Op donderdagmiddag 20 december 2018 schreef minister Bruins van VWS een brief aan de Tweede Kamer met als titel ‘Elektronische gegevensuitwisseling in de zorg’. Die brief ontlokte de NRC in een hoofdcommentaar de volgende kwalificatie “Minister Bruins kondigt de grootste ict-verbouwing aan sinds de sof met het Elektronisch Patiëntendossier”.
Beste lezers van dit magazine: U bent, met uw achtergrond, verplicht om deze brief te lezen, en dan vooral de bijlagen, die informatief zijn over de achtergrond en een goed historisch overzicht geven over het politieke speelveld met marktwerking en privacy in de zorg als hoofdthema. Samengevat komt het erop neer dat er NEN-normen komen voor zowel leveranciers van zorgsoftware als leveranciers van zorg (ziekenhuizen, huisartsen enzovoort). Deze normen moeten “onderdeel worden van de kwaliteitsborging van zorgaanbieders en rand voorwaardelijk worden voor het mogen leveren en toepassen van ICT-systemen. (…) Koepels en zorgaanbieders kunnen inkoopkracht richting leveranciers realiseren door gezamenlijk eisen te formuleren. (…) Als een zorgorganisatie en ook de betrokken koepel er met een leverancier toch niet uitkomt, dan organiseert VWS een escalatieoverleg onder leiding van de SG met koepels, leveranciers en betrokken zorgaanbieders.”
Zorginstellingen kunnen niet langer langs de kant wachten: “Systemen binnen instellingen moeten in de toekomst altijd digitaal zijn gekoppeld, zodat, daar waar toestemming is verleend door de patiënt, integraal inzicht in alle gegevens van die patiënt ontstaat voor behandelend zorgprofessionals. (…) Ik ga met NEN in gesprek over de mogelijkheden om ook hiervoor normen te ontwikkelen.” Dat is ferme taal en ik kan niet anders dan de minister complimenteren met deze in mijn ogen onontkoombare stap. Er zijn nog slechts twee hordes te nemen voordat deze maatregelen vruchten gaan afwerpen.
De eerste is natuurlijk de politiek. U herinnert zich ongetwijfeld nog de discussie over het LSP. Marktwerking en privacy stond daarbij bovenaan het lijstje met veel spraakverwarring omtrent privacy, zoals dat nu weer dreigt te ontstaan. Ten aanzien van marktwerking bleek met name de PVDA bij vorige discussies een voorstander van weinig overheidsbemoeienis. Nu stelt Bruins (VVD!) dat marktwerking in Nederland vaak niet werkt omdat “Het voor zorgaanbieders niet makkelijk (is) ervoor te zorgen dat de verschillende systemen binnen de instelling, vaak van verschillende ICT-leveranciers, met elkaar te koppelen zijn. Er is in de meeste deelsectoren maar een beperkt aantal leveranciers met veel marktmacht. Het ontbreekt de zorginstellingen daardoor aan inkoopkracht.” Niet bepaald een klassiek ‘liberaal’ standpunt! Dat belooft een goede discussie te worden in Tweede én Eerste Kamer.
Stel dat een en ander de beide Kamers overleeft, dan rest nog de uitvoerbaarheid, zoals de sancties voor softwareleveranciers én zorgaanbieders die niet voldoen aan de NEN-normen. Hier wil ik even in de herinnering roepen dat 50 ziekenhuizen in Nederland gebruikmaken van Chipsoft. Wanneer Chipsoft wordt verboden, kunnen 50 ziekenhuizen geen zorg meer leveren. Of wanneer ZorgDomein niet voldoet – marktleider voor verwijssoftware van huisarts naar ziekenhuis – kan 95 procent van de huisartsen patiënten niet meer (elektronisch) verwijzen.
Toegegeven, er zijn wat hobbels, maar het initiatief van minister Bruins verdient in mijn ogen niets dan lof. Ik voorzie een hete zomer.
