FNV-vicevoorzitter Kitty Jong noemt het “zeer verontrustend” dat uitkeringsinstantie UWV al sinds 2020 wist dat het de privacy van uitkeringsgerechtigden ernstig schond. Dat is veel eerder dan tot nu toe werd aangenomen. Ook werden ferme interne waarschuwingen bij herhaling genegeerd.
Vorige maand berichtte de NOS en Nieuwsuur dat het UWV op een illegale manier gegevens verzamelde om de locatie van mensen te achterhalen en zonder toestemming ‘cookies’ plaatste om fraude op te sporen. Daarmee overtrad het UWV op meerdere manieren de wet.
Stoppen met sleepnet
Kitty Jong: ‘Het is onbestaanbaar dat het UWV willens en wetens een systeem in stand hield waarvan het wist dat het de rechten van mensen schond. Wéér verzamelt de overheid illegaal gegevens van burgers nog vóórdat duidelijk is of ze iets hebben misdaan. Het UWV moet alle dataverzameling voor opsporing en handhaving direct stoppen. We overwegen een kort geding om dat voor elkaar te krijgen.’
Niet de eerste misstap
Het is niet bepaald de eerste keer dat de overheid met het gebruik en verzamelen van digitale gegevens de fout in gaat. Dat gebeurde ook bij SyRI een systeem dat fraude moest opsporen. De rechter verbood SyRI in een zaak tegen de Staat die de FNV samen met haar partners in de zogenaamde SyRI-coalitie, aanspande. De FNV bereidt op dit moment een nieuwe rechtszaak voor tegen de Staat over een ander landelijk opsporingssysteem tegen fraude: het LSI. Mogelijk zijn de illegaal verkregen gegevens van het UWV ook voor dat systeem gebruikt.
Krediet verspeeld
In de berichtgeving van de NOS gaf de Landelijke Cliëntenraad vandaag aan begrip te hebben voor het UWV. De organisatie zou het moeilijk hebben om alles technisch bij te benen. Voor de FNV is na alle genegeerde interne waarschuwingen bitter weinig ruimte voor begrip. Jong: “De toeslagenaffaire in 2017 en het SyRI proces in 2020 hebben allang laten zien dat het serieus mis kan gaan. Daar had het UWV direct op moeten reageren. De overheid moet écht stoppen burgers op voorhand als vijand te zien en handelen op basis van vertrouwen.”
