Wat jarenlang gold als een taaie, weinig flexibele hoek van de IT – het domein van mainframes – komt weer onder de aandacht. Niet omdat bedrijven massaal afscheid nemen van hun oude systemen, maar omdat ze ontdekken hoe artificiële intelligentie die infrastructuur kan moderniseren en optimaliseren. “Een mainframe is onderdeel van onze hybride aanpak staat.”
Twee recente aankondigingen zijn veelzeggend. Een eerste is van enkele maanden geleden en kwam van de financiële groep Belfius dat onlangs een upgrade van hun IBM mainframe-systeem aankondigde. Die ging naar model z16. Terwijl sommige organisaties afstappen van hun mainframes, zijn er evenveel die ermee doorgaan.
De kracht van mainframes is dat ze enorme dataworkloads, zoals grote hoeveelheden financiële transacties, efficiënt kunnen verwerken met hoge prestaties, zo stelt Johann Ahrens, directeur IT-infrastructuur & cloud bij Belfius, naar aanleiding van hun mainframe-upgrade. “Een mainframe is erg betrouwbaar en heeft een zeer hoge beschikbaarheid, dankzij de ingebouwde redundantie. Het is snel en gemakkelijk schaalbaar en heeft een hoge mate van beveiliging”, aldus de directeur, die aangeeft dat hun mainframe nog altijd de backend is die het grootste deel van de bedrijfsservices bevat.
Daar is nummer 17
Terwijl Belfius onlangs naar z16 migreerde, kondigde IBM – de tweede recente aankondiging – enkele weken geleden een nieuw mainframe-model aan: de z17. Deze moet (grote) bedrijven toelaten om on-premises hun eigen AI-modellen te draaien. De machine is namelijk ontworpen met het oog op kunstmatige intelligentie en kan, volgens de leverancier, meer dan 250 use cases voor de technologie draaien, waaronder AI agents en generatieve AI.
De aankondigingen blijven best opmerkelijk. Mainframes behoren tot de oudste pilaren van de IT-wereld en draaien vaak al tientallen jaren in de financiële sector, overheid en industrie. Ze zijn inderdaad robuust, veilig en uiterst betrouwbaar – eigenschappen die ze onmisbaar maken voor mission-critical applicaties. Maar de keerzijde is bekend: legacy code, vaak geschreven in COBOL, en beperkte kennis bij jongere generaties IT’ers. Tel daarbij op dat pakweg 30% van het gemiddelde IT-budget dat volgens het bureau HFS Research nog altijd opgaat aan het onderhouden van deze systemen, en het is duidelijk waarom de roep om modernisering steeds luider wordt.
Daar is AI
Wat nu verandert, is dat generatieve AI-tools op de markt komen die het mogelijk maken om die modernisering daadwerkelijk aan te pakken – zonder de stekker uit het mainframe te trekken. Zo lanceerden IT-partijen als Capgemini en Rocket Software onlangs AI-gedreven hulpmiddelen om oude code te analyseren, herwerken en automatiseren. Denk aan het omzetten van de oude programmeertaal Cobol naar moderne programmeertalen en het opschonen van verouderde databases. Of zelfs aan AI-hulpmiddelen voor anomaliedetectie, natuurlijke-taalinterfaces en zelfs training van nieuw mainframe-talent.
Een voordeel van generatieve AI is het vermogen om complexe code en systeemlogica uit te leggen in begrijpelijke taal. “Het is het feit dat mainframe-operaties nu in eenvoudige bewoordingen kunnen worden uitgelegd aan mensen zonder mainframe-achtergrond”, aldus Milan Shetti, CEO van Rocket Software.
Voor CIO’s betekent dit dat ze meer grip kunnen krijgen op hun zogenaamde technical debt – een probleem dat volgens HFS Research bij de Global 2000-bedrijven maar liefst tussen de 1,5 en 2 biljoen kost. Die tech debt is niet alleen kostbaar, maar vormt ook een bedreiging voor innovatie en wendbaarheid. “Het is niet zozeer een gewicht, maar een tikkende tijdbom”, aldus het rapport van HFS.
Meer mogelijkheden voor modernisering
Hoewel veel organisaties eerder experimenteerden met migratie van mainframe naar cloud – vaak via rehosting – blijken zulke trajecten zelden een echte exit op te leveren. De komst van AI verandert dat speelveld. Volgens IT-dienstverleners als Capgemini leidt generatieve AI tot meerdere moderniseringsroutes: van refactoring tot volledige herbouw of integratie in hybride cloudomgevingen. Dit laatste kan dan het voordeel van schaalbaarheid bieden zonder dat mission-critical toepassingen hun stabiliteit verliezen.
John Schick van marktonderzoeksbureau ISG bevestigt dat AI zowel voor organisaties als voor mainframe-consultants nieuwe deuren opent: “De functies die mainframes altijd al vervulden blijven essentieel, en GenAI biedt nieuwe manieren om hun waarde te maximaliseren.”
IBM speelt hierop in met zijn nieuwe z17-mainframe, uitgerust met krachtige Telum II AI-processoren. Daarmee zet het bedrijf een volgende stap in AI-native infrastructuur. De z16 leverde volgens de fabrikant al recordresultaten op, en IBM verwacht met de z17 dezelfde lijn voort te zetten.
Concrete resultaten
De praktijk toont intussen aan dat generatieve AI geen toekomstmuziek meer is in IT-omgevingen. Banken zoals Goldman Sachs, Bank of America en Citigroup boekten met AI-geassisteerde codeertools, zoals GitHub Copilot, efficiëntiewinsten tot wel 20%, volgens HFS. En volgens een onderzoek van Publicis Sapient is vier op de vijf IT-beslissers van plan om AI-coding assistants in te zetten voor het beheren en moderniseren van legacy-systemen.
De inzet van AI op mainframegebied betekent dus niet per se een afscheid van het verleden, maar moet eerder een slimmere manier bieden om het verleden toekomstbestendig te maken. Voor bedrijven die afhankelijk zijn van hun mainframe voor cruciale processen – van transactieverwerking tot compliance – biedt AI een manier om vernieuwing te omarmen zonder risico’s te nemen.
En tegelijk is het mainframe doorgaans niet de enige infrastructuur. “Wij geloven dat een hybride aanpak nodig is om het optimale doelplatform voor een applicatie te kiezen”, bevestigt Johann Ahlers van Belfius. “En dat betekent: cloud, gedistribueerde systemen en/of mainframe.”
Nieuw talent
En misschien nog belangrijker: AI verlaagt de drempel voor jong talent om zich met legacy-systemen bezig te houden. Door complexe code begrijpelijk te maken en ontwikkelaars te ondersteunen met slimme assistenten, kan het mainframe weer een interessante plek worden voor IT’ers.
En dan is er natuurlijk ook de pragmatische benadering, want tegelijk is het niet zo eenvoudig om van zo’n mainframe over te schakelen. “Het migreren van al die functionaliteit naar een ander platform vereist een belangrijke ontwikkelings- en testinspanning”, erkent Johann Ahlers. “De kosten en risico’s van zo’n migratie zijn aanzienlijk.”
Tip: IBM en Scuderia Ferrari HP lanceren vernieuwde app voor ultieme sportbeleving