Het werd aangekondigd als de intellectuele variant van Rico vs. Badr: Mark Rutte in debat met Yuval Noah Harari op het World Economic Forum. Het onderwerp: de toekomst van de mensheid in het licht van de digitale revolutie. Er stond dus nogal wat op het spel. De twee kemphanen kregen zelfs bijnamen in de media. Het AD sprak van de ‘doemdenker versus het blije ei’. Het NRC hield het op de ‘doemprofeet versus de rasoptimist’.
Zelf was ik vooral verrast om onze premier ineens op dit wereldtoneel te zien als ambassadeur van een positieve digitale toekomst. In Nederland heb ik hem nog niet heel vaak over dit onderwerp gehoord. Heel positief dus dat hij binnen op het World Economic Forum deze rol wil pakken. Rutte is een uitstekende debater, dus daar maakte ik me geen zorgen over. Maar welke visie zou hij tegenover de dystopische scenario’s van Harari zetten? Vol nieuwsgierigheid opende ik de livestream vanuit Davos.
De eerste vijfentwintig minuten was Noah Yuval Harari aan het woord. Zijn verhaal over de toekomst is waanzinnig interessant, maar inderdaad weinig optimistisch. Dat kunnen we Harari trouwens niet kwalijk nemen. Hij vindt zelf dat hij als filosoof de verantwoordelijkheid heeft om vooral de schaduwzijden van digitalisering te benadrukken, omdat het bedrijfsleven alle positieve kanten al voldoende onder de aandacht brengt. Dat klinkt logisch, hoewel ik denk dat hij over het hoofd ziet dat negatieve verhalen doorgaans veel meer aandacht krijgen dan positieve.
Dat viel me ook op in het recente interview van Harari met Adriaan van Dis in een speciale uitzending van De Wereld Draait Door. Harari had best wat positiefs te melden, bijvoorbeeld over de geweldige potentie van digitale technologie in de zorg. Maar zodra hij daarover begon riep Van Dis: “Let’s focus on the dark stuff!”.
Terug naar het gevecht op het World Economic Forum, waar na een klein half uur onze premier het woord kreeg. In tegenstelling tot Harari bleef hij zitten. En waar Harari zijn betoog ondersteunde met indrukwekkende, metersbrede graphics, had Rutte alleen een spiekbriefje bij de hand. Het lag waarschijnlijk aan de organisatie, maar qua beeldvorming stond hij al 1-0 achter.
Inhoudelijk hield hij een prima verhaal. Hij zag het inderdaad allemaal niet zo somber in. Hij noemde het belang van goed onderwijs en gezamenlijke standaarden. Hij benadrukte dat onafhankelijk denken de sterkste vorm van regulering is. De moderator stelde nog een paar vragen en na een kwartiertje was het voorbij.
Een prima optreden van onze premier, maar toch was ik wat teleurgesteld over de confrontatie. Het is misschien een oneerlijk gevecht, een politicus tegenover een filosoof die miljoenen boeken heeft verkocht. Toch denk ik dat politici als Rutte er goed aan doen om hun optimisme over de toekomst beter uit te werken in een pakkende visie. Bij Van Dis had Harari overigens ook een optimistische boodschap: “Technology always gives us options”. Aan ons de taak om te bedenken welke opties leiden tot de toekomst die we wél willen.
