de toekomst meer mee te doen. De stelling dat AI een hype is en uiteindelijk niet veel impact zal hebben onderschrijft niemand. Wel beschouwt 20 procent het als niet meer dan een technologische ontwikkeling met handige tools. Nog eens 13 procent van de respondenten heeft nog geen idee wat de impact van AI zal zijn.
Efficiënter werken
De voornaamste kansen van AI ziet de ambtelijke top in efficiënter werken (92 procent). Dit naast het verbeteren van de dienstverlening (85 procent). “Het maakt grote hoeveelheden informatie snel en ‘in taal’ toegankelijk, waardoor ik het als assistentie voor onze medewerkers zie. Niet als vervanging.” Dat schrijft een gemeentesecretaris.
Minder hoge ogen gooit AI als oplossing voor het arbeidsmarkttekort (44 procent) en het maken van betere beleidskeuzes (35 procent). 28 procent meent dat AI kan helpen om de menselijke maat te versterken. Daarentegen denkt 7 procent dat de overheid juist meer op afstand komt te staan, doordat de menselijke maat verdwijnt bij de inzet van AI.
Onderzoek naar mogelijkheden
Negen van de tien gemeenten is van plan in de toekomst (meer) gebruik te maken van AI. Veel organisaties (60 procent) moeten nog bepalen voor welke toepassingen ze AI in de toekomst willen inzetten. Vaak geven ze aan dat er momenteel een onderzoek naar de mogelijkheden loopt.
Opvallend genoeg leent de gemiddelde gemeentelijke informatiehuishouding zich nog niet voor de genoemde toekomstplannen. Op de vraag of de informatiehuishouding op dit moment op een dusdanig niveau is, dat de inzet van AI-toepassingen op basis van gemeentelijke data mogelijk en zinnig is, antwoordt de helft ontkennend.
Risico’s
Onbekendheid met de mogelijkheden van AI staat het gebruik in de weg. Dat meent 64 procent van de ondervraagden. Onduidelijkheid over een rechtmatige inzet door gemeenten is een showstopper, vindt 40 procent. Morele bezwaren zijn volgens 21 procent een issue.
Als voornaamste risico van AI noemt 24 procent het gebrek aan transparantie over hoe AI tot een antwoord komt. Ook de onbetrouwbaarheid van AI-systemen en de mogelijkheid dat er een datalek ontstaat bij de invoer van privacygevoelige gegevens, worden veel genoemd als potentiële risico’s.