In de vaak conservatieve wereld van het voetbal is PSV op geheel eigen wijze aan het pionieren met AI. Niet door alle trainers eruit te gooien en voortaan alle trainingen te laten verzorgen door voetbal-GPT, maar door goed te kijken naar wat er mogelijk is en uit de legio opties precies dátgene te kiezen dat past bij het opleiden van jong talent wereldwijd. En zo kan het gebeuren dat een Engelstalige trainer ineens vloeiend Grieks, Koreaans en Portugees spreekt.
Technologie moet het voetbal vooral niet in de weg lopen. Tegelijk is het voor Mitch van Gellekom, manager van de PSV Coaching Academy, inmiddels niet meer weg te denken bij het klaarstomen van de grootste talenten. “We doen natuurlijk al heel veel met videoanalyse, we hebben hier op ieder veld camera’s staan die iedere sessie opnemen voor latere analyse.”
“Daarnaast gebruiken we GPS-trackers in de shirtjes waar we ook de nodige data mee verwerken”, vervolgt hij. “Ik wil maar zeggen, we gebruiken digitale technologie volop, maar we willen onze trainers tegelijk zoveel mogelijk vrijwaren van tijd achter de computer. Die gasten willen gewoon op het veld staan.”
De oplossingen van e-learningbedrijf Flowsparks spelen een sleutelrol bij het ontsluiten van de voetbalkennis die de club uit Eindhoven heeft opgebouwd. Dit platform stelt PSV in staat om op laagdrempelige wijze digitale trainingen te maken en wereldwijd te delen, op zo’n manier dat de inhoudelijk experts zo weinig mogelijk last hebben van digitale drempels.
Tip: Neemt Artificial Intelligence de Servicedesk volledig over?
Zelfstandig trainingen ontwikkelen
Tijs van Straten, van het bedrijf: “Wij leveren een auteurstool waarmee Mitch en zijn team zelfstandig digitale trainingen kunnen ontwikkelen, zonder dat ze technische experts hoeven te zijn. Zij hebben de inhoud, wij leveren de vorm en zorgen dat het technisch, grafisch en didactisch helemaal goed is ingericht.”
Van Gellekom: “In het huidige voetbalecosysteem is het bieden van hoogstaand didactisch materiaal voor ons een belangrijke bron van extra inkomsten. Multiclubholdings zoals de City Football Group hebben een groot strategisch voordeel, want ze bezitten meerdere clubs en kunnen talent strategisch ontwikkelen en doorstromen naar andere clubs onder hun paraplu. PSV heeft die optie niet, wij zijn een stichting.”
Het voordeel van deze stichtingsconstructie is dat de Eindhovense trots niet zomaar kan worden overgenomen door Russische of Emiratische oligarchen. Aan de andere kant betekent het dat PSV evenmin andere clubs kan kopen en een eigen multiclubholding kan beginnen.
Talent opleiden en verkopen
“Onze werkwijze bestaat uit talent opleiden”, zegt Van Gellekom. “De besten spelen een paar jaar bij ons in het eerste elftal. Misschien dat ze nog een paar jaar voor Oranje spelen, maar daarna gaan ze verder de wijde wereld in, zoals Cody Gakpo”. Deze speler (op de foto bovenaan) werd in 2022 voor een bedrag van minstens 42 miljoen euro verkocht aan FC Liverpool, al zongen in de Britse media bedragen rond van meer dan 50 miljoen als je allerlei bonussen erbij optelt. PSV bevestigde het bedrag niet, maar algemeen directeur Marcel Brands noemde het destijds een ‘recordtransfer’.
Om talent klaar te stomen voor grote transfers en daaraan te verdienen, is het belangrijk om een gedegen opleidingstraject te hebben. PSV traint talent in-house, en heeft daar de eigen Coaching Academy voor opgericht. Die doet echter meer dan lokale vedettes klaarstomen. “Onze Academy is ook bedoeld om onze kennis wereldwijd commercieel te ontsluiten.”
Met een team van vijf vaste medewerkers en 16 trainers werkt Van Gellekom aan partnerships met clubs over de hele wereld. “Dergelijke partnerschappen zijn voor ons essentieel. We exporteren onze methodes en werkwijzen naar die partnerclubs. Dat zorgt niet alleen voor extra inkomsten, maar ook voor invloed in een grenzeloze voetbalwereld.”
Interpretatie verschilt enorm
“We kunnen wel heel ingewikkeld doen over voetbal, maar uiteindelijk wil iedereen tegenwoordig op dezelfde manier spelen”, aldus de manager van de Coaching Academy. “Allerlei verschillende clubs hanteren op elkaar gelijkende spelprincipes en dezelfde tactische onderlegging om effectief en attractief voetbal te spelen. Dat is dus allemaal niet zo’n geheim. Maar de interpretatie kan enorm verschillen.”
Flowsparks voorziet in een keur aan Learning Formats, onder te verdelen in drie hoofdsmaken die ieder één werkvorm centraal stellen. Allereerst is daar Tasksteps, ofwel taakgeoriënteerde opdrachten waarbij de student stap-voor-stap een reeks handelingen moet aanleren. Ook is er Storywise, met verhaalgedreven opdrachten waarbij deelnemers keuzes moeten maken in bepaalde scenario’s.
Tenslotte voorziet OnTheSpot in methoden voor het leren nemen van razendsnelle beslissingen. Daarbinnen zijn allerlei vormen te bedenken, van vragenlijsten, tactiekborden, video-analyses, quizzes tot presentaties. Content die elders is gemaakt (bijvoorbeeld door een video-editor of animator), is gemakkelijk te importeren.
Op het veld nog even iets opzoeken
Voor PSV is het belangrijk dat het lesmateriaal gemakkelijk te raadplegen is op een telefoon of tablet. Het ‘klaslokaal’ is namelijk een voetbalveld en de trainers –doorgaans geen whizzkids– willen nog ‘even snel’ iets kunnen opzoeken of nakijken. In het geval van PSV zit er ook een spelelement in waarmee trainers sterren kunnen verzamelen.
“We hebben Flowsparks gevraagd dat erin te zetten, het past ook goed bij het motto dat we hebben: Creating Stars Together“, zegt Van Gellekom. Van Straten van Flowsparks: “Als klant kun je het leerproduct dat je gebruikt helemaal branden zoals je wilt. Wij zijn dus niet de domeinexpert, maar leveren de vorm waar je de kennis in kunt gieten.”
Veel klanten van Flowsparks gebruiken de oplossing voor interne opleidingen. PSV is enigszins een speciaal geval omdat ze de technologie gebruiken voor commerciële doeleinden, ook richting het buitenland. De maatschappelijke functie is overigens niet vergeten, want de oplossing die PSV heeft laten ontwikkelen, zit didactisch zo goed in elkaar dat trainers deze kunnen inzetten om zichzelf bij te spijkeren en daarmee de benodigde KNVB-licentiepunten kunnen verdienen die ze elke paar jaar moeten halen. Van Gellekom: “Het commerciële voordeel combineren we zo met onze educatieve rol.”
‘AI kan niet bepalen wat goed of fout is’
Flowsparks is net als vele anderen op AI gedoken en biedt nu bijvoorbeeld een co-auteur die assisteert bij het maken van lesmateriaal. Deze ondersteunt de (menselijke) auteur bij het creëren van digitale trainingen. De belofte is dat het opzetten van een e-learningmodule hiermee drie keer zo snel kan.
Je zou misschien denken dat PSV daar helemaal induikt, maar dat is niet zo. De toepasbaarheid voor het voetbal is momenteel beperkt, vindt Van Gellekom. “Voetbal draait om interpretatie. AI kan niet bepalen wat ‘goed’ of ‘fout’ is, want dat verschilt per situatie en trainer. Het is niet voor niets dat je tijdens een WK miljoenen bondscoaches hebt die meekijken thuis of in de kroeg. Maar voor praktische toepassingen is het enorm waardevol.”
De grootste meerwaarde van AI ziet PSV momenteel in vertalingen en voice dubbing. “Onze trainers werken vaak met video’s. Een trainer kan nu bijvoorbeeld een uitlegvideo opnemen in het Engels, waarna AI zijn stem bijna perfect vertaalt naar Grieks of Portugees. Zelfs intonatie en accent worden meegenomen, je weet niet wat je hoort.” Voor clubs in landen als Korea en Brazilië is dat een enorm voordeel. “Een trainer wil op het veld snel iets opzoeken. Als die content beschikbaar is in zijn eigen taal, verhoogt dat de efficiëntie én het begrip.”
Specifieke behoeften
Voor Tijs van Straten van Flowsparks is PSV een bijzondere klant. “De sportwereld kent andere uitdagingen dan bijvoorbeeld logistiek of chemie, waar wij ook actief zijn. Maar juist doordat PSV zulke specifieke behoeften heeft, zoals voice dubbing en visueel georiënteerde trainingen, pionieren we samen.” Dat betekent dus niet op elke hype springen, maar heel streng selecteren op de mogelijkheden die voor de club meerwaarde bieden.
Lesvormen op bestelling is mogelijk, met de belangrijke kanttekening dat andere klanten daar ook de meerwaarde van inzien. Van Gellekom: “We kunnen onze wensen bespreken, waarna Flowsparks bekijkt of ze breed toepasbaar zijn voor hun klantenkring. Als dat het geval is, wordt het ontwikkeld. Zo hebben wij geholpen bij de DeepL-integratie, waarmee we cursussen snel naar meerdere talen kunnen vertalen. Deze implementatie heeft uiteindelijk geleid tot het idee om met behulp van AI voicedubbing toe te passen.”
Als je van Gellekom vraagt groot te dromen, ziet hij allerlei andere AI-toepassingen voor voetbaltraining. Videomateriaal laten analyseren om tot nog meer inzichten te komen, balltracking en loopdata combineren om de workload en fysieke ontwikkeling van iedere speler te monitoren en te plotten. “Maar zover is het nog niet, de voetballerij is behoorlijk conservatief.” Voorlopig is een trainer die dankzij AI meertalig is, een grote eerste stap. Maar wel een bewust genomen stap.