De Nederlandse overheid zet een stevige stap richting digitale autonomie. Als alles volgens plan verloopt, ligt er eind volgend jaar een volledig uitgewerkt concept voor een soevereine overheidscloud, compleet met technologische keuzes en scenario’s voor implementatie. Dat bevestigt Ron Kolkman, voorzitter van het aanjaagteam Cloud, in een gesprek met Digitale Overheid.
Overheidscloud
Het initiatief maakt deel uit van de bredere Nederlandse Digitaliseringsstrategie. Demissionair staatssecretaris Van Marum (Digitalisering) kondigde eerder dit jaar aan dat er onderzoek loopt naar de haalbaarheid en inrichting van een cloudvoorziening die onder volledige Nederlandse en Europese zeggenschap staat. De wens om digitale soevereiniteit te versterken, zeker nu mondiale spelers zoals Amerikaanse hyperscalers de markt domineren, vormt een van de belangrijkste drijfveren achter dit onderzoek.
Marktplaats voor veilige cloudkeuzes
Het aanjaagteam Cloud onderzoekt daarbij niet alleen de technische kant, maar ook hoe overheidsorganisaties straks keuzes kunnen maken binnen één uniforme cloudarchitectuur. Een van de opties is het creëren van een ‘cloudmarktplaats’: een platform waar ministeries, gemeenten en andere overheidsinstanties kunnen kiezen uit oplossingen van zowel interne overheidsaanbieders als commerciële leveranciers die voldoen aan gezamenlijke Europese en Nederlandse afspraken.
Volgens Kolkman is het daarbij niet nodig om het wiel opnieuw uit te vinden. “Cloud is al duizenden keren uitgevonden. We hoeven dat wiel niet opnieuw uit te vinden. De technieken bestaan”, benadrukt hij. Daarom is inmiddels een brede marktdialoog gestart, waarbij leveranciers, integrators en kennisinstellingen worden uitgenodigd om mee te denken over de beste aanpak.
Noodzaak van minder afhankelijkheid
Een exacte datum waarop de overheid daadwerkelijk kan migreren naar een soevereine cloud is er nog niet. Wel hoopt Kolkman dat eind volgend jaar niet alleen het concept klaar is, maar ook de eerste, kleinschalige onderdelen al in gebruik kunnen worden genomen.
De urgentie is volgens hem duidelijk: Nederland is nog te afhankelijk van niet-Europese cloudleveranciers. Die afhankelijkheid brengt aanzienlijke risico’s met zich mee. “Dat gaat niet alleen over geopolitieke afhankelijkheid,” zegt Kolkman. “Het gaat ook over prijsstijgingen en strategische keuzes van leveranciers. Die risico’s kunnen we niet blijven nemen. We moeten dit nú doen.”
Groeiende marktdialoog
Met het naderende conceptdocument, de groeiende marktdialoog en de politieke aandacht lijkt 2025 een cruciaal jaar te worden voor de toekomst van de Nederlandse digitale infrastructuur.