Serious gaming: enorme impact op kwaliteit van leven

Rafael Bidarra, onderzoeker aan de TU Delft, ziet in de zorg volop kansen voor serious gaming. Al benadrukt hij als wetenschapper wel het belang van goed onderzoek voordat een game daadwerkelijk wordt ingezet. Want er zijn al hypes genoeg, vindt hij.

Bidarra houdt zich al jaren bezig met serious gaming. Bij de TU Delft geeft hij leiding aan het Game Technology Research Lab. De gezondheidszorg heeft daarbij zijn bijzondere interesse. “Daarvoor is zowel een opportunistische als een idealistische reden”, vertelt Bidarra. “Allereerst vind ik het heel zinvol om games te ontwikkelen voor de gezondheidszorg, omdat je ziet dat het een enorme impact kan hebben op de kwaliteit van leven van mensen. Tegelijkertijd zitten er ook heel veel technologische uitdagingen aan. Alleen al de enorme hoeveelheid technologie die mensen tegenwoordig in de vorm van een smartphone in hun broekzak hebben, biedt zoveel mogelijkheden.”

Op dit moment is het Game Technology Research Lab van Bidarra bijvoorbeeld bezig met de ontwikkeling van een game die blinde kinderen leert om zich met behulp van geluid en headtracking te oriënteren. Een eerste prototype is al uitgetest door blinde kinderen bij zorginstelling Bartiméus in Zeist. “De kinderen reageerden heel enthousiast en we hebben goede feedback gekregen. Op dit moment werken we aan een nieuwe versie in samenwerking met het expertisecentrum Visio.”

Wat is op dit moment de rol van serious gaming in de zorg?

“Die is nog minimaal. In de praktijk wordt serious gaming in de zorg nog weinig ingezet. Er is een groot verschil met bijvoorbeeld farmacologische middelen. Daar zitten wereldwijd opererende bedrijven achter die enorm veel investeren in de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Er is ook veel meer controle: een nieuw medicijn wordt eerst jaren uitgetest voordat het op de markt komt. Zoiets zie je nog niet bij health games. Zo worden er allerlei health apps op de markt gebracht, met mooie beloftes, zonder dat daarnaar goed wetenschappelijk onderzoek is gedaan.”

Bij de health games is het nog het Wilde Westen?

“Een beetje wel, ja.”

Rafael Bidarra, onderzoeker TU Delft

Rafael Bidarra, onderzoeker TU Delft

In welke sectoren van de zorg worden serious games nu al ingezet?

“Je ziet in bijna alle zorgsectoren pilots met health games. In de ouderenzorg is bijvoorbeeld onlangs de Tovertafel van Active Cues geïntroduceerd, waarbij Alzheimerpatiënten gestimuleerd worden door bewegende beelden die op een tafel worden geprojecteerd. Het is bovendien een van de weinige serious games waarbij daadwerkelijk onderzoek naar het effect is gedaan. En bij onderzoek moet je dan niet denken aan de game-ontwikkelaars, maar aan gezondheidswetenschappers die naar de effecten van het spel kijken. Zij hebben immers verstand van de zorg en weten wat er in de hoofden van mensen met Alzheimer gebeurt. Wat dat betreft is het ontwikkelen van serious games voor de zorg een zeer mulitdisciplinair gebeuren.”

Worden serious games ook in de ziekenhuizen gebruikt?

“Ja, maar voornamelijk voor het trainen van het personeel. Zo is er bijvoorbeeld Underground van Grendel Games, een game waarmee chirurgen in opleiding met behulp van een Wii kunnen oefenen met laparoscopische chirurgie. Dat is bijzonder nuttig, omdat deze vorm van chirurgie heel precies is en extreem veel oefening vergt. Oefenen is echter saai en door middel van zo’n game kun je dat leuker maken. Op die manier oefenen chirurgen in opleiding meer .”

Waarvoor zijn serious games met name geschikt?

“Ik zou bij voorbaat geen enkel gebied in de gezondheidszorg uitsluiten. Wat bijvoorbeeld wel erg lastig is, is het veranderen van gedrag, zoals stoppen met roken, gezonder eten of meer bewegen. Ook zijn veel games mislukt omdat ze bijvoorbeeld te directief waren. Een game waarbij sprake is van een bestraffend vingertje, zoals een moeder die haar kind toespreekt, daar hebben mensen een hekel aan. Dan haken ze af. Je moet mensen juist stimuleren en belonen. Bijvoorbeeld door met levels te werken.”

Verwacht u dat de inzet van serious games de komende jaren zal toenemen?

“Ik heb wel het idee dat professionals in de zorg ervoor openstaan. Maar het kost gewoon tijd omdat je goed moet onderzoeken wat de effecten van een game zijn.”

Is het inzetten van serious games ook financieel aantrekkelijk?

“Bij sommige serious games is zeker sprake van een goede business case, al is het soms lastig uitzoeken omdat de sector best conservatief is. Wij hebben bijvoorbeeld samen met twee tandartsen een game ontwikkeld, die mensen met angst voor een tandarts afleidt tijdens de behandeling. Patiënten krijgen een 3D-computerbril op en met behulp van een controller spelen ze een game. Dat kan kostbare minuten per behandeling schelen. De game is helemaal toegesneden op deze toepassing. Het speelt zich onder water af, is heel rustig en er duiken niet onverwachts allerlei vijanden op. Want de bedoeling is juist dat mensen er rustig van worden. Probleem bij health games is dat je eerst moet investeren in de game en moet onderzoeken of de game werkt. Dat kost tijd en veel geld.”

Hoe ziet u de toekomst van serious games in de zorg?

“Ik verwacht dat er steeds meer gebruik zal worden gemaakt van serious games. We moeten echter wel uitkijken dat we de games er niet te snel doordrukken. Want als games hun pretenties niet waarmaken, worden mensen sceptisch en zeggen ze bij een volgende game dat het toch niet werkt.”

Gerelateerde berichten...