Zij is intens gelukkig als software-architect bij de Belastingdienst. Na drie decennia in de hoogste regionen van de Nederlandse softwarebouw heeft Betsy Pepels haar plek gevonden in Apeldoorn.
Paspoort
14 augustus 1960, geboren te Geleen
1978 – 1985, Natuurkunde en Informatica, Radboud Universiteit Nijmegen
1985 – 2007, Radboud Universiteit, Open Universiteit, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Onderzoeker/Docent
2007 – 2012, Getronics en later Capgemini, expert Model Driven Software Engineering bij het project Toeslagen
2012 – heden, Belastingdienst, Architect Model Driven Software Engineering, Centrum voor Applicatie Ontwikkeling, ingezet bij Toeslagen
Wat doet u, basaal uitgelegd?
Eigenlijk ben ik een softwaretechnoloog die mensen en organisaties kan meenemen, werkend op het grensvlak van research en toepassing. De functie heet ‘Software Architect’, maar ik ben niet in een hokje te stoppen. Voor de grote systemen van de Belastingdienst, zoals voor Toeslagen en de systemen van Blauw (Inkomstenbelasting burgers), werk ik aan het bedenken en bouwen van software om automatisch software te maken. We hebben het rekenhart van Toeslagen gebouwd, waar wordt uitgerekend wat burgers ontvangen, met een innovatieve manier van software ontwikkelen.
Mag ik dat vertalen met softwarerobotjes?
Ja, zo kun je het uitleggen. Robotjes die al dat priegelwerk van het schrijven van code voor hun rekening nemen. Oftewel: wij maken een taal, die lijkt op een taal van een wet. We beschrijven wat een systeem zou moeten doen in die taal en drukken op een knop, waarna die software eruit rolt.’
Gaat dat altijd goed?
Heel veel beter dan handmatig schrijven. Als die robotjes eenmaal gereed zijn, heb je er geen werk meer aan. Je hebt dus heel veel minder werk te doen, bent sneller klaar. Grootste voordeel is het snel kunnen doorvoeren van wijzigingen. Onze democratie leidt als gevolg van compromissen tot ingewikkelde belastingwetten. Maar voortdurend ontstaan wijzigingen, compromissen op compromissen. Met automatisch software ontwikkelen kun je dus heel snel een wijziging doorvoeren die vanuit de democratie is opgedragen.
Toch heeft staatssecretaris Wiebes gevraagd om even pauze te nemen met wetswijzigingen, omdat anders jullie ICT in de soep draait?
De Belastingdienst draait op heel veel systemen en onze methode is alleen nog toegepast op toeslagen. Een veel groter deel van de dienst programmeert nog handmatig en over die systemen gaan de meeste stukken.
Er zijn veel ict-problemen bij de Belastingdienst en andere overheden gemeld. Kunnen die verminderen of verdwijnen?
Politiek en bestuurlijk zeg ik daar uiteraard niets over. Technisch gezien ben ik daar heel optimistisch over. Vergis je niet in onze omvang en gevoeligheid. We betalen bijvoorbeeld 8 miljoen toeslagen per maand uit. En een kleine fout komt al in de media, veel eerder dan een kleine fout bij Achmea of ING. De precisie is dus heel groot en dat is ons uitgangspunt.
U bent een voorloper. Als bedrijven u een mooi aanbod doen, vertrekt u dan?
Het is ontzettend boeiend om hier te werken, omdat er zulke gedetailleerde vereisten zijn als gevolg van politieke wensen. Het werken in de spotlight vind ik juist fantastisch. Financiële instellingen hebben dat niet. Wij werken bovendien voor 17 miljoen Nederlanders en 1,5 miljoen bedrijven. Die aantallen klanten haal je nergens anders binnen Nederland. Het raakt ook de individuele burger, mensen die de toeslagen hard nodig hebben.
Is de publieke zaak belangrijker dan elders een hoog salaris pakken?
Voor veel geld stap je na je vijftigste niet meer op en ik word hier goed beloond. Voor mij telt: kan ik mijn passie kwijt, werk ik met fijne collega’s, vind ik gehoor bij mijn klanten? Dat is allemaal geweldig hier. De strategische vraag vanuit mijn organisatie valt samen met mijn ervaring en drive, een prachtige uitdaging. Ik heb schouders van reuzen om op te staan, collega’s en academische onderzoekers. Voor mij geen hippe start-up ook. De cultuur hier bevalt me geweldig.
Ik werkte eerder bij Getronics (later Capgemini). Getronics won het toeslagen-project en dat kwam dus bij Capgemini. Maar Cap bepaalde de invulling van mijn werk. Als gedetacheerde voelde ik sterk de druk van de winstgerichtheid, wat leidde tot een verkeerde dynamiek. Je kunt niet klant én aandeelhouder goed dienen.
De vrijwillige vertrekregeling – ‘Grote Schoonmaak’ – trok teveel enthousiastelingen. Ook bij jullie?
Nee, niemand van ons maakt er gebruik van. Voor mij was die regeling ook ontzettend aantrekkelijk, maar ik heb het gewoon enorm naar mijn zin. Sinds wij zo’n grote steun van de leiding hebben, ga ik elke dag met nieuwe kansen in zicht erheen. Je kunt bij dergelijke innovatie niet zonder grote MT-steun. Dan vind ik het jammer dat het vijf uur is, ook al begon ik om half acht.
Een immense passie voor ict?
Het is ook een kick om te merken dat mijn opvatting bij het allereerste programmeren in 1979 nu realiteit wordt. Ik begon met Algol 68 op het mainframe van de universiteit, waarop VM/CMS draaide. Het trof me hoe dom computers zijn. Dat moest veel beter kunnen, op een manier die veel meer lijkt op de menselijke gedachtewereld. Aanvankelijk zocht ik dat in functionele programmeertalen. Uiteindelijk kwam ik dicht bij de business, hun wensen direct vertalen. Het technisch gedoe moet je één keer vooraf goed regelen. Die visie breng ik nu, na 35 jaar carrière, echt in praktijk. Dat idee vind ik fascinerend.
Waarom lukt het nu pas?
De technologische uitdagingen zijn groot. Je ziet dat de benodigde hulpmiddelen nu pas uit de researchsfeer komen en richting mainstream gaan. Zoals een Language Workbench, waarmee je de taal vastlegt en de hele ontwikkelomgeving inricht. Daarnaast heb je mensen nodig die zowel ervaring hebben met informatica-research als met grote bedrijfskritische systemen. Er zitten hier ook relatief veel mensen die uit research afkomstig zijn. Heerlijk!
Waar gaan uw functioneringsgesprekken nog over?
Over mijn wensen voor de toekomst: hoe we dit verder uitbreiden over de organisatie. Wat ik wil bereiken met toepassing van onze methode elders. Om nieuwe hooggekwalificeerde mensen te kunnen aantrekken, interne werving en bijscholing te doen. Smart KPI’s daarvoor afspreken, heel professioneel. Veel zaken worden hier goed geregeld.
Wanneer bent u creatief?
Ik kan het bijna niet stopzetten. Dat is een zegen, maar ook een vloek: dat je niet kunt stoppen. Ouder worden helpt om het in de hand te houden. In mijn jonge jaren was de combinatie van geestdrift en out-of-the-box denken heel vermoeiend voor collega’s. En mijn partner heeft die fascinatie ook, is thuis nog met werk bezig en dan gun je elkaar de ruimte. En je moet op tijd afspreken te stoppen.
De Belastingdienst ging ook over naar agile teams. Moeizaam?
Ja, via het SAFe-model. Hiërarchische sturing is vervangen door zelfsturing. Dat werkt, vooral bij ons onderdeel. Elke drie maanden komen we met de 13 teams van zo’n acht personen bijeen voor de grote planning en afstemming. Dat werkt sowieso beter dan dat op directieniveau wordt overlegd wat we moeten gaan doen om dat hiërarchisch aan te sturen. Met een planningshorizon van 18 maanden, dat werkte niet. Nu is het veel beter…’
