76 van de 355 gemeenten gaan bij de komende Statenverkiezingen experimenteren met een centrale opzet van stemmen tellen. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft dat besloten.
De experimenten vinden plaats tijdens de provinciale staten- en waterschapsverkiezingen van volgende week woensdag. In de 76 experimenteergemeenten tellen de leden van de stembureaus na sluiting van de stembussen de stembiljetten voor beide verkiezingen alleen op partijniveau.
Uitgeruste tellers
Daardoor kan meteen op de avond van de stemming voor elke gemeente een voorlopige uitslag bekend worden. De stembureaus tellen dus niet hoeveel stemmen op de afzonderlijke kandidaten zijn uitgebracht. Dat gebeurt de volgende dag op een centrale locatie, door uitgeruste tellers. Deze tellers werken onder verantwoordelijkheid van een gemeentelijk stembureau.
Doel van de experimenten is het telproces betrouwbaarder en transparanter maken. Bij eerdere verkiezingen is hier al succesvol mee geëxperimenteerd. Minister Ollongren werkt intussen aan een wetswijziging die centraal tellen in de Kieswet regelt.
Wie doet mee?
De 76 gemeenten die vrijwilligs meedoen aan het experiment zijn: Aalten, Altena, Assen, Asten, Beekdaelen, Bergen op Zoom, Bernheze, Blaricum, Bloemendaal, Borger-Odoorn, Borne, Breda, Cuijk, Dantumadiel, Den Haag, Deventer, Dinkelland, Eemnes, Elburg, Enschede, Grave, Groningen, Gulpen-Wittem, Harderwijk, Hardinxveld-Giessendam, Harlingen, Heemstede, Heerlen, Hof van Twente, Houten, Kampen, Kapelle, Landgraaf, Langedijk, Landsmeer, Lansingerland, Laren, Leeuwarden, Lopik, Losser, Maastricht, Mill en St. Hubert, Nieuwegein, Nieuwkoop, Nijkerk, Noardeast-Fryslân, Olst-Wijhe, Oost-Gelre, Opsterland, Ouder-Amstel, Peel en Maas, Pekela, Putten, Raalte, Rhenen, Rotterdam, Schagen, Sint Anthonis, Stein, Stichtse Vecht, Tubbergen, Twenterand, Tynaarlo, Uithoorn, Veendam, Veenendaal, Velsen, Venray, Waadhoeke, Waalre, Westerkwartier, Westland, Wijdemeren, Zaanstad, Zoetermeer en Zwolle.
De raden van deze gemeenten hebben ingestemd met deelname aan het experiment.
Kwetsbaar
Intussen blijft de kwetsbare stemsoftware ‘Ondersteunende Software Verkiezingen’ (OSV) tijdens de Provinciale Statenverkiezingen ook in gebruik. De nieuwe software komt namelijk pas in 2021 beschikbaar.
Het gaat om software die stemmen telt en uitslagen berekent. De kiezer zelf stemt ook dit keer dus nog gewoon met het rode potlood.
Beïnvloeden
De software is al langer omstreden.
