Zo ga je aan de gang met AI

“We overschatten altijd veranderingen die binnen twee jaar zullen optreden, en onderschatten veranderingen in de daaropvolgende tien jaar.” Het is een van de bekendste uitspraken van Bill Gates. Geldt dat ook voor de inzet van Artificial Intelligence? De technologiesector blinkt uit in het creëren van hypes, maar Gates heeft helemaal gelijk. De inzet van AI gaat ons dagelijks leven op een manier veranderen waar we nu nauwelijks weet van hebben.

De grote tech-bedrijven zoals Google, Microsoft en Apple passen hun zogenoemde AI-first strategie inmiddels volop toe. Slimme algoritmes zorgen ervoor dat nieuwe digitale producten sneller en beter worden ontwikkeld. Zo deed het online marketingbureau van Opel een proef op zoek naar zoveel mogelijk nieuwe potentiële klanten voor een online campagne. De social mediaconsultant met jarenlange Opel-campagne ervaring nam het op tegen een slimme machine, ontwikkeld in India. De spelregels waren identiek. De campagnemanager was het enige verschil. Uiteindelijk vond de slimme machine 10 procent meer potentiële klantgroepen voor de Opel reclameboodschap dan de ervaren consultant. Het is het zoveelste bewijs dat ook uit vele onderzoeken blijkt: inzet van Artificial Intelligence loont. Maar hoe gaat uw bedrijf profiteren van wat we inmiddels de ‘versnelling van de verslimming’ noemen?

 

Zes maatregelen

Om te beginnen is het van belang dat je de relatie tussen mens en machine beter gaat begrijpen. Voor het vergroten van de slimheid van je bedrijf zijn dit, voorlopig, de zes maatregelen die je daarbij gaan helpen:

 

  1. Geef je organisatie een cognitieve power booster

De mens is simpelweg niet in staat grote hoeveelheden gegevens op te slaan of te verwerken. Dus zorg ervoor dat medewerkers de juiste hulpmiddelen krijgen om sneller en beter denkwerk te doen. Slimme technologie die ook zelfstandig creatieve taken oppakt. De tech-industrie biedt al voldoende tools. Denk aan Tensorflow van Google.

 

  1. Laat machines mindless en mensen mindful zijn

Wie googelt op het woord ‘mindfulness’ komt niet verder dan wat verwijzingen naar hoeveel was er in een wasmachine gaat. Machines kunnen niet ‘mindful’ zijn, want ze hebben geen ‘mind’. Daarentegen zijn slimme machines onvermoeibaar. Ze zoeken net zo lang als jij wilt naar een specifiek item in het hypotheekprofiel van miljoenen klanten. Of analyseren in twee seconden onze gezichtsuitdrukking. Aan de andere kant staat menselijke mindfulness waar tegenwoordig een zo groot tekort aan is. Mensen die ‘in het moment’ tot inzichten komen, open staan voor verandering en het holistisch geheel op zich in laten werken, versus de routinewerkers. De slimme machine heeft ‘delivery skills’, de mens heeft ‘discovery skills’. Zorg ervoor dat die beter met elkaar in balans zijn dan nu het geval.

 

  1. Van computervernedering naar computernederigheid

Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt. Zo zeggen we vaak. Dat heeft eigenlijk alleen te maken met de menselijke fouten die we voortdurend maken. Computers maken niet snel fouten. Waar de mens zijn aandacht nog wel eens verliest, is diezelfde aandacht in het systeem hard gecodeerd. Toch zal het voor menig persoon nog even wennen zijn om te onderkennen dat de machine (straks) vele malen slimmer is dan de mens. Maar we moeten vooral voorkomen dat de prestaties van kunstmatige intelligentie als persoonlijke nederlaag worden gezien. Het is zaak om het onderscheid van wat de mens wel en de machine niet kan goed te benutten.

 

  1. Op een andere manier kennis opbouwen

Het zal ook even wennen worden om een goed team te bouwen dat bestaat uit zowel slimme computers als slimme professionals. De mens moet daarin blind kunnen vertrouwen op de technologie, zodat een goede interactie tussen elkaar ontstaat. De machine moet op zijn beurt informatie genereren waar de professional op zit te wachten. Op maat, gepersonaliseerd en in de juiste context. Inzet van AI zorgt voor zelflerend vermogen. De mens moet die informatie wel kunnen oppikken. Hij of zij moet dus wel over de juiste mindset beschikken. Anders is het risico groot dat nuttige informatie verloren gaat of dat verbindingen niet ontstaan. Nieuwe kennis opbouwen, wordt een optimaal samenspel tussen mens en machine.

 

  1. Neem de Frankenstein Factor serieus

Onbekend maakt onbemind. Dat geldt ook voor de inzet van slimme computers. Veel burgers zien de toename van robotisering met lede ogen aan. Of sterker nog, de angst voor slimme computers is groot. Het heeft geen zin die angst te bagatelliseren. Het is belangrijk rekening te houden met wat we de Frankenstein Factor noemen. Neem mensen actief mee in het implementatieproces van AI. Daarbij kan het geen kwaad om psychologische vaardigheden in de organisatie in te brengen.

 

  1. Werken op twee verschillende versnellingen

In de meeste bedrijven speelt AI nog geen rol van betekenis. Simpelweg omdat de kennis, het budget, draagvlak of de gepercipieerde noodzaak ontbreekt. Toch is afwachten eigenlijk geen optie. Hier kan een bimodale aanpak de oplossing bieden. Het ene deel van het bedrijf doet wat het altijd al deed, en het andere deel zet in op verandering. Marktanalist Gartner pleit al jaren voor zo’n bimodale aanpak voor it-afdelingen. Daarbij zet één deel van de it-organisatie in op stabiliteit en beheer van de bestaande it-infrastructuur. Het andere deel gaat aan de gang met vernieuwing voor de business. Zo kan het ook gaan met de inzet van kunstmatige intelligentie.

Het is dus eigenlijk niet de vraag of uw bedrijf klaar is voor de inzet van AI. Op dit moment is er nog weinig ervaring om van te leren. We zullen zelf op ontdekkingsreis moeten gaan. Dat is vast even wennen. Maar ontdekken is beter dan afwachten voor het te laat is.

 

Menno van Doorn is directeur Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie (VINT) van Sogeti