Slimme apparaten zijn alom vertegenwoordigd in onze huizen. Verlichting, horloges, energiemeters en televisies. Ze zijn allemaal verbonden met het internet, van afstand te bedienen en door het gemak voor velen inmiddels onmisbaar. Is dit Internet of Things wel zo slim?
De voordelen van slimme apparaten zijn helder. Op weg naar huis de verwarming vast aanzetten, de tuinverlichting na 23:00 automatisch uit laten schakelen, het gemak van de handeling maakt het aantrekkelijk. Wanneer je een slimme wasmachine koppelt aan een slimme energiemeter, zorg je dat de machine draait als de energieprijzen het laagst zijn. Toch is er ook een keerzijde aan deze nieuwe technologie.
E-waste neemt toe
De meeste mensen stappen over op slimme apparaten vanwege het lagere energieverbruik. Toch zijn er ook zorgen. Het ontwikkelen van nieuwe technologieën gaat vaak gepaard met het afscheid nemen van oude elektronica. Dit resulteert in een berg oude apparatuur waar niemand meer iets mee doet.
De toename van e-waste is in Europa gigantisch toegenomen in de afgelopen jaren en het eind is nog niet in zicht. Uit onderzoek van Swappie, een grote refurbisher van telefoons en laptops, blijkt dat de verwachte toename in 2030 zo’n 75 miljoen ton elektronisch afval bedraagt. Dit staat gelijk aan het weggooien van 1000 laptops per seconde.
De data-rechten
Een ander punt van zorg is de data die uit al deze slimme apparaten komt. Omdat de apparaten continu zijn verbonden met het internet, zijn de gegevens die uit jouw verbruik komen ook online beschikbaar en doorgaans op te vragen via een app. Hiermee kan je het verbruik monitoren en wijzigen indien gewenst, je krijgt beter inzicht in wat jouw slimme apparaat kan en doet.
De Autoriteit Consument & Markt geeft aan dat de aanbieder van jouw slimme apparaat moet zorgen dat je:
- duidelijke informatie krijgt over data
- toegang krijgt tot data
- data kunt delen
Je hebt dus recht op toegang tot de data die komt uit jouw slimme apparaten. Per september 2026 is het verplicht om deze informatie direct online toegankelijk te maken.
Via je bel naar je telefoon
Maar als jij bij de data van jouw apparaten kan, kan een ander dit wellicht ook? Het hacken van een slimme deurbel of koelkast blijkt in veel gevallen mogelijk. Door de laatste updates niet te installeren laat je ruimte voor kwaadwillende types. En hoewel de informatie van jouw slimme koelkast niet zo interessant is, kan het wel toegang geven tot het wifi-netwerk bij je thuis. Via dit netwerk is de stap naar je laptop sneller gelegd en kan iemand bijvoorbeeld bij jouw bankieren-app.
Zijn slimme apparaten slim?
Het is dus niet zo eenvoudig om hier antwoord op te geven. Een slimme energiemeter geeft je inzicht in je verbruik, hiermee kan je energie vergelijken en kosten besparen. Ook een slimme buitenlamp kan je verbruik omlaag brengen. Om direct al je apparatuur weg te gooien en nieuw – en slim – aan te schaffen, lijkt een minder duurzame keus.
De productie van nieuwe apparaten vraagt veel van de planeet. ‘Opmaken wat je hebt’ is de een slimmere optie. Het goed beveiligen van je slimme apparaten is ook slim. Een goed beveiligd thuisnetwerk zorgt dat het beantwoorden van de huisdeurbel terwijl je op kantoor zit, niet resulteert in een gehackte bankrekening. De lusten, niet de lasten.