Hoewel er in de Tweede Kamer al jaren zorgen bestaan over het gebruik van Amerikaanse clouddiensten door de overheid, blijven Nederlandse overheidsorganisaties op grote schaal vertrouwen op platforms als Microsoft 365 en Azure. Dat blijkt uit onderzoek van BNR onder zeventien grote overheidsinstanties, waaronder de UWV, DNB en het RIVM. Geen van deze organisaties is volledig gestopt met het gebruik van Amerikaanse technologie, en concrete afbouwplannen blijven uit.
Cloud
Vrijwel alle onderzochte organisaties maken gebruik van Amerikaanse clouddiensten, voornamelijk voor e-mail, samenwerking of data-analyse. Alleen de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zegt geen Amerikaanse cloud te gebruiken. Sommige instellingen, zoals de NZa, verwerken zelfs medische gegevens in deze platforms, ondanks de gevoeligheid en risico’s die daaraan verbonden zijn.
Afhankelijkheid
Privacy-experts waarschuwen al langer voor deze afhankelijkheid. Vincent Böhre van Privacy First noemt het “een glazen huis voor buitenlandse overheden”. Juridische bescherming, zoals opslag binnen de Europese Economische Ruimte, biedt volgens experts slechts schijnzekerheid. “Het maakt niet uit waar de server staat, als hij wordt beheerd door een Amerikaans bedrijf”, aldus tech-expert Bert Hubert.
Dat de zorgen niet ongegrond zijn, blijkt uit recente incidenten. Zo verloor de hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof in Den Haag de toegang tot zijn Microsoft-account na Amerikaanse sancties. Ook de Amsterdam Trade Bank raakte door sancties de toegang tot clouddata kwijt, tot tussenkomst van de rechter nodig was.
Persoonsgegevens
Hoewel veel organisaties stellen dat zij geen bijzondere persoonsgegevens in de cloud verwerken, blijkt dit in de praktijk moeilijk vol te houden. Volgens Hubert worden zogenaamd onschuldige gegevens al snel gevoelig in combinatie. Daarbij is pseudonimisering vaak niet afdoende.
Toch blijft beleid achter. De overheid stelt dat clouduse toegestaan is mits de veiligheid geborgd is. Een herziening van dit beleid wordt pas medio 2025 verwacht. Ondertussen klinkt de roep om actie luider. “Je moet nú overstappen”, zegt Böhre. “Wacht niet tot het te laat is.”