Razendsnel ging de opmars van Nederlandse bedrijven als Landis, WOL en AINO begin deze eeuw. Het succesverhaal eindigde snel. Vandaar de vraag: zullen investeringen in Generatieve AI (GenAI) ooit rendabel zijn?
Ronkende beloftes zijn geen onbekend verschijnsel in de IT. Het fascinerende verhaal ‘de Broncode’ over een uitvinding die zelfs Roel Pieper van de wijs bracht is er een voorbeeld van. Anno 2024 lezen we over de grootse beloftes. GenAI zal bedrijven transformeren. Daarom investeren technologiegiganten in AI-infrastructuur. Dat blijkt uit een rapport van Goldman Sachs. Maken zij de zelfde fout als bedrijven rond de eeuwwisseling? Tot nu toe hebben deze uitgaven immers weinig opgeleverd, stelt ComputerWoche.
“Er is een cruciale vraag: Welk probleem ter waarde van een biljoen dollar gaat GenAI nu eigenlijk oplossen?”. Dit vraag stelt Jim Covello, hoofd onderzoek bij Goldman Sachs. “Veel mensen vergelijken AI inderdaad met de opmars van het internet in 2000. Maar zelfs in zijn beginjaren was het internet een kostenefficiënte technologische oplossing. Een oplossing die e-commerce in staat stelde om dure, gevestigde oplossingen te vervangen.” (Hierbij merken we graag op dat het begrip e-commerce toen nog niet bestond.)
GenAI heeft een rendabiliteitsprobleem
Gezien de hoge toetredingsdrempel en de prijsontwikkeling van belangrijke componenten zoals GPU’s, is Costello sceptisch dat de kosten voor AI ooit zo ver zullen dalen dat de automatisering van een groot deel van de taken betaalbaar wordt. “De markt is te optimistisch over de kans op kostenverlagingen,” merkt hij op.
Ook Daron Acemoglu, professor aan het MIT, is sceptisch. Hij schat dat “slechts een kwart van de door AI bedreigde taken in de komende tien jaar kostenefficiënt geautomatiseerd kan worden”. Dit zou betekenen dat AI minder dan vijf procent van alle taken zal beïnvloeden. Daarnaast kan nog niet worden vastgesteld of de kosten van KI-modellen in de loop van de tijd daadwerkelijk zullen dalen, voegt de econoom eraan toe.
Open vraag
“Hoe lang investeerders tevreden zullen blijven met het mantra ‘Als je het bouwt, zullen ze komen’ blijft een open vraag,” aldus Covello van Goldman Sachs. Hij vermoedt dat het enthousiasme van investeerders zal afnemen als er in de komende 12 tot 18 maanden geen belangrijke toepassingen opduiken.
Van groter belang is volgens hem echter de winstgevendheid van bedrijven. Zolang de bedrijfswinsten robuust blijven, zullen de experimenten met KI doorgaan. Daarom verwacht hij, gezien de positieve economische ontwikkeling in de VS, niet dat bedrijven hun uitgaven aan KI-infrastructuur en -strategieën zullen terugschroeven.
Vergelijking met internet- en mobiele netwerken is misleidend
De leidende aandelenanalist Eric Sheridan uitte zich positiever over de huidige situatie: “Wie beweert dat de huidige euforie irrationeel is, ziet alleen de grote bedragen die nu worden uitgegeven in vergelijking met twee eerdere investeringscycli – namelijk de uitbreiding van de netwerkinfrastructuur eind jaren negentig en begin jaren 2000, die de ontwikkeling van Web 1.0 en desktopcomputing mogelijk maakte, en de uitbreiding van mobiele netwerken van 2006 tot 2012, die mobiele spectrums, 5G-netwerkapparatuur en de introductie van smartphones omvatte.”
Hierbij worden echter appels met peren vergeleken, legt Sheridan uit: “Het relevantere cijfer is de verhouding van de investeringen tot de gegenereerde inkomsten. Cloudcomputingbedrijven besteden momenteel meer dan 30 procent van hun cloudinkomsten aan investeringen, waarvan het grootste deel naar KI-initiatieven gaat. Voor de gehele technologiesector verschillen deze waarden niet wezenlijk van die van eerdere investeringscycli die veranderingen in het IT-gebruik door bedrijven en consumenten hebben aangestuurd.”
Killer app
Zijn collega Kash Rangan voegt er iets aan toe: “Elke IT-cyclus volgt een verloop dat bekend staat als IPA. Dat betekent: eerst de infrastructuur, dan de platforms en tenslotte de toepassingen. De GenAI-cyclus bevindt zich nog in de fase van de infrastructuurbouw. Het zal nog even duren voordat men de killerapplicatie vindt. Maar ik geloof dat we het zullen bereiken.”